هه‌ر وه‌کوو هه‌موو لایه‌ک ئاگادارین، له به‌ره‌به‌یانی 10ی خاكه‌لێوه‌ی ساڵی 1326ی هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به 30ی مارسی 1947ی زایینی، پێشه‌وا قازی موحه‌ممه‌د سه‌رۆک کۆماری کوردستان، حه‌مه‌حوسێن خان سه‌یفی قازی ئامۆزای پێشه‌وا، ئه‌بولقاسم سه‌دری قازی برای پێشه‌وا، پاش ئه‌وه‌ی له دوو به ڕواله‌ت دادگا‌دا، زاڵمانه بڕیاری له سێداره دانیان به‌سه‌ردا سه‌پابوو، له مه‌یدانی چوار چرای شاری مه‌هاباد، به ده‌ستی دوژمنانی سه‌ره‌رۆی کوردو کوردستان، واته رژیمی ڕووخاوو دیکتاتۆری پاشایه‌تی، هه‌ر له‌و شوێنه‌ی رۆژی 2ی رێبه‌ندانی ساڵی 1324ی هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به 22ی مانگی یه‌کی 1946ی زایینی، كۆماری كوردستانی لێ راگه‌یه‌ندرابوو، له ژێر ئاسمانی غه‌مداگرتووی شاری مه‌هابادا، له سێداره دران‌و چوونه ریزی کاروانی شه‌هیدانی له خوێندا شه‌ڵاڵی کوردستان.
ئه‌و راستی‌یه له کهس شاراوه نیه، ئامانجی بنه‌ڕه‌تی رژیمی پاشایه‌تی بۆ له سێداره‌دانی سه‌رۆک کۆماری کوردستان، ئه‌ویش ڕاست له‌و جێگای ساڵێ پێش ئه‌و کات، کۆماری کوردستانی لێ ڕاگه‌یه‌ندرا بوو، کۆمارێک که هێماو حه‌قیقه‌تی خواستی کورد بوو، به‌چاودادانه‌وه‌یه‌ک بوو که هه‌ر کهس رێگای خه‌بات‌و ماف خوازی بگرێته به‌ر ئاکامه‌که‌ی جیا له مه‌رگ‌و کوشتن شتێکی دیکه نابێ.
ئه‌وه له حالێک‌دا بوو، پێشه‌وا به گرتنه‌به‌ری سیاسه‌تی ڕاوه‌ستان هه‌موو ئه‌و قسهو باس‌و لێدوانانه‌ی خسته خانه‌ی کرده‌وه‌وه که له هه‌ڕه‌تی ده‌سه‌ڵات‌دا فه‌‌رمووبووی نه‌ته‌وه‌ی خۆی به ته‌نیا ناهێڵێته‌وه. هه‌ر بۆیه به هه‌وڵدان بۆ خۆ قوتار نه‌کردن، نه‌بووه بیانوویه‌ک بۆ سه‌رکوت‌و له خوێندا شه‌ڵاڵ کردنی خه‌ڵکی ناوچه‌کانی ژێر ده‌سه‌ڵاتی کۆماری کوردستان. ئه‌و خه‌ڵکه‌ی بۆ هه‌میشه یادو ناوی پێشه‌واو شه‌هیدانی دیکه‌ی ڕێگای ئازادی به‌رز ڕاده‌گرن‌و به تێکۆشانی هه‌مه لایه‌نه‌ی خۆیان ناهێڵێن رێگا پڕ له شانازی‌یه‌که‌یان کوێر بێته‌وه‌و بێ گومان تاکوو سه‌رکه‌وتن‌و ده‌سته‌به‌ر کردنی مافه‌کانی خۆیان له خه‌بات هه‌دا ناده‌ن.
هه‌ر ئه‌م کرده‌وه‌یه‌ی رێبه‌رانی کۆماری کوردستانیش جیا له‌وه‌ی راستی نێوان قسهو کرده‌وه‌ی ئه‌وانی بۆ هه‌میشه کرده به‌ڵگه‌یه‌‌کی حاشا هه‌ڵنه‌گری شانازی خوڵقێنی مێژوویی بۆ کورده‌کان، هاوکات له جه‌وهه‌ری خۆیدا مانایه‌کی قووڵ‌و هه‌مه لایه‌نی مه‌عنه‌وه‌ی به گیانبازی ئه‌و مرۆڤانه به‌خشی؛ له پێناوی گه‌ل‌و نیشتمان‌دا سه‌ربه‌رزانه سه‌ریان ده‌چێته سه‌ر دار.
پاش ئه‌م ڕووداووه تاڵه که هه‌رگیز له بیر نه‌کراووه‌و ناکرێ، رێبه‌رو رێکخه‌ری بزووتنه‌وه‌ی میللی دێموکراتیکی کوردستان، واته حیزبی پێسه‌وا قازی، حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران؛ به ئامانجی رێز گرتن له تێکۆشانی هه‌موو ئه‌و مرۆڤانه‌ی وا له پێناوی سه‌ربه‌رزی‌و سه‌ربه‌ستی نه‌ته‌وه‌ی ئازار دیتووی کورددا، گیانی پاکیان پێشکه‌ش به بارگای به‌رزی ئازادی ده‌که‌ن، له ساڵی 1358ی هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به 1979 زایینی، به‌م لاوه، رۆژه‌ی 10ی خاکه‌لێوه‌ی وه‌ك رۆژی شه‌هیدانی كوردستان ناودێر کرد.
هه‌رچه‌نده هه‌موو رۆژێک، هه‌موو چرکه، سات‌و ده‌مێک، هه‌موو رۆژو حه‌وتوو، مانگ‌و وه‌رزو ساڵێک، خه‌ڵکی کوردستان رێز له‌و مرۆڤانه ده‌گرن که له پێناوی ئازادی‌و به‌ختیاری ئه‌واندا گه‌وره‌ترین سه‌رمایه‌ی ژیانیان، واته گیانیان پیشکه‌ش به وه‌دی هاتنی ئاوات‌و ئامانجه به‌رزه‌کانی خه‌ڵکی کوردستان کردووه. به‌ڵام ئه‌و راستیه له کهس شاراوه نییه دیاریکردنی 10ی خاکه‌لێوه وه‌کوو رۆژی شه‌هیدانی کوردستان ده‌کرێ له‌و سۆنگه‌یه‌شه‌وه جێگه‌ی ڕامان‌و لێوردبوونه‌وه بێت، بۆ یه‌که‌مین جار له مێژووی دوورو نزیکی کوردا سه‌رۆک کۆماری کوردستان، ئه‌ویش سه‌رۆک کۆماری یه‌که‌مین ده‌سه‌ڵاتی مودێڕن‌و پێشکه‌وتنخوازی کورد، له لایه‌ن دوژمنانه‌وه له دار درابێ.
ئه‌گینا هه‌مووان ده‌زانین، هه‌موو رۆژه‌کانی ساڵ رۆڵه‌کانی خه‌ڵکی کوردستان له پێناوی ئازادی‌و سه‌ربه‌ستی‌دا گیانیان فیدا کردووه‌و فیدا ده‌که‌ن. که‌وایه هه‌موو کاتێک، کاتی رێز گرتن له شه‌هیدانی کوردستانه. ئه‌وان له بیرو کردارو ژیانی ڕۆژانه‌ی ئێمه‌دا له‌بیر ناکرێن؛ بیری به‌رزو هزری رزگاریخوازانه‌یان هانده‌رو چرای رێگه‌ی تیکۆشانمانه.
ئاشکرایه له رێکه‌وتی 10ی خاکه‌لێوه‌ی ساڵی 1358ی هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به 30 مارسی 1979ی زایینی به‌ملاوه، کۆمه‌ڵانی ماف خوازی کوردستان، ئه‌ویندارانی رێگای سووری شه‌هیدان، هه‌موو ساڵیک له‌م رۆژه‌دا یادو بیره‌وه‌ری شه‌هیدانی کوردستان رێز لێ ده‌گرن‌و له ئاست فیداکاری‌و گیانبازیان‌دا به رێزه‌وه کڕنۆش ده‌به‌ن‌و گیانه به‌رزوو پیرۆزه‌که‌یان‌و بنه‌ماڵه داخداره‌کانیان دڵنیا ده‌کرێنه‌وه ئامانجی ئه‌و شه‌هیدانه له بیر ناکرێ‌و رێگا پڕ له شانازیه‌که‌یان قه‌ت هه‌تڵه نابێ.
هه‌رچه‌نده خه‌ڵکی کوردستان‌و بزوتنه‌وه ڕه‌واو به‌رحه‌قه‌که‌یان، هیچ کاتێ خوازیاری شه‌ڕو شه‌ڕخوازی نه‌بوون‌و نیین، هیچ کاتێ له هێرش‌و په‌لامار بۆ سه‌ر هیچ که‌س‌و لایه‌نێک ده‌ست پێشخه‌ر نه‌بوون‌و نابن، به‌و حاڵه‌ش له به‌رابنه‌ر ئه‌و هێزو ده‌وڵه‌تانه‌ی ویستویانه‌‌و ده‌یان هه‌وێ، له رێگای زه‌خت‌و زۆرو کوشت‌و بڕه‌وه نه‌ته‌وه‌ی کورد ناچار بکه‌ن ده‌ست له ویست‌و داخوازی‌یه ڕه‌واکانی هه‌ڵگرێ، ئاماده‌ن فیداکاری بکه‌ن‌و بۆ به‌روپێش بردنی ویست‌و داواکانی کورد له خۆبردوویی نیشان بده‌ن.
له‌م ڕۆژه‌دا، خه‌ڵکی کوردستان به سه‌ردان له بنه‌ماڵه‌‌و که‌س‌وکاری شه‌هیدان، به چوونه سه‌ر گۆڕی شه‌هیدان، یان مرۆڤه باش‌و خه‌ڵکیه‌کان، ئه‌وانه‌ی بۆ کۆمه‌ڵگه‌یه‌کان سوودمه‌ند بوون‌و به کرداری چاک خزمه‌تی نیشتمانه‌که‌یان کردووه، رێز له شه‌هیدانی نه‌ته‌وه‌که‌مان ده‌نێن‌و یادو ناویان به‌رز ڕاده‌گرن‌و رێگا ڕاست‌و ڕه‌واکه‌یان به‌رناده‌ن. کۆمه‌ڵانی نیشتمان په‌روه‌ری کورد له‌م بازنه‌یه‌دا به یه‌کیه‌تیی‌و هاوخه‌باتی نیازاپاکانه رێگای ئه‌م سه‌روه‌رانه درێژه ئه‌ده‌ن‌‌و به‌م کرداره دوژمنانی کورد له گه‌یشتن به ئامانجیان ناکه‌م دێڵنه‌وه.
تیشک تی‌ڤی، وه‌کوو ده‌ستکه‌وتی خه‌باتی دێموکراتیکی ڕۆڵه خه‌باتگێڕه‌کانی کوردستان، وه‌کوو ده‌زگایه‌کی نه‌ته‌وه‌یی‌و نیشتمانی، خۆی به به‌رهه‌می خوێنی شه‌هیدانی کوردستان ده‌زانێ. هه‌ر بۆیه به چاوی رێزو ئه‌مه‌گناسی‌یه‌وه له فیداکاری‌و گیانبازی ئه‌و خه‌باتگێڕانه ده‌ڕوانێ‌‌و به شانازی‌و سه‌ربه‌رزی‌یه‌وه ڕێگا پڕ له سه‌روه‌ری‌یه‌که‌یان، رێگای ئاشتی، ئازادی، دێموکراسی‌و وه‌دی هاتنی مافه نه‌ته‌وایه‌تی‌یه‌کانی کۆمه‌ڵانی هه‌راوی خه‌ڵکی کوردستان، به پاڵپشتی خه‌ڵکی کوردستان‌و دۆستانی بزوتنهوهی کوردستان، تاکوو سه‌ر درێژه ده‌دات.
سڵاوو له گیانی پاکی هه‌موو شه‌هیدانی کوردو کوردستان.
ناوو یادی شه‌هیدانی کوردستان، هه‌میشه هانده‌ری خه‌باتمانه.
Saturday, March 29, 2008
شیمیایی باران کردنی شاری نۆدشه له کوردستانی ئێران، تاوانێکی له بیر نه‌کراوی داگیرکه‌رانه
ڕۆژی 26ی سه‌رماوه‌زی ساڵی 1366ی هه‌تاوی، فرۆکه بۆمب هاوێژه‌کانی حکومه‌تی ڕووخاوی به‌عسی عێراق، له کرده‌وه‌یه‌کی کوێرانه‌دا، به شیمیایی باران کردنی شاری نۆدشه له ڕۆژهه‌ڵاتی کورستان، وێرای هێنانه ئارای کاره‌ساتێکی گه‌و‌ره که دڵی هه‌ر ئازادیخوازو مرۆڤ دۆستێک وه‌ژان ده‌خات، تاوانێکی له بیر نه‌کراوی دیکه‌یان دژی خه‌ڵکی هه‌ژارو به‌ش مه‌ینه‌تی کوردستان به‌رێوه برد، تاوانێک، هیچ کاتێک له بیر گه‌لی ماف ویستی کورد ناچێته‌وه.ئاشکرایه، رێکه‌وتی25ی ره‌شه‌مه‌ی ساڵی 1366ی هه‌تاوی، ده‌وڵه‌تی ئه‌و کاتی عێراق، به بۆردومان کردنی شیمیایی شاری هه‌ڵبجه له باشوری کوردستان، بووه هۆی شه‌هید کردنی پتر له 5هه‌زار کهس له خه‌ڵکی بێ دیفاعی ئه‌و شاره. زامی قوڵی شیمیایی باران کردنی هه‌ڵبجه له بیر ناکرێ، له راستی‌دا به سه‌زا گه‌یشتنی به‌شێک له به‌ڕیوه‌به‌ران‌و بڕیارده‌رانی ئه‌م کاره‌ساته له وڵاتی عێراق، ده‌کرێ بۆ ویژدانه زیندوه‌کان‌و بنه‌ماڵه داخداره‌کانی ئه‌م کاره‌ساتانه دیارده‌یه‌کی ئه‌رێنی بێت. ئه‌م ئه‌رێنیه له‌وه‌ڕا سه‌رچاوه ده‌گرێ به سه‌زا گه‌یاندنی به‌شێک له خولقێنه‌رانی کاره‌ساته‌که نه‌ک له رێگای ڕه‌شه کوژی‌و تۆڵه کردنه‌وه، به‌ڵکوو به هۆی دادگا ئازادو کراوه‌کان‌و به ئاماده بوونی پارێزه‌رانی تاوانباران، ده‌سته‌به‌ر بووه.هه‌رچه‌ند، به‌ربڵاوی کاره‌ساتی هه‌ڵبجه‌و ده‌نگدانه‌وه‌که‌ی له ئاستی دونیادا، سێبه‌ری خستۆته سه‌ر زۆر تاوانی دیکه‌ی رێژیمه داگیرکه‌ره‌کانی کوردستان. له‌م به‌ستێنه‌دا شیمیایی باران کردنی شاری نۆدشه له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان‌و شههیدو بریندار کردنی ده‌یان‌و سه‌دان کهس له دانیشتوانی ئه‌و شاره‌و ئاگادار نه‌بوونی به‌شێکی زۆر له رۆله‌کانی خه‌ڵکی کورد له‌م کاره‌ساته، ئاوڕ نه‌دانه‌وه‌ی ناوه‌ندو کۆروکۆمه‌ڵه‌کانی داکۆکیکاری مافی مرۆڤ له‌م تاوانه‌ی داگیرکه‌ران ده‌رحه‌ق به خه‌ڵکی ناوچه جۆربه‌جۆره‌کانی کوردستان، به‌شێک له‌و به‌سته‌ڵه‌که‌یه، ده‌بێ قسه‌ی له‌سه‌ر بکرێ‌و ئاوڕی لێ بدرێتهوهو دژی داگیرکه‌رانی کوردستان له هه‌ر جێگایه‌ک بێ که‌ڵکی لێ وه‌رگیردرێت.شاری نۆدشه، له باكووری رۆژئاوای پارێزگای كرماشان هه‌ڵکه‌وتووه. نۆدشه، وه‌کوو باقی شاره‌کانی دیکه‌ی هه‌ورامانی سه‌رسه‌وزو دڵرفێن، خاوه‌نی سروشتێكی دڵگرو خاکێکی به پیت‌و به‌ره‌که‌ته. سروشتی جوان‌و دارستانی چڕ، ڕووبارو باغه‌کانی میوه، ڕه‌زه‌کانی ترێ‌و زۆری نێعمه‌تی دیکه‌ی له‌م چه‌شنه له تایبه‌تمه‌ندیه‌کانی سروشتی شاره‌که‌ن.كۆی دانیشتووانی شاری نۆدشه 6000 هه‌زار كه‌سه. پشت گوێ خستنی شاری نۆدشه وه‌کوو هه‌موو شاره‌کانی دیکه‌ی کوردستان له لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی تارانه‌وه، وای کردووه خه‌ڵکی ئه‌م شاره به زۆری‌و به نابه‌دڵی بۆ په‌یدا کردنی پاروه نانێک روو له شاره‌کانی دیکه‌ی ئێران بکه‌ن. ئه‌وه له کاتێک دایه ئه‌گه‌ر ئه‌م شاره ئاوڕێکی کورتی لێ بدرێتهوهو ده‌ست مایه‌یه‌کی ئه‌وتۆی بۆ ته‌رخان بکرێ، ده‌کرێ نۆدشه یه‌کێک له‌و شارانه بێ، ساڵانه ده‌یان‌و سه‌دان، گه‌شتیاری خۆیی‌و بێگانه بۆ حه‌سانه‌وه‌و پشوو ڕووی تێبکه‌ن‌‌و به‌پیت‌وبه‌ره‌که‌ت بوونه‌که‌ی مایه‌ی خێرو به‌ره‌که‌ت‌و حه‌واوه‌و حه‌سانه‌وه‌ی هه‌زاران کهس بێت.هه‌رچه‌ند شاری نۆدشه، به هۆی ئه‌وه‌ی له سه‌رسنووری ده‌ستکردی نێوان عێراق‌و ئێران، هه‌ڵکه‌وتووه، له ماوه‌ی شه‌ڕی کۆنه‌په‌رستانه‌ی 8 ساڵه‌ی رژیمی به‌عس‌و کۆماری ئیسلامی‌دا، له لایه‌ن هه‌ر دوو ده‌سه‌ڵاته دژ به کورده‌که‌وه که‌وتونه‌ته به‌ر په‌لامارو زیان‌و زه‌ره‌ریان پێگه‌یشتووه. له کهس شاراوه نیه له‌گه‌ڵ ده‌ست پێ كردنی شۆڕشی گه‌لانی مافخوازی ئێران، بۆ دابین بوونی ویست‌و داخوازه ڕه‌واکانی خۆیان له مه‌یدان‌دا بوون‌و به تێکۆشانی به‌ربڵاوی خۆیان له نێو حیزب رێکخراوه شۆڕشگێره‌کان‌دا وه‌فاداری تاسه‌ری خۆیان به ئامانجه به‌رزه‌کانی خه‌ڵکی کوردستان سه‌لماندووه. هه‌ر ئه‌ونده به‌سه ئاماژه به‌که‌ین پتر له 500 کهس له خه‌ڵکی شاری نۆدشه ئه‌ندام‌و پێشمه‌رگه‌ی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بوون، کۆی شه‌هیدانی سه‌ربه‌رزی ئه‌م حیزبه له شاری ناوبراو له سه‌دان کهس تێپه‌ڕ ده‌بێ.ئه‌گه‌رچی له ڕۆژی 26ی ڕه‌شه‌ممه‌ی 66دا، به بۆردمانی شیمیایی پتر له 15 کهس شههیدو به سه‌دان کهس بریندار بوون، به‌ڵام به هۆی ئاوڕ نه‌دانه‌وه‌ی کاربه‌ده‌ستانی کۆماری ئیسلامی‌و ده‌روه‌ست نه‌بوونیان له ئاست چاره‌نووسی خه‌ڵکی کورد، تاکوو ئێستاش ئازاره‌کانی ئه‌م تاوانه نه‌بڕاوه‌ته‌وه‌و به‌شێک له برینداره‌کانی ئه‌م ڕووداوه به ده‌ست ئازارو ئه‌زیه‌تی زۆرو بێ که‌ره‌ستی‌و نه‌بوونی ده‌واو ده‌رمانی پێویست ده‌ناڵین. ئه‌مه‌ش نیشان ده‌دات کار به‌ده‌ستانی ئێرانی له‌گه‌ڵ خولقێنه‌رانی تاوانه‌که‌ی 26ی ڕه‌شه‌ممه‌ی 66ی هه‌تاوی بران‌و ڕه‌نگه هاو چاره‌نووسیش بن؟!تیشک تی‌ڤی، له بیره‌وه‌ی ئه‌م کاره‌ساته‌دا، وێرای ده‌ربڕینی هاوده‌ردی له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی شاری نۆدشه به گشتیی‌و بنه‌ماڵه‌ی قوربانیه‌کان به تایبه‌تی، هیوای چاکبوونه‌وه بۆ برینداره‌کانی ئه‌م رووداوه ناخۆش‌و دڵته‌زێنه ده‌خوازێ.
Saturday, March 8, 2008
رۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنان پیرۆز بێ!
هه‌موو ساڵێک چالاکانی بواری یه‌کسانی‌و به‌رانبه‌ری مرۆڤه‌کان له خێزان‌و کۆمه‌ڵگا‌دا، وێرای هه‌موو ژنان بۆ دابین کردنی ژیانێکی دادپه‌روه‌رانه‌و ئینسانی، رۆژی 8ی مارس، به‌رانبه‌ر به 17ی ڕه‌شه‌مه وه‌کوو رۆژی جیهانی ژنان رێز لێده‌گرن‌و هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌م
خه‌باته ڕه‌واییه بۆ دابین بوونی ژیانێکی باشتر هه‌رچی زۆرتر به‌ربڵاوتروو چڕوپڕتر بکه‌نه‌وه.
رۆژی 8ی مارس به هۆی به‌ستێنه مێژوویه‌که‌ی له خه‌باتی ئینسانی‌‌و به‌رانبه‌ری خوازانه‌ی یه‌کسانی خوازان‌دا جێگاو شوێنێکی تایبه‌تی هه‌یه. ده‌زانیین رۆژی 8ی مارسی ساڵی 1908ی زایینی، ژنانی کرێکار‌و زه‌حمه‌تکێشی شاری نیویۆرک به‌نیازی به‌رده‌نه‌سه‌ری مووچه‌و حه‌قده‌ستی پتر، بۆ باشتر کردنی ژیان‌و گوزه‌رانیان، رێپێوانێکی هێمنانه‌‌‌یان وه‌رێخست تاکوو له‌و ڕێگاوه سه‌رنجی خاوه‌ن کارو ده‌ستمایه داره‌کان بۆ لای ژیان‌و گوزه‌رانی پڕ له کوله مه‌رگی خۆیان ڕاکێشن. به‌داخه‌وه ئه‌م رێپێوانه هێمنانه‌ی ژنان له لایه‌ن پۆلیسی شاری نیویۆرکه‌وه به شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاو سه‌رکوت کرا. به چه‌شنێک چه‌ند کوشته‌و برینداری لێکه‌وته‌وه.
دوو ساڵ پاش ئه‌م رووداوه، ژنه تێکۆشه‌رو خه‌باتگێری ئاڵمانی "کلارا زتکین" له دووهه‌مین کۆنگره‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنانی سۆسیالیست که له شاری کۆپێنهاک پێته‌ختی وڵاتی دانمارک پێکهاتبوو، پێشنیاری کرد بۆ رێزگرتن له خه‌بات‌و تێکۆشانی ژنانی هه‌ژارو به‌شمه‌ینه‌تی جیهان به گشتیی، خۆنیشانده‌رانی رۆژی 8ی مارسی ساڵی 1908ی زایینی به تایبه‌تی، ئه‌م رۆژه بکرێته رۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنان.
ساڵی پاشتر له به‌شێکی وڵاتانی جیهان، به تایبه‌ت له ئورووپا به شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاوو یادی ئه‌م رۆژه کرایه‌وه‌و له ئاستێکی به‌رین‌دا رێز له تێکۆشانی خه‌باتگێڕانی رێگای یه‌کسانی نرا.
ئێستا، رۆژی 8ی مارس وه‌کوو رۆژی هاوپێوه‌ندی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنانی یه‌کسانی خواز له زۆربه‌ی هه‌ره زۆری وڵاتانی دونیا یاد ده‌کرێته‌وه‌و به‌رز راده‌گیرێت.
له وڵاتانی دواکه‌توو به‌ڵالێدراودا، ئه‌و وڵاتانه‌ی که له ژێر ده‌سه‌ڵاتی ئیدئولۆژیکی دواکهوتوانهو جیاوازی دانه‌رانه‌دا گیریان خواردووه، سه‌ره‌رای زه‌برو زه‌نگی ده‌سه‌لا‌ت، جێگیر کردنی یاساو نوڕمی دواکهوتوانهو نابه‌رانبه‌ری خواز، ژنان‌و پیاوانی تینووی ئازادی‌و ژیانێکی ئینسانی‌تر، له ژێر سێبه‌ری ترس‌و دڵه ڕاوکه‌دا یادی ئه‌م رۆژه به‌رز راده‌گرن‌‌و به شێوه‌ی جۆراوجۆر ئه‌م رۆژه یاد ده‌که‌نه‌وه‌و خه‌باتی ڕه‌وای خۆیان په‌ره پێده‌ده‌ن.
له وڵاتانی زاڵ به‌سه‌ر کوردستان‌دا، سیسته‌مێکی نادێموکراتیک حاکمه که رێز بۆ مافی مرۆڤ دانانێن، له‌م سۆنگه‌وه ده‌گه‌ینه ئه‌و ئاکامه که له‌و چه‌شنه کۆمه‌ڵگایانه‌دا به شێوه‌یه‌کی به‌رنامه داڕێژراوو به مه‌به‌ستی به‌رهه‌م هێنانی هێژموونی پیاو سالاری‌و ده‌سته‌مۆ کردن‌و جێگیر کردنی نابه‌رانبه‌ری له هه‌موو پێکهاته‌ی کۆمه‌لگا‌دا به شێوه‌ی سیسته‌ماتیک کار ده‌کرێت.
ئاشکرایه وڵاتی ئێران یه‌کێک له‌و وڵاتانه‌یه که بۆ هه‌موو ئازادی خوازان کراوه‌ته دۆزه‌خێکی پان‌و به‌رین، له‌م دۆزه‌خه‌دا ژنان سته‌می فره‌تریان پێ ڕه‌وا ده‌بیندرێ، له‌وه کاره‌ساتبارتر ئه‌وه‌یه، بۆ سه‌رکوت‌و داپلۆسین‌و کوشتاری ژنان پشت به یاساو نوڕم‌و کولتوورێک ده‌به‌سترێ که ده‌سه‌ڵات بۆ خۆی له دارێژه‌را‌ن‌و به‌رهه‌مهێنه‌رانیه‌تی.
به ئاوڕدانه‌وه‌یه‌کی کورت له سیسته‌می په‌روه‌رده‌و فێر کردن له ئێران‌دا به‌و ئاکامه ده‌گه‌ین، ژنان له ماوه‌ی ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامی‌دا چ ئازارو مه‌ینه‌تێکیان کێشاوه‌و ده‌یکێشن. هه‌ر له ده‌ورانی سه‌ره‌تایی قوتابخانه‌دا، به شێوه‌یه‌کی چڕوپڕ هه‌وڵی هاڵاواردن‌و سازدانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی نایه‌کسان‌و نێرسالار له لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتی ئایینه‌وه ده‌درێت‌و ئه‌م کاره به شێوه‌یه‌کی زۆر بنه‌ڕه‌تیانه به‌رێوه ده‌چێت.
کاتێک سه‌رنج ده‌ده‌ینه کتێبه‌کانی قۆناخی سه‌ره‌تایی، هه‌موو ئه‌و وێنانه‌ی که له دووتوێی کتێبه‌کان‌دا هه‌یه به جۆرێک له جۆره‌کان ره‌نگدانه‌وه‌ی بیرو هژمونی پیاوه. "ته‌سمیم کوبرا" یه‌کێک له وانه‌کانی پۆلی دووهه‌می سه‌ره‌تایی به‌ته‌واوه‌تی ئه‌م نێر ساڵارییه له ڕواڵه‌ت‌و ناوه‌رۆکی‌دا ره‌نگ ده‌داته‌وه، کوبرا کتێبه‌که‌ی له بن داری حه‌سار له بیر ده‌چێت، شه‌و به‌سه‌ردا دێت‌و باران ده‌بارێت، پاشان کتێبه‌که ته‌ڕ ده‌بێت...هتد.
ئاشکرایه هه‌ڵبژاردنی کچێک بۆ ئه‌وه‌ی کتێبه‌که‌ی له بیر بچێت، به هه‌ڵکه‌وت نیه. چوونکا ده‌زانیین له هه‌ر وڵاتێک‌دا پسپۆرانی بواره جۆربه‌جۆره‌کانی په‌روه‌رده‌و فێر کردن له داڕشتنی مێتۆد‌و رێبازه په‌روه‌رده‌یی‌‌و فێرکاریه‌کان‌دا به شێوه‌یه‌کی ئامانج‌دار کار ده‌که‌ن‌و ئه‌م بابه‌تانه به چه‌شنێک داده‌رێژرێن هه‌ڵگری ماناو په‌یامی تایبه‌تیین که ڕوانگه‌‌و باوه‌ڕه‌کانی ده‌سه‌ڵات‌و سیسته‌مه‌کان ڕه‌نگ رێژ ده‌که‌ن.
له وێنه‌کانی ئه‌م کتێبانه‌دا، ژنان خه‌ریکی شیردان، منداڵ به‌خێو کردن، جل‌و به‌رگ شۆردن، ماڵ خاوێن کردنه‌وه‌و چێشت لێنانن، به بێ ئه‌وه‌ی بمان هه‌وێ له نرخ‌و بایه‌خی ئه‌م جۆره کارانه که‌م که‌ینه‌وه، ده‌زانین که ئه‌م مێتۆدانه به ئامانجی ده‌رخستنی پیرۆزی ئه‌و کارانه نییه، به‌ڵکوو پتر بۆ ئه‌وه‌یه مه‌ودای نێوان توێژی نێڕو مێ به‌ربڵاوترو فراوانتر بکه‌نه‌وه. ئه‌وه نیه منداڵانی کوڕ یان یاری تۆپی پێ ده‌که‌ن، یان خه‌ریکی ماشێن لێخورین‌و خوێندنه‌وه‌‌و ڕاو کردنن. ئه‌م وێنانه وێڕای کۆمه‌ڵێک دوروشمی ره‌نگاوره‌نگ بۆ ئه‌وه‌یه بواری په‌روه‌رده‌و راهێنان به شێوه‌یه‌کی سیستماتیک هژمونی توێژی نێرینه زاڵ بکات‌و هاوکات ژێر ده‌سته بوونی توێژی ژن بکاته بابه‌تێکی نه‌گۆرو وا پیشان بدرێت که له ئه‌زه‌له‌وه وه‌ها بووه‌و هه‌ر واش ده‌بێ.
سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی کاربه‌ده‌ستانی وردو درشتی ئه‌م نیزامه کۆنه‌په‌ره‌ستانه، تێکۆشاون ژنان‌و پیاوان له یه‌ک بێگانه بکه‌ن، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌م سیاسه‌تی هاڵاواردنی خۆیان په‌ره پێبده‌ن، هه‌م موژده‌ی دوارۆژێکی نه‌بوو نادیاریان بده‌نێ‌و باڵاده‌ستی نێرینه جێگیر بکه‌ن، به خۆشیه‌وه ده‌بینین که له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو هه‌وڵ‌و ته‌قه‌لایه‌ی کاربه‌ده‌ستان بۆ دوورخسنه‌وه‌ی ژنان‌و پیاوان له یه‌کتر، ئێستا بزوتنهوهی ناره‌زایه‌تی جه‌ماوه‌ری که به‌شێکی به‌رچاوی ژنانی ئازادی خواز‌و یه‌کسانی ویست پێکی دێنن ته‌نگی به‌م جۆره ده‌سه‌ڵاتانه هه‌ڵچنیوه‌و ئه‌م بزاوته رۆژ به رۆژ له گه‌شه‌و پێشکه‌وتن دایه.
ژنانی وشیارو ماف ویست ئه‌و راستی‌یه به باشی تێده‌گه‌ن‌و تێگه‌یشتوون پیاوان دوژمنی ئه‌وان نیین، به‌ڵکو ئه‌وه کۆمه‌لێک یاساو نۆرمی کۆنه‌په‌رستانه‌یه که رێگره له به‌رده‌م بونیادنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی به‌ختیارو به‌خته‌وه‌ردا، له پاڵ ئه‌م راستی‌‌یه‌دا پیاوانی ئازادی خواز‌و دێمۆکرات به قوڵی له‌م راستی‌یه تێده‌گه‌ن به بێ ڕچاوکردنی بێ ئه‌ملاولای هه‌موو مافی سیاسیی، ئابوری‌و کۆمه‌ڵایه‌تی‌یه‌کانی ژنان‌و حزوری چالاکانه‌ی ئه‌وان له‌م بوارانه‌دا، ژیان رووی کراوه‌یی‌و ئاسوده‌یی به‌خۆوه نابینێ، پێشکه‌وتن‌و ئارامی پێویست مسۆگه‌ر نابێت‌و نایه‌ته به‌رهه‌م.
له‌م ڕۆژه‌دا وێڕای ئاواتی سه‌رکه‌وتن‌و به ماف گه‌یشتن خواستن بۆ هه‌موو ژنانی جیهان به گشتیی، ژنانی ئێران‌و کوردستان به تایبه‌تی، پیرۆزبایی ئه‌م رۆژه‌و به‌رده‌وامی ئه‌و خه‌باته‌یان لێ ده‌که‌ین که له پێناو یه‌کسانی‌و دادپه‌روه‌‌ری‌دا به‌رێوه‌ی ده‌به‌ن.
خه‌باته ڕه‌واییه بۆ دابین بوونی ژیانێکی باشتر هه‌رچی زۆرتر به‌ربڵاوتروو چڕوپڕتر بکه‌نه‌وه.
رۆژی 8ی مارس به هۆی به‌ستێنه مێژوویه‌که‌ی له خه‌باتی ئینسانی‌‌و به‌رانبه‌ری خوازانه‌ی یه‌کسانی خوازان‌دا جێگاو شوێنێکی تایبه‌تی هه‌یه. ده‌زانیین رۆژی 8ی مارسی ساڵی 1908ی زایینی، ژنانی کرێکار‌و زه‌حمه‌تکێشی شاری نیویۆرک به‌نیازی به‌رده‌نه‌سه‌ری مووچه‌و حه‌قده‌ستی پتر، بۆ باشتر کردنی ژیان‌و گوزه‌رانیان، رێپێوانێکی هێمنانه‌‌‌یان وه‌رێخست تاکوو له‌و ڕێگاوه سه‌رنجی خاوه‌ن کارو ده‌ستمایه داره‌کان بۆ لای ژیان‌و گوزه‌رانی پڕ له کوله مه‌رگی خۆیان ڕاکێشن. به‌داخه‌وه ئه‌م رێپێوانه هێمنانه‌ی ژنان له لایه‌ن پۆلیسی شاری نیویۆرکه‌وه به شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاو سه‌رکوت کرا. به چه‌شنێک چه‌ند کوشته‌و برینداری لێکه‌وته‌وه.
دوو ساڵ پاش ئه‌م رووداوه، ژنه تێکۆشه‌رو خه‌باتگێری ئاڵمانی "کلارا زتکین" له دووهه‌مین کۆنگره‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنانی سۆسیالیست که له شاری کۆپێنهاک پێته‌ختی وڵاتی دانمارک پێکهاتبوو، پێشنیاری کرد بۆ رێزگرتن له خه‌بات‌و تێکۆشانی ژنانی هه‌ژارو به‌شمه‌ینه‌تی جیهان به گشتیی، خۆنیشانده‌رانی رۆژی 8ی مارسی ساڵی 1908ی زایینی به تایبه‌تی، ئه‌م رۆژه بکرێته رۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنان.
ساڵی پاشتر له به‌شێکی وڵاتانی جیهان، به تایبه‌ت له ئورووپا به شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاوو یادی ئه‌م رۆژه کرایه‌وه‌و له ئاستێکی به‌رین‌دا رێز له تێکۆشانی خه‌باتگێڕانی رێگای یه‌کسانی نرا.
ئێستا، رۆژی 8ی مارس وه‌کوو رۆژی هاوپێوه‌ندی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنانی یه‌کسانی خواز له زۆربه‌ی هه‌ره زۆری وڵاتانی دونیا یاد ده‌کرێته‌وه‌و به‌رز راده‌گیرێت.
له وڵاتانی دواکه‌توو به‌ڵالێدراودا، ئه‌و وڵاتانه‌ی که له ژێر ده‌سه‌ڵاتی ئیدئولۆژیکی دواکهوتوانهو جیاوازی دانه‌رانه‌دا گیریان خواردووه، سه‌ره‌رای زه‌برو زه‌نگی ده‌سه‌لا‌ت، جێگیر کردنی یاساو نوڕمی دواکهوتوانهو نابه‌رانبه‌ری خواز، ژنان‌و پیاوانی تینووی ئازادی‌و ژیانێکی ئینسانی‌تر، له ژێر سێبه‌ری ترس‌و دڵه ڕاوکه‌دا یادی ئه‌م رۆژه به‌رز راده‌گرن‌‌و به شێوه‌ی جۆراوجۆر ئه‌م رۆژه یاد ده‌که‌نه‌وه‌و خه‌باتی ڕه‌وای خۆیان په‌ره پێده‌ده‌ن.
له وڵاتانی زاڵ به‌سه‌ر کوردستان‌دا، سیسته‌مێکی نادێموکراتیک حاکمه که رێز بۆ مافی مرۆڤ دانانێن، له‌م سۆنگه‌وه ده‌گه‌ینه ئه‌و ئاکامه که له‌و چه‌شنه کۆمه‌ڵگایانه‌دا به شێوه‌یه‌کی به‌رنامه داڕێژراوو به مه‌به‌ستی به‌رهه‌م هێنانی هێژموونی پیاو سالاری‌و ده‌سته‌مۆ کردن‌و جێگیر کردنی نابه‌رانبه‌ری له هه‌موو پێکهاته‌ی کۆمه‌لگا‌دا به شێوه‌ی سیسته‌ماتیک کار ده‌کرێت.
ئاشکرایه وڵاتی ئێران یه‌کێک له‌و وڵاتانه‌یه که بۆ هه‌موو ئازادی خوازان کراوه‌ته دۆزه‌خێکی پان‌و به‌رین، له‌م دۆزه‌خه‌دا ژنان سته‌می فره‌تریان پێ ڕه‌وا ده‌بیندرێ، له‌وه کاره‌ساتبارتر ئه‌وه‌یه، بۆ سه‌رکوت‌و داپلۆسین‌و کوشتاری ژنان پشت به یاساو نوڕم‌و کولتوورێک ده‌به‌سترێ که ده‌سه‌ڵات بۆ خۆی له دارێژه‌را‌ن‌و به‌رهه‌مهێنه‌رانیه‌تی.
به ئاوڕدانه‌وه‌یه‌کی کورت له سیسته‌می په‌روه‌رده‌و فێر کردن له ئێران‌دا به‌و ئاکامه ده‌گه‌ین، ژنان له ماوه‌ی ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامی‌دا چ ئازارو مه‌ینه‌تێکیان کێشاوه‌و ده‌یکێشن. هه‌ر له ده‌ورانی سه‌ره‌تایی قوتابخانه‌دا، به شێوه‌یه‌کی چڕوپڕ هه‌وڵی هاڵاواردن‌و سازدانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی نایه‌کسان‌و نێرسالار له لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتی ئایینه‌وه ده‌درێت‌و ئه‌م کاره به شێوه‌یه‌کی زۆر بنه‌ڕه‌تیانه به‌رێوه ده‌چێت.
کاتێک سه‌رنج ده‌ده‌ینه کتێبه‌کانی قۆناخی سه‌ره‌تایی، هه‌موو ئه‌و وێنانه‌ی که له دووتوێی کتێبه‌کان‌دا هه‌یه به جۆرێک له جۆره‌کان ره‌نگدانه‌وه‌ی بیرو هژمونی پیاوه. "ته‌سمیم کوبرا" یه‌کێک له وانه‌کانی پۆلی دووهه‌می سه‌ره‌تایی به‌ته‌واوه‌تی ئه‌م نێر ساڵارییه له ڕواڵه‌ت‌و ناوه‌رۆکی‌دا ره‌نگ ده‌داته‌وه، کوبرا کتێبه‌که‌ی له بن داری حه‌سار له بیر ده‌چێت، شه‌و به‌سه‌ردا دێت‌و باران ده‌بارێت، پاشان کتێبه‌که ته‌ڕ ده‌بێت...هتد.
ئاشکرایه هه‌ڵبژاردنی کچێک بۆ ئه‌وه‌ی کتێبه‌که‌ی له بیر بچێت، به هه‌ڵکه‌وت نیه. چوونکا ده‌زانیین له هه‌ر وڵاتێک‌دا پسپۆرانی بواره جۆربه‌جۆره‌کانی په‌روه‌رده‌و فێر کردن له داڕشتنی مێتۆد‌و رێبازه په‌روه‌رده‌یی‌‌و فێرکاریه‌کان‌دا به شێوه‌یه‌کی ئامانج‌دار کار ده‌که‌ن‌و ئه‌م بابه‌تانه به چه‌شنێک داده‌رێژرێن هه‌ڵگری ماناو په‌یامی تایبه‌تیین که ڕوانگه‌‌و باوه‌ڕه‌کانی ده‌سه‌ڵات‌و سیسته‌مه‌کان ڕه‌نگ رێژ ده‌که‌ن.
له وێنه‌کانی ئه‌م کتێبانه‌دا، ژنان خه‌ریکی شیردان، منداڵ به‌خێو کردن، جل‌و به‌رگ شۆردن، ماڵ خاوێن کردنه‌وه‌و چێشت لێنانن، به بێ ئه‌وه‌ی بمان هه‌وێ له نرخ‌و بایه‌خی ئه‌م جۆره کارانه که‌م که‌ینه‌وه، ده‌زانین که ئه‌م مێتۆدانه به ئامانجی ده‌رخستنی پیرۆزی ئه‌و کارانه نییه، به‌ڵکوو پتر بۆ ئه‌وه‌یه مه‌ودای نێوان توێژی نێڕو مێ به‌ربڵاوترو فراوانتر بکه‌نه‌وه. ئه‌وه نیه منداڵانی کوڕ یان یاری تۆپی پێ ده‌که‌ن، یان خه‌ریکی ماشێن لێخورین‌و خوێندنه‌وه‌‌و ڕاو کردنن. ئه‌م وێنانه وێڕای کۆمه‌ڵێک دوروشمی ره‌نگاوره‌نگ بۆ ئه‌وه‌یه بواری په‌روه‌رده‌و راهێنان به شێوه‌یه‌کی سیستماتیک هژمونی توێژی نێرینه زاڵ بکات‌و هاوکات ژێر ده‌سته بوونی توێژی ژن بکاته بابه‌تێکی نه‌گۆرو وا پیشان بدرێت که له ئه‌زه‌له‌وه وه‌ها بووه‌و هه‌ر واش ده‌بێ.
سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی کاربه‌ده‌ستانی وردو درشتی ئه‌م نیزامه کۆنه‌په‌ره‌ستانه، تێکۆشاون ژنان‌و پیاوان له یه‌ک بێگانه بکه‌ن، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌م سیاسه‌تی هاڵاواردنی خۆیان په‌ره پێبده‌ن، هه‌م موژده‌ی دوارۆژێکی نه‌بوو نادیاریان بده‌نێ‌و باڵاده‌ستی نێرینه جێگیر بکه‌ن، به خۆشیه‌وه ده‌بینین که له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو هه‌وڵ‌و ته‌قه‌لایه‌ی کاربه‌ده‌ستان بۆ دوورخسنه‌وه‌ی ژنان‌و پیاوان له یه‌کتر، ئێستا بزوتنهوهی ناره‌زایه‌تی جه‌ماوه‌ری که به‌شێکی به‌رچاوی ژنانی ئازادی خواز‌و یه‌کسانی ویست پێکی دێنن ته‌نگی به‌م جۆره ده‌سه‌ڵاتانه هه‌ڵچنیوه‌و ئه‌م بزاوته رۆژ به رۆژ له گه‌شه‌و پێشکه‌وتن دایه.
ژنانی وشیارو ماف ویست ئه‌و راستی‌یه به باشی تێده‌گه‌ن‌و تێگه‌یشتوون پیاوان دوژمنی ئه‌وان نیین، به‌ڵکو ئه‌وه کۆمه‌لێک یاساو نۆرمی کۆنه‌په‌رستانه‌یه که رێگره له به‌رده‌م بونیادنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی به‌ختیارو به‌خته‌وه‌ردا، له پاڵ ئه‌م راستی‌‌یه‌دا پیاوانی ئازادی خواز‌و دێمۆکرات به قوڵی له‌م راستی‌یه تێده‌گه‌ن به بێ ڕچاوکردنی بێ ئه‌ملاولای هه‌موو مافی سیاسیی، ئابوری‌و کۆمه‌ڵایه‌تی‌یه‌کانی ژنان‌و حزوری چالاکانه‌ی ئه‌وان له‌م بوارانه‌دا، ژیان رووی کراوه‌یی‌و ئاسوده‌یی به‌خۆوه نابینێ، پێشکه‌وتن‌و ئارامی پێویست مسۆگه‌ر نابێت‌و نایه‌ته به‌رهه‌م.
له‌م ڕۆژه‌دا وێڕای ئاواتی سه‌رکه‌وتن‌و به ماف گه‌یشتن خواستن بۆ هه‌موو ژنانی جیهان به گشتیی، ژنانی ئێران‌و کوردستان به تایبه‌تی، پیرۆزبایی ئه‌م رۆژه‌و به‌رده‌وامی ئه‌و خه‌باته‌یان لێ ده‌که‌ین که له پێناو یه‌کسانی‌و دادپه‌روه‌‌ری‌دا به‌رێوه‌ی ده‌به‌ن.
Saturday, March 1, 2008
به‌خته‌وه‌ری؟
نامه‌ی دووهه‌م
له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو که‌ره‌سته‌‌و ده‌رفه‌ت‌و پاره‌ی له‌به‌ر ده‌ست دایه، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی کۆمێدی جله‌کان چه‌ند ده‌ست جلوبه‌رگی ڕه‌نگاوڕه‌نگی تێدایه، جانتا بچووکه‌کان پڕه له کل‌و مێخه‌ک‌و سووراوو سپیاوو، حه‌ساوه بانکییه‌کان لانی که‌م سه‌ری مانگ پاره‌یان تێدێت، ته‌له‌فوونه‌کان قه‌ت له زڕه زڕ ناکه‌ون، ماشێنه جوانه‌کان به‌رده‌وام ده‌بیندرێن بێره‌وبه‌وێ‌دا فڕکوهۆڕیانه، گه‌شت‌وگوزاره‌کان به‌رده‌وامن، ماڵه‌کان تژییه له پێداویستییه هه‌مه چه‌شنه‌کان، به‌ڵام ئه‌وه‌ی پێی ده‌وترێ، بۆ خۆ ژیان‌و بۆ دڵ ژیان، وون‌‌و نادیار‌و ده‌گمه‌نه.
ئاسووده‌یی، ئه‌وینداری، هێمنایه‌تی رۆح‌و جه‌سته له ته‌م‌و مژی گومانی باوه‌ڕ به خۆ نه‌بوون، له چرچ‌و لۆچی خۆ نه‌ناسین‌و خۆشنه‌ویستن‌دا بۆته مۆته‌که‌ی چێژ وه‌رنه‌گرتن له ژین‌و ژیان.
له دۆخێکی ئاوادا، له‌وپه‌ڕی ئازادی‌دا، له‌غاوی ئه‌سپی تێر کردنی حه‌زه‌کان شل‌و شلتر ده‌کرێن. پێم وایه له‌م دۆخانه‌‌دا، پێویستی به یه‌ک شت له هه‌موو ئه‌م شتانه گرینگتر، پڕ ماناترو پێویست‌تره، ته‌نانه‌ت ئه‌بێ بزانرێ به بێ ئه‌م شته هیچکات ئه‌م هه‌موو ده‌رفه‌ت‌و که‌ره‌سته‌‌و مه‌ودا فه‌راوانانه بۆ پێشکه‌وتن‌و گه‌شه کردن، نابنه هۆی ئۆقره گرتوویی، نابنه ده‌رفه‌تێک بۆ ئارامی، هێمانیه‌تیی، ئاسووده‌یی‌و به‌ختیاری جێگیر له قوڵایی جه‌سته‌دا...
ئه‌بێ بزانین ده‌ربڕینه‌کان کاریگه‌رن، چه‌نده ئه‌توانن شادی خولقێن بن، به‌و ڕاده‌یه‌ش ئه‌توانن برووخێنن، هه‌ست بریندار بکه‌ن، له ناخه‌وه بمانتاسێنن‌و ده‌روونی مرۆڤ هه‌ڵته‌کێنن.
مرۆڤه به‌ختیاره‌کان به‌ر له ده‌ربڕیین بیر ده‌که‌نه‌وه، پاشان هه‌نگاو ده‌نێن. ده‌ربڕینی ئه‌وه‌ی له دڵ دایه خۆی به‌خته‌وه‌ریه‌کی پڕ مانایه.
چ تاوانێکه یاری کردن به هه‌ست‌و که‌سایه‌تیی مرۆڤه‌کان، مرۆڤ ئه‌بێ له ناخی خۆیدا چه‌نده داڕزاوو بچووک بێ، هه‌ست، بیرو تێگه‌یشتنی به‌رانبه‌ره‌که‌ی به هیچ بگرێ، له‌وه کاره‌ساتبارتر ئه‌وه‌یه، هه‌ن ئه‌وانه‌ی ئه‌م جۆره کردارانه به زیره‌کی‌و لێهاتوویی لێک ده‌ده‌نه‌وه، هه‌ر ئه‌مانه‌شن له کاتی گیروگرفت‌‌دا زوو ده‌ست‌و پێی خۆیان وون ده‌که‌ن، سه‌ریان لێ ده‌شێوێت‌و ئارام‌و قه‌راریان لێ ده‌بڕێ‌و له چاوو تروکانێک‌دا دونیایان لێ ده‌بێته دۆزه‌خ...
قه‌ت ناتوانن به‌خته‌وه‌ر بن ئه‌وانه‌ی بۆ خۆیان ناژیین، له‌به‌ر زۆر شت که باوه‌ڕیان پێی نیه، رێگاکانی ژیانی خۆیان ده‌گرنه به‌ر.
نا، ناتوانن به‌خته‌وه‌ر بن ئه‌وانه‌ی له جه‌وهه‌ری خۆیان‌دا خاوه‌نی دڵ‌و بڕیاری خۆیان نین. ناتوانن قایم‌و ڕاوه‌ستاوو بن ئه‌وانه‌ی پێش هه‌موو کهس له‌به‌ر خۆیان‌و بۆ خۆیان بڕیار ناده‌ن. ئه‌وان ڕۆژێک ئه‌بن به ژێر وێرانه‌کانی بێ باوڕی خۆیانه‌وه. ئه‌گریش نه‌بن، ترسی رووخان به‌رده‌وام ناهێڵێ ئاسووده بن...
مرۆڤ ئه‌بێ بۆ خۆی‌و له‌به‌ر دڵی خۆی بژی، ئه‌بێ بیر له‌و شتانه به‌کاته‌وه به تێگه‌یشتنی خۆی بڕوای پێیانه، ئه‌بێ پتر له هه‌ر که‌س‌و هه‌ر شت باوه‌ڕی به ده‌سته‌کانی خۆی هه‌بێ، ئه‌بێ به‌ر له کرده‌یی کردنی کارێک، پێش هه‌ر دووان‌و ده‌ربڕینێک ته‌نیاو ته‌نیا پشت به خۆی ببه‌ستێت، ئه‌وانه‌ی دیکه هه‌رچی‌و هه‌ر کهس بن ڕۆڵی دووهه‌م ده‌بینن، ئه‌گه‌ر وانه‌بێ دره‌نگ یان زوو هه‌موو شت ئه‌روخێ، وێران ئه‌بێ، یان لانی که‌م سێبه‌ری ترس‌و دڵه‌راوکه‌ی رووخان‌و وێران بوون، ئاسمانی بیره‌کانمان جێ ناهێڵێت.
به‌خته‌وه‌ری واته باوه‌ڕ به‌خۆ بوون، واته بۆ خۆ ژیان‌و بۆ دڵ ژیان. ته‌نیام، به‌ڵام له ته‌نیا مانه‌وه ناترسم! ته‌نیام، به‌ڵام بۆ خۆم‌و بۆ دڵم ده‌ژیم، قه‌ت ئه‌و ڕه‌سته‌و وشانه به زاردا ناهێنم باوه‌ڕم پێیان نییه، ئه‌مانه لای من نیشانه‌ی خۆ ویستی‌و خه‌ڵک نه‌ویستیی نییه، ئه‌مانه لانی که‌م بۆ من، یانی ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر که‌سێک بۆ خۆی هه‌ست به ئاسووده‌یی، شادی، سه‌رکه‌وتن‌و به‌ختیاری نه‌کات، پێم وا نیه حه‌وله‌کانی بۆ به‌ختیاری کهس یان که‌سانی دیکه بگاته ئاکام.
ده‌ست بۆ هه‌رچی به‌رم، دۆستایه‌تیی هه‌ر کهس به‌که‌م، بۆ به‌ختیاری‌و ئاسووده‌یی رۆحم ده‌یکه‌م. بۆ هیچ کارێک قه‌ت چاوه‌ڕوانی هیچ خه‌ڵات‌و به‌راتێک له کهس نابم.
کارێک ناکه‌م پاش ئه‌نجامه‌کانی په‌‌ژیوان ببمه‌وه‌و خه‌فه‌ت دامگرێ. ئه‌گه‌ر له شتێک یان کارێک په‌شیمان بم بۆ ئه‌و کارانه‌یه نه‌مکردوون، له‌و کارو کرده‌وانه‌ی کردوومن په‌شیمان نیم!
بزانم شتێک، که‌سێک یارمه‌تیی به به‌خته‌وه‌ری من ناکات، رێگای خۆمی لێ جیا ده‌که‌مه‌وه، نه‌ک له‌به‌ر کهس، له‌به‌ر خۆم، بۆ خۆم، چوونکه ئاوا ده‌کرێ بێ به‌ختیه‌کیش له‌کۆڵ ئه‌وی دیکه بێته‌وه.
عاشق بی بۆ ئه‌وه‌یه خۆتت خۆش ئه‌وێ‌و عاشقی خۆتی، ئه‌گه‌ر وانه‌بێ به‌رگه ناگریت. بۆ خۆشویستن، بۆ ئه‌وه‌ی دڵ بۆ که‌سێک به خێڕایی بکه‌وێته ترپه ترپ، قه‌ت نابێ زۆر له خۆت بکه‌یت!، بۆ ئاشق بوون، بۆ خۆشویستن مه‌وداکان زۆر ده‌ور نابینن. چوونکه هه‌ستی خۆشویستن هه‌نگاو به هه‌نگاو له‌گه‌ڵ مرۆڤه، له خوێنی‌دا دێت‌و ده‌چێت، بۆ ساتێکیش به‌رۆکی جه‌سته‌و بیره‌کانی به‌رنادات...
هیچ کاتێ بۆ گه‌یشتن به به‌خته‌وه‌ری دره‌نگ نیه، به‌ڵام ئه‌بێ بزانیت کێیت، چیت ده‌وێ، بۆ گه‌یشتن به‌م که‌س‌و شتانه چیت له‌به‌ر ده‌ست دایه، لێره‌دا ئه‌بێ خۆت بیت، به‌و جۆره‌ی هه‌یت، قه‌ت نابێ بۆ ئه‌وه‌ی شتێک به‌ده‌ست بێنیت، خۆت نه‌بیت، بۆ به‌خته‌وه‌ر بوون خۆ چووک کردنه‌وه، ڕۆل گێڕان پێویست نیه، ئه‌بێ به‌و جۆره قبوڵ بکرێیت هه‌یت، نه زۆرتر نه که‌متر، ده‌کرێ دوایه پرۆسه‌ی گۆڕانی هێندێک شت بێته کایه‌وه، ئه‌مه‌ش ئه‌گه‌ره، مسۆگه‌ر نییه...
ئاوا سه‌وز، زیندووو به‌خته‌وه‌رم، به‌خته‌وه‌ر.
له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو که‌ره‌سته‌‌و ده‌رفه‌ت‌و پاره‌ی له‌به‌ر ده‌ست دایه، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی کۆمێدی جله‌کان چه‌ند ده‌ست جلوبه‌رگی ڕه‌نگاوڕه‌نگی تێدایه، جانتا بچووکه‌کان پڕه له کل‌و مێخه‌ک‌و سووراوو سپیاوو، حه‌ساوه بانکییه‌کان لانی که‌م سه‌ری مانگ پاره‌یان تێدێت، ته‌له‌فوونه‌کان قه‌ت له زڕه زڕ ناکه‌ون، ماشێنه جوانه‌کان به‌رده‌وام ده‌بیندرێن بێره‌وبه‌وێ‌دا فڕکوهۆڕیانه، گه‌شت‌وگوزاره‌کان به‌رده‌وامن، ماڵه‌کان تژییه له پێداویستییه هه‌مه چه‌شنه‌کان، به‌ڵام ئه‌وه‌ی پێی ده‌وترێ، بۆ خۆ ژیان‌و بۆ دڵ ژیان، وون‌‌و نادیار‌و ده‌گمه‌نه.
ئاسووده‌یی، ئه‌وینداری، هێمنایه‌تی رۆح‌و جه‌سته له ته‌م‌و مژی گومانی باوه‌ڕ به خۆ نه‌بوون، له چرچ‌و لۆچی خۆ نه‌ناسین‌و خۆشنه‌ویستن‌دا بۆته مۆته‌که‌ی چێژ وه‌رنه‌گرتن له ژین‌و ژیان.
له دۆخێکی ئاوادا، له‌وپه‌ڕی ئازادی‌دا، له‌غاوی ئه‌سپی تێر کردنی حه‌زه‌کان شل‌و شلتر ده‌کرێن. پێم وایه له‌م دۆخانه‌‌دا، پێویستی به یه‌ک شت له هه‌موو ئه‌م شتانه گرینگتر، پڕ ماناترو پێویست‌تره، ته‌نانه‌ت ئه‌بێ بزانرێ به بێ ئه‌م شته هیچکات ئه‌م هه‌موو ده‌رفه‌ت‌و که‌ره‌سته‌‌و مه‌ودا فه‌راوانانه بۆ پێشکه‌وتن‌و گه‌شه کردن، نابنه هۆی ئۆقره گرتوویی، نابنه ده‌رفه‌تێک بۆ ئارامی، هێمانیه‌تیی، ئاسووده‌یی‌و به‌ختیاری جێگیر له قوڵایی جه‌سته‌دا...
ئه‌بێ بزانین ده‌ربڕینه‌کان کاریگه‌رن، چه‌نده ئه‌توانن شادی خولقێن بن، به‌و ڕاده‌یه‌ش ئه‌توانن برووخێنن، هه‌ست بریندار بکه‌ن، له ناخه‌وه بمانتاسێنن‌و ده‌روونی مرۆڤ هه‌ڵته‌کێنن.
مرۆڤه به‌ختیاره‌کان به‌ر له ده‌ربڕیین بیر ده‌که‌نه‌وه، پاشان هه‌نگاو ده‌نێن. ده‌ربڕینی ئه‌وه‌ی له دڵ دایه خۆی به‌خته‌وه‌ریه‌کی پڕ مانایه.
چ تاوانێکه یاری کردن به هه‌ست‌و که‌سایه‌تیی مرۆڤه‌کان، مرۆڤ ئه‌بێ له ناخی خۆیدا چه‌نده داڕزاوو بچووک بێ، هه‌ست، بیرو تێگه‌یشتنی به‌رانبه‌ره‌که‌ی به هیچ بگرێ، له‌وه کاره‌ساتبارتر ئه‌وه‌یه، هه‌ن ئه‌وانه‌ی ئه‌م جۆره کردارانه به زیره‌کی‌و لێهاتوویی لێک ده‌ده‌نه‌وه، هه‌ر ئه‌مانه‌شن له کاتی گیروگرفت‌‌دا زوو ده‌ست‌و پێی خۆیان وون ده‌که‌ن، سه‌ریان لێ ده‌شێوێت‌و ئارام‌و قه‌راریان لێ ده‌بڕێ‌و له چاوو تروکانێک‌دا دونیایان لێ ده‌بێته دۆزه‌خ...
قه‌ت ناتوانن به‌خته‌وه‌ر بن ئه‌وانه‌ی بۆ خۆیان ناژیین، له‌به‌ر زۆر شت که باوه‌ڕیان پێی نیه، رێگاکانی ژیانی خۆیان ده‌گرنه به‌ر.
نا، ناتوانن به‌خته‌وه‌ر بن ئه‌وانه‌ی له جه‌وهه‌ری خۆیان‌دا خاوه‌نی دڵ‌و بڕیاری خۆیان نین. ناتوانن قایم‌و ڕاوه‌ستاوو بن ئه‌وانه‌ی پێش هه‌موو کهس له‌به‌ر خۆیان‌و بۆ خۆیان بڕیار ناده‌ن. ئه‌وان ڕۆژێک ئه‌بن به ژێر وێرانه‌کانی بێ باوڕی خۆیانه‌وه. ئه‌گریش نه‌بن، ترسی رووخان به‌رده‌وام ناهێڵێ ئاسووده بن...
مرۆڤ ئه‌بێ بۆ خۆی‌و له‌به‌ر دڵی خۆی بژی، ئه‌بێ بیر له‌و شتانه به‌کاته‌وه به تێگه‌یشتنی خۆی بڕوای پێیانه، ئه‌بێ پتر له هه‌ر که‌س‌و هه‌ر شت باوه‌ڕی به ده‌سته‌کانی خۆی هه‌بێ، ئه‌بێ به‌ر له کرده‌یی کردنی کارێک، پێش هه‌ر دووان‌و ده‌ربڕینێک ته‌نیاو ته‌نیا پشت به خۆی ببه‌ستێت، ئه‌وانه‌ی دیکه هه‌رچی‌و هه‌ر کهس بن ڕۆڵی دووهه‌م ده‌بینن، ئه‌گه‌ر وانه‌بێ دره‌نگ یان زوو هه‌موو شت ئه‌روخێ، وێران ئه‌بێ، یان لانی که‌م سێبه‌ری ترس‌و دڵه‌راوکه‌ی رووخان‌و وێران بوون، ئاسمانی بیره‌کانمان جێ ناهێڵێت.
به‌خته‌وه‌ری واته باوه‌ڕ به‌خۆ بوون، واته بۆ خۆ ژیان‌و بۆ دڵ ژیان. ته‌نیام، به‌ڵام له ته‌نیا مانه‌وه ناترسم! ته‌نیام، به‌ڵام بۆ خۆم‌و بۆ دڵم ده‌ژیم، قه‌ت ئه‌و ڕه‌سته‌و وشانه به زاردا ناهێنم باوه‌ڕم پێیان نییه، ئه‌مانه لای من نیشانه‌ی خۆ ویستی‌و خه‌ڵک نه‌ویستیی نییه، ئه‌مانه لانی که‌م بۆ من، یانی ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر که‌سێک بۆ خۆی هه‌ست به ئاسووده‌یی، شادی، سه‌رکه‌وتن‌و به‌ختیاری نه‌کات، پێم وا نیه حه‌وله‌کانی بۆ به‌ختیاری کهس یان که‌سانی دیکه بگاته ئاکام.
ده‌ست بۆ هه‌رچی به‌رم، دۆستایه‌تیی هه‌ر کهس به‌که‌م، بۆ به‌ختیاری‌و ئاسووده‌یی رۆحم ده‌یکه‌م. بۆ هیچ کارێک قه‌ت چاوه‌ڕوانی هیچ خه‌ڵات‌و به‌راتێک له کهس نابم.
کارێک ناکه‌م پاش ئه‌نجامه‌کانی په‌‌ژیوان ببمه‌وه‌و خه‌فه‌ت دامگرێ. ئه‌گه‌ر له شتێک یان کارێک په‌شیمان بم بۆ ئه‌و کارانه‌یه نه‌مکردوون، له‌و کارو کرده‌وانه‌ی کردوومن په‌شیمان نیم!
بزانم شتێک، که‌سێک یارمه‌تیی به به‌خته‌وه‌ری من ناکات، رێگای خۆمی لێ جیا ده‌که‌مه‌وه، نه‌ک له‌به‌ر کهس، له‌به‌ر خۆم، بۆ خۆم، چوونکه ئاوا ده‌کرێ بێ به‌ختیه‌کیش له‌کۆڵ ئه‌وی دیکه بێته‌وه.
عاشق بی بۆ ئه‌وه‌یه خۆتت خۆش ئه‌وێ‌و عاشقی خۆتی، ئه‌گه‌ر وانه‌بێ به‌رگه ناگریت. بۆ خۆشویستن، بۆ ئه‌وه‌ی دڵ بۆ که‌سێک به خێڕایی بکه‌وێته ترپه ترپ، قه‌ت نابێ زۆر له خۆت بکه‌یت!، بۆ ئاشق بوون، بۆ خۆشویستن مه‌وداکان زۆر ده‌ور نابینن. چوونکه هه‌ستی خۆشویستن هه‌نگاو به هه‌نگاو له‌گه‌ڵ مرۆڤه، له خوێنی‌دا دێت‌و ده‌چێت، بۆ ساتێکیش به‌رۆکی جه‌سته‌و بیره‌کانی به‌رنادات...
هیچ کاتێ بۆ گه‌یشتن به به‌خته‌وه‌ری دره‌نگ نیه، به‌ڵام ئه‌بێ بزانیت کێیت، چیت ده‌وێ، بۆ گه‌یشتن به‌م که‌س‌و شتانه چیت له‌به‌ر ده‌ست دایه، لێره‌دا ئه‌بێ خۆت بیت، به‌و جۆره‌ی هه‌یت، قه‌ت نابێ بۆ ئه‌وه‌ی شتێک به‌ده‌ست بێنیت، خۆت نه‌بیت، بۆ به‌خته‌وه‌ر بوون خۆ چووک کردنه‌وه، ڕۆل گێڕان پێویست نیه، ئه‌بێ به‌و جۆره قبوڵ بکرێیت هه‌یت، نه زۆرتر نه که‌متر، ده‌کرێ دوایه پرۆسه‌ی گۆڕانی هێندێک شت بێته کایه‌وه، ئه‌مه‌ش ئه‌گه‌ره، مسۆگه‌ر نییه...
ئاوا سه‌وز، زیندووو به‌خته‌وه‌رم، به‌خته‌وه‌ر.
Subscribe to:
Posts (Atom)