Archive

Sunday, June 28, 2015

ڕوونکردنەوەیەکی پێویست

ڕوونکردنەوەیەکی پێویست

لەم رۆژانەدا کەسێک لە ژێر دەمامکی "عەوڵا رێواس"دا، بۆ خۆش خزمەتی پتر بە داگیرکەرانی کوردو کوردستان، کۆمەڵێک بوختان و قسەی بێ بنەمای دژ بە من و پۆلێک لە تێکۆشەرانی سیاسیی و چالاکانی جۆراوجۆری کوردستان، بڵاوکردۆتەوە. بۆ ئاگاداری هەموو لایەکتان ئەو کەسە، ناوی "ت.ی" خەڵکی سەلاسی باوەجانی رۆژهەڵاتی کوردستانەو هەنووکە لە فینلەند دەژی. ناوبراو پێشتر هاتۆتە نێو پێشمەرگەو دوایە تەسلیم بە رژیم بۆتەوە. بەڵگەی ڕوون و حاشاهەڵنەگر لە بەردەستە کە ئەو دۆراوە سەر بە دەزگای سیخوری کۆماری ئیسلامی ئێرانە و پێشتریش بەو تاوانە لە ریزەکانی یەکیەتیی لاوان و حیزبی دێموکرات دەرکراوە. هەر بۆیە قسەو قسەلۆکەکانی شیاوی ئەوە نین وڵام بدرێنەوە. بەڵام ئەوەی جێگای داخە ئەو خۆفرۆشە لەم دەورە نوێیەی سەماکردنی دا بۆ داگیرکەران، هێرش و پەلامارەکانی لە ژێر ناوی دڵسۆزی بۆ پێکاکا ئەنجام دەدات و تەنانەت ئیدیعای ئەندامەتی لەو رێکخراوەدا دەکات... 

بە سوپاسەوە
رەحیم رەشیدی

بە شداری هونەرمەندێکی کورد لە پێشانگاى فۆتۆگرافى رۆژی نەتەوەیی هیلسینکی دا




رەحیم رەشیدی/ واشنگتن
ناوەندی هونەری میترۆ ی فینلەند، بە بۆنەی جەژنی حەفتا ساڵەی بەگەڕ كەوتنی هێڵی میترۆ لەو وڵاتە، داوای کرد کە هونەرمەندانی بەرهەمەکانی خۆیان بۆ هەڵبژاردنی لە پێشانگەیەکی هونەری دا پێشکەش بکەن. ٢٠٠ هونەرمەند بەدەم ئەم بانگەوازەوە چوون و بەرهەمەکانی خۆیان پێشکەش کرد و لە ئاکام دا، ناوەندی هونەری میترۆی فینلەند تەنیا کارەکانی ٢٠ کەسی بۆ پیشان دا لەو پیشانگایەدا هەڵبژارد.
رەسووڵ خورەم هونەرمەندی کورد وەکوو تانیا پەنابەر، یەکێک لەو بیست هونەرمەندە بوو کە کارەکانی بۆ نیشاندان لە پیشانگای رۆژی نەتەوەیی هیلسینکی دا، هەڵبژێردران. 
یەکێک لەو هۆکارانەی کە هاندەری لێژنەی هەڵبژاردن بوو بۆ ئەوەی بەرهەمەکانی خورەم پیشان بدرێن بریتی بوو لەوەی کە ئەو هونەرمەند کوردە، توانیبوو بەرهەمەکانی خۆی لە چوارچێوەی ئەو تابلۆیانەدا بگونجێنێ كە بریتی بوون لە كەلوپەلی بێ كەڵك و فڕێدراوەكان.
شیاوی باسە زۆربەی تابلۆ فۆتۆگرافییەكان، وێنەی ئەو هونەرمەندانەی سەر شەقامن كە بۆ بژێوی ژیان لە سوچێكی شەقامدا گۆرانی دەڵێن یان مۆسیقا لێدەدەن و بە جۆرێك لە جۆرەكان هونەری خۆیان دەنوێنن و لە كوڵان و شەقامەكانی چەند وڵاتێكی ئەوروپی وەك سوید، چیك، نەمسا، یۆنان و ئیتالیا وێنەیان گیراوە.
هونەرمەند خوڕەم بۆ بەشداری لەو پیشانگایەدا رووبەرووی ئاستەنگ بۆتەوە، لێ ئەم گرفتانە کۆڵیان پێنەداوەو ئەوەی ئەو پێوەی ماندوە بەشداری نەکردنی کوردستانیانە وەکوو پێویست لەو پیشانگایەدا، ناوبراو لەم بارەوە وتی:
"هەر لەیەكەم رۆژەكانی كردنەوەی پیشانگا هونەرییەكەیدا، جانتاكەم بە هەموو كەلوپەلەكانی نێویەوە دزرا، ئیدی ئەمە كاری هونەرییەو ئەم گرفتانە و زۆر گرفتی دیكەش روو دەدەن، من بۆ ئەوە بەداخ نیم؛ بەڵامی داخی گرانم لەوەیە كە هاوڵاتی و هاوزمانانم كە لە هەندەران گیرساونەتەوە و لێرە دەژین، ئەو پێشوازییەی دەبێ بكرێت لە پێیشانگاكە، تاکوو ئێستا وەك پێویست نەیان كردوە، ئەم گلەییەم ساڵانی رابردووش هەبوو کاتێک بەشداری پێیشانگایەكدا بووم کە تایبەت بوو بە سروشتی كوردستان، ئەوکاتیش کوردەکان وەکوو پێویست بەشداریان نەکرد.

شیاوی باسە کە ئەم پیشانگایە لە رێکەوتی ١٢ی مانگی شەش کراوەتەوە تاکوو کۆتایی مانگی حەوتی ٢٠١٥، بەردەوام دەبێ.
کورتەیەک لەسەر هونەرمەند رەسووڵ خورەم:
رەسول خورەم خەڵكی شاری شنۆی رۆژهەڵاتی كوردستانە و ئێستاكە لە وڵاتی فینلاند گیرساوەتەوە. یەكێكە لە دەرهێنەرە سەركەوتووەكانی بواری فیلمی دوكیۆمێنتاری و چەندین فیلمی دوكیۆمێنتی لە تەلەڤزیۆنە كوردییەكان بڵاوكرددۆتەوە، یەكەمین فیلمی دوكیۆمنێتی بەناوی (ئاهی شمشاڵ) لەسەر هونەرمەندی نەمر، قاڵەمەڕەی شمشاڵ ژن لە ساڵی ٢٠٠٣ بڵاوكردتەوە.

پرسی پێشمەرگەو سەربەخۆیی کوردستان لە ڕوانگەی دیپلۆماتکاران

Saturday, June 27, 2015

ماناو مێژووی جامانەی سووری بارزانی










رەحیم رەشیدی

گوڵان: هەمیشە سەرۆكی كوردستان بە جلی پێشمەرگە و جەمەدانێی سوورەوە دەبینین، مەبەست لەم جلە خاكییە پێشمەرگانەیە و ئەو جەمەدانێیە سوورە لای سەرۆك چییە؟

سەرۆک بارزانی: لە رابردوودا لە دەڤەری بارزان پیاوان (مشكی)یان دەبەست، بەڵام جەمەدانێ‌ زۆر كەم بوو، پێموابێت هەر بوونی نەبوو، تەنها مشكیی رەش و شین و سوور هەبوو، لەساڵی ١٩٣١ كاتێك حكومەتی عێراقی و سوپای بەریتانی هێرشیان كردە سەر دەڤەری بارزان، دوای بەرەنگارییەكی توند بەناچاری بارزان چۆڵ كرا، بۆیە شێخ ئەحمود و باوكم و سەرجەمی هۆزەكەمان چوون بۆ توركیا، لەو كاتەدا لەبەر ئەوەی جەمەدانێی "شێخ ئەحمەد" رەنگی سوور بوو، بۆیە حكومەتی عێراقی پێیوابوو هەر بارزانییەك جەمەدانێی سووری بەستبێت، ئەوا لە موریدانی شێخ ئەحمەدە، بۆیە بڕیارێكی عورفییان دەركرد بەوەی هەر كەسێك جەمەدانێی سوور ببەستێ‌، لە سێدارە دەدرێت، خەڵكیش ئاگادار كرایەوە كە نابێت مشكیی و جەمەدانێی سوور لەسەر ببەستن، بەڵام خەڵكی بارزان بەرەنگاری ئەم بڕیارە بوونەوەو ئەم بەرەنگاربوونەوەیە وەكو شۆڕشێك بوو، ئەوەبوو شوانێك دەستگیر كرا كە جەمەدانێی سووری بەستبوو، رژێم هەر بەو جەمەدانێیە ئەو شوانەی خنكاند، ئەمە بووە هۆی راپەڕینی خەڵكەكە و پەلاماری قائیمقامیەت و بارەگای فەوجی سوپا درا، لە كاردانەوەی ئەمەشدا حكومەت ١٢ كەسی لە بارزانییەكان دەستگیر كرد و لەسێدارەی دان، ئیتر لای خەڵكی دەڤەری بارزان وای لێ‌ هات ئەوەی جەمەدانێی سوور نەبەستێت مانای ئەوەیە ملكەچی ئیرادەی دوژمن بووە، واتە دەستبەرداری بیرو باوەڕی خۆی بووە، بۆیە جەمەدانێی سوور بووە سیمبولی بەرەنگاربوونەوە، پیرۆزیی ئەم جەمەدانێیە لەوەوە سەرچاوەی گرتووە، بۆیە جلی پێشمەرگەو جەمەدانێی سوور دوو سیمبولی بەرەنگاربوونەوەن، بۆیە هەردووكیان پیرۆزن.

ژێدەر:
گۆڤاری گوڵان ساڵی ٢٠١٠

Displaced ISIS victims in Kurdistan

Thursday, June 4, 2015

رویارویی پیشمرگه‌های کرد ایرانی با سپاه و دستگیری ۳۰ نفر

گفتگوی دویچه ولە با: مصطفی هجری، رحیم رشیدی و عبداللە مهتدی

در مناطق کردنشین ایران بیش از ۳۰ نفر دستگیر شدند. پیشمرگه‌های حزب دمکرات کردستان ایران در مرزهای ایران حضور یافتند. رهبران احزاب کرد ایرانی درباره تحولات جدید پیش آمده به دویچه وله توضیح دادند.
به گفته سران احزاب کرد ایرانی طى روزهاى گذشته در مناطق کردنشین ایران نیروهای سپاه و وزارت اطلاعات ایران بازداشت‌هاى گسترده‌اى را آغاز کردند.
رسانه‌های کردی از جمله آژانس خبررسانی "کردپا" از دستگیری حدود ۳۰ نفر در مناطق کامیاران، سردشت و اروميه خبر دادند.
"کردپا" نام افراد دستگیر شده را نیز منتشر کرده است. در گزارش منابع کردی همچنین آمده که نیروهای تقویتی سپاه ارومیه با کاتیوشا و دیگر مهمات از شهر خوی به مناطق مرزی حاج عمران در پیرانشهر اعزام شد‌ه‌اند.
وزارت اطلاعات ایران نیز در بیانیه‌ای (۱۲ خرداد/ ۲ مه) از دستگیری اعضای یک گروه "تروریستی"در ارتباط با وقایع هتل تارای شهرستان مهاباد خبر داده بود.
مقامات ایران پیش‌تر ادعا کرده بودند که اعتراض مردم مهاباد با تحریک دو گروه سیاسی "کومله و دمکرات" رخ داده است. اما رهبران هر دو گروه سیاسی در مصاحبه با دویچه‌وله این اتهام را رد کردند.
حضور پیشمرگه‌های کرد در مرزهای ایران
آغاز موج دستگیری‌ها در مناطق مختلف کردنشین ایران با حضور دوباره پیشمرگه‌های احزاب کرد ایرانی در مرزهای ایران و اقلیم کردستان هم‌زمان شده است.
عبدالله مهتدی، دبیر کل حزب کومله کردستان ایران
عبدالله مهتدی، دبیر کل حزب کومله کردستان ایران
عبدالله مهتدی، دبیر کل حزب کومله کردستان ایران در گفت‌وگو با دویچه‌وله در ارتباط با این موضوع گفت: «به بهانه‌های مختلف این دستگیری‌ها در کردستان ادامه دارد و خیلی هم وسیع شده است. متاسفانه خیلی کم در رسانه‌ها منعکس می‌شود و فقط گاهی به حد اعدام که می‌رسد بازتاب رسانه‌ای پیدا می‌کند. از طرف دیگر امسال فعالیت نیروهای پیشمرگه کرد ایرانی بیشتر از گذشته است و احزاب کرد به این مسئله توجه بیشتری کردند.»
در پاسخ به پرسش دویچه‌وله که چرا نیروهای پیشمرگه کرد ایرانی پس از گذشت ۲۰ سال دوباره به آن مناطقی که قبلا در مرزهای ایران حضور داشتند، بازگشتند، آقای مهتدی می‌گوید: «سالهاست سیاست ما خود داری از عملیات‌های مسلحانه بوده واین مسئله کماکان صادق است. ولیکن با توجه به تحولاتی که هست یعنی بالارفتن تعداد اعدام‌ها، بویژه اعدام‌های سیاسی در کردستان، سخت گیری‌های فوق‌العاده، دستگیرهای وسیع و شکنجه‌هایی که بعد از حوادث مهاباد کردند، احزاب کرد بطور کلی می‌پرسند که آیا این سیاست خودداری از درگیری‌ها و عملیات مسلحانه، سیاست درستی است؟»

"توافقنامه امنیتی" پ‌ک‌ک با ایران
حضور پیشمرگه‌های احزاب کرد ایرانی با مخالفت حزب کارگران کردستان ترکیه پ ک ک روبرو شده است. در برخی از منابع کردی به این موضوع اشاره شده که حزب پ‌ک‌ک با ایران بر سر عدم حضور نیروهای خارجی از جمله پیشمرگه‌های ایرانی "توافقنامه امنیتی" امضا کرده است.
مصطفی هجری، دبیر اول حزب دمکرات کردستان ایران در این رابطه به دویچه وله فارسی گفت: «ما اخباری را شنیدیم که پ ک ک حدود ۳ سال پیش این قرارداد را امضا کرده است. ولی ما خود این قرارداد را ندیده‌ایم، اما عملکرد پ‌ک‌ک و این‌که از ورود ما به داخل ایران جلوگیری می​کند، نشان می​دهد که امضای این قرارداد صحت دارد وگرنه پ‌ک‌ک هیچ ماموریتی و وظیفه​ای ندارد از مرزهای جمهوری اسلامی ایران حفاظت و از ورود پیشمرگان حزب دمکرات کردستان ایران جلوگیری کند.»
مصطفی هجری، دبیر اول حزب دمکرات کردستان ایران
مصطفی هجری، دبیر اول حزب دمکرات کردستان ایران
آقای هجری همچنین تائید کرد که در درگیری میان پیشمرگه​های این حزب با پ‌ک‌ک نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران نیز حضور داشته‌اند. در درگيرى​ها ميان پیشمرگه‌های حزب دمكرات كردستان ایران با سپاه پاسدارن در مناطق مرزی اشنویه در استان آذربایجان‌غربی ۵ تن از افراد سپاه زخمی شدند. پیشمرگه​های کرد ایرانی در خطوط مرزی کیله‌شین از سوی نیروهای پ‌ک‌ک مورد حمله قرار گرفتند. دراین درگیری یک پیشمرگه‌ حزب دمکرات کردستان ایران کشته و ۳ تن دیگر زخمی شدند.
آقای هجری می‌افزاید: «دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان ایران به منظور ارتباط با مردم کرد تصمیم گرفته است پیشمرگان را بار دیگر روانه داخل کشور کند. این اقدام حزب رویکرد جدید و از سرگیری مبارزه مسلحانه نیست. اما ما هیچ وقت اعلام نکردیم که مبارزه مسلحانه را به طور کلی کنار خواهیم گذاشت. مبارزه مسلحانه به عنوان شکلی از اشکال مبارزه در دستور کار حزب همیشه قرار داشته است.»
سفر مصطفی هجری به آمریکا
هم‌زمان با حضور پیشمرگه​های احزاب کرد ایرانی در مرزهای ایران مصطفی هجری، دبیر اول حزب دمکرات کردستان ایران بنا به دعوت مقام​های آمریکا‌یی به این کشورسفر کرده است. وی با مقام​های کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، سناتورهای آمریکایی و همچنین با نمایندگان نهادهای حقوق بشری و مدنی نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.
به گفته دبیر اول حزب دمکرات کردستان ایران توافق نهایی قدرت های بزرگ بر سر مذاکرات هسته‌ای با ایران و سرنوشت کردها از جمله مسائلی بودند که این حزب با مقام​های آمریکایی در میان گذاشته است.
به گفته آقای هجری، حضور پیشمرگه​های احزاب کرد درمرزهای ایران در میان مقام​های آمریکایی واکنش​های متفاوتی را برانگیخت: «واکنش مقام​های آمریکا متفاوت بود. بعضی​ها موافق این حرکت بودند اما برخی از مقام های آمریکایی گفتند که این اقدام در شرایط کنونی به نفع ما نیست. ولی به نفع آمریکایی​ها هم نیست، چون آنها منتظرند در ماه ژوئن مذاکرات هسته​ای ایران نتیجه نهایی بدهد. حزب دمکرات کردستان ایران هیچوقت وابسته به آمریکا نبوده است.»
آقای هجری همچنین تاکید می​کند که درباره حضور پیشمرگه​های حزب دمکرات کردستان ایران با آمریکا "رایزنی" نشده است.

"استقبال گرم آمریکایی‌ها از هجری"
رحیم رشیدی، روزنامه نگار کرد مقیم واشنگتن که دیدار هجری با مقام​های آمریکایی را از نزدیک دنبال کرده است، می​گوید آقای هجری در ملاقات با مقام‌های آمریکایی تاکید می​کرد، آمریکا و غرب که در آستانه دیالوگ با جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته​اند، نباید مسئله اقلیت​ها و حقوق بشر را به حاشیه برانند.
این روزنامه​نگار کرد به دویچه‌وله گفت در آمریکا استقبال بسیار گرمی از مصطفی هجری شده است. وی افزود: «چونکه ایشان جزو اپوزیسیون برانداز است و در حالی به واشنگتن آمده که جمهوری‌‌‌‌خواهان که مخالفین سرسخت جمهوری اسلامی ایران هستند و مخالف نوع مذاکرات آقای اوباما با ایران هستند در کنگره و سنا اکثریت قاطع را دارند و به همین دلیل در شرایط کنونی از آقای هجری استقبال بیشتری شده است. مسئله دیگر که سفر آقای هجری به واشنگتن را حائز اهمیت کرده این است که بعد از ۲۰ سال به طور علنی حزب دمکرات کردستان ایران پیشمرگه​های خودش را به سوی مرزهای ایران فرستاده است.»
رشیدی بر این باور است که مسئله حضور و استقرار پیشمرگه​های احزاب کرد ایرانی در مرزهای ایران با آمریکایی ها رایزنی شده است.
به گفته آقای رشیدی، از نگاه آمریکا حزب دمکرات کردستان ایران یکی از احزاب قدیمی ایرانی است و پایگاه وسیعی در میان شهروندان کرد ایرانی دارد. این حزب در سالگرد مرگ عبدالرحمان قاسملو توانست اعتصابات بسیار گسترده‌ای در سرتاسر کردستان به راه بیاندازد.
عبدالرحمان قاسملو، دبیرکل حزب دمکرات کردستان بود که در ۲۲ تیرماه ۱۳۶۸ توسط عاملان وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در وین به قتل رسید. آقای قاسملو به هنگام یک جلسه گفت‌وگوی صلح با نمایندگان جمهوری اسلامی به رگبار بسته شد.

Rahim Rashidi's interview with Beverl y Darnall Mansfield about the Miracle of the Kurds

Tuesday, June 2, 2015

DW: بارزانی سوورە لەسەر یەكلایی كردنەوەی پرسی دەوڵەتی كوردی


وێنە: سەرۆک بارزانی و رەحیم رەشیدی

سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان بە شێوەی ئاشتیخوازانە چارەسەر دەکرێت
باسنيوز: شەریف فەلاح
بەشی فارسیی ماڵپەڕی DW ی ئەڵمانی لە نوێترین راپۆرتی خۆدا لەبارەی دەوڵەتی كوردی و سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان، نووسیویە: “بارزانی جارێكی دیكە خوازیاری سەربەخۆیی هەرێمی هەرێمی كوردستان بوو”
لەو راپۆرتەی دۆیچەوێلەدا جیالە شرۆڤە و تاوتوێی دیدار و چاوپێكەوتنەكانی سەرۆك “مەسعوود بارزانی” سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ ئەمەریكا و ئەورووپا، روانگە و بۆچوونی وڵاتانی بیانی، توركیا، كەسایەتییە ئێرانییەكان و رۆژنامەنووسان، هەروەها ئێران خراوەتە روو.
بارزانی پاش گەڕانەوەی لە سەفەری ئەمەریكا و وڵاتانی ئەورووپی گوتی: “زۆرێك لە وڵاتان پشتگیری لە سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان دەكەن. سێ‌ چاودێری سیاسی لە دیمانە لەگەڵ دۆیچەوێلە لەبارەی “دەرفەتی بارزانی و بەربەرستەكانی پڕۆژەی سەربەخۆیی” دەدوێن.
مەسعوود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان دیدارەكانی خۆی بۆ ئەمەریكا و ئەورووپا بە سەركەوتوو و ئەرێنی وەسف كردووە.
پاش گەڕانەوەی لە كۆماری چیك و هەنگاریا، رێكەوتی 19ی مانگەی مەی لە دانیشتنێك لەگەڵ لەگەڵ رێبەران و كەسایەتییە دیارەكانی پارت و لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان رایگەیاند: كە زۆرێك لە وڵاتانی جیهان ئامادەی پشتیوانی لە سەربەخۆیی هەرێمی كوردستانن. رێبەرانی پارتە كوردییەكان لەو باوەڕە دان، هەتا ئەوكاتەی هەرێمی كوردستان لە عیراق جیا نەبێتەوە، گیروگرفتی كوردەكان چارەسەر نابێت.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێش لە لە سەردانەكەی بۆ ئەورووپا، بۆ ماوەی حەفتەیەك مپ 2 هەتا 9ی مانگەی مەی لە ئەمەریكا مایەوە و چەند دیدار و چاوپێكەوتنی لەو وڵاتە ئەندام دا و لە دیدار لەگەڵ باراك ئۆباما دیسان پرسی سەربەخۆیی كوردستانی راشكاوانە هێنایە بەرباس.
چەند كارناس و چاودێرێكی سیاسیی ناوچە لە گفتوگۆ لەگەڵ DW پێیان وایە ئەگەرچی مەسعوود بارزانی چەند جارێك پرسی یەكلایی كردنەوەی سەربەخۆیی كوردستانی هێناوەتە بەرباس، بەڵام هیچ كات هەلومەرج و دەرفەتی لەبار لە گۆڕەپانی سیاسەتی جیهانی و ناوچەیی بۆ ئەم باسە نەڕەخساوە.
بەڕای ئەو كارناسانە لە هەلومەرجی ئێستەدا توركیا و وڵاتانی عەرەبیش پشتگیری لە سەربەخۆی هەرێمی كورستان دەكەن.
ئەردۆغان دژی دامەزرانی دەوڵەتی كوردی نییە 
“رەجەب تەیب ئەردۆغان” سەركۆماری توركیا لە بەرەبەری هەڵبژاردنی چارەنووس سازی پەرلەمانی دایە كە گوتە و هەڵوێستەكانی مەسعوود بارزانی لەبارەی دامەزرانی وڵاتی سەربەخۆ لەودیو سنوورەكانی وڵاتەكەیەوە، هەڵوێستی خۆی دەربڕی و گوتی: “سەربەخۆیی هەرێمی كوردستانی عێراق هیچ پەوەندییەكی بە توركیاوە نییە.”
ئەردۆغان گوتی: “ئەگەر هەرێمی كوردستان بڕیاری داوە لەناوخۆی عێراقدا سەربەخۆ بێت، ئەوە پرسێكە و پیەوەندیی بە حكومەتی ناوەندیی عێراقەوە هەیە نەك توركیا. ئێستە دۆخی حكوومەتی ناوەندیی عێراق زۆر لەبار نییە و هەروەها هەرێمی كوردستانیش لە هەلومەرجێكی جێگیردا نییە.”
دكتۆر “یاشا ئایدین” مامۆستا لە زانكۆی “هانزا” لە هامبۆرگ كە لەبارەی پرسی توركیا و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست توێژینەوە دەكات، دەڵێت :”دامەزرانی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان ئیتر توركیا نیگەران ناكات، ئایدین ئاماژەی بەوەش كرد، لە هەر حاڵەتێكدا هەندێ‌ هەستیاربوونی پێشووی توركیا ئیتر وەك بەربەست لەبەردەم وڵاتی سەربەخۆی كوردستان لەناو خاكی عێراق نایەنە ئەژمار. هۆكارەكەشی ئەوەیە كە توركیا پەیوەندییەكی قووڵی لەگەڵ حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەیە.”
ناوبراو لە درێژەدا دەڵێت: “هەرچەند باشتر وابوو توركیا پێش لە دامەزرانی وڵاتی كوردستان پرسی كوردەكانی ناوخۆی توركیای چارەسەر كردبا، بەڵام سەربەخۆی كوردستان یارمەتیی چارەسەریی پرسی كوردانی توركیاش دەدات و دەبێتە هۆی ئەوەی توندوتیژییەكان كەمتر ببنەوە و پارتی كرێكارانی كوردستان (PKK) چەكەكانی دابنێت. لەلایەكی دیكەشەوە لە ناوخۆی توركیاش مافی كوردەكان زیاتر رەچاو دەكرێت.”
ئەو توێژەرەی زانكۆی زانكۆی هامبۆرگ لەو باوەڕە دایە كە پرسی كورد لە توركیا، ئێران و سووریا دەبێ‌ بە جیا چارەسەر و تاوتوێ‌ بكرێن و دەڵێت : “كوردەكان گەورەترین نەتەوە كە هەتا ئێستە وڵاتی سەربەخۆیان نییە، دەوڵەتی عوسمانی ئەوكات بە توندی دژایەتیی ئەم پرسەی كرد. كوردەكان بەدژی چوار وڵات شەڕیان كردووە، ئێتە ئیتر دۆخەكە گۆڕاوە و بۆ دامەزرانی وڵاتێكی سەربەخۆی كوردی هەل و رەوشێكی لەبار رەخساوە. كوردەكان لایەنگری رۆژئاوان و ئەوان لەدژی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) شەڕ دەكەن. دۆخی كوردە ئێزیدییەكان لە سەرانسەری جیهان بیروڕای گشتیی بۆ لای خۆی راكێشا. بارزانی لەم دەرفەتەش كەڵك وەردەگرێت، بەڵام هێشتا پێكهاتەی دەوڵەت و دەسەڵاتداریی هەرێمی كوردستان لاوازە و لەوانەیە لەلایەن دەوڵەتی ئیسلامی (داعش)ەوە زەربەی لێبدرێت.”
روانگەی ئەمەریكا لەبارەی سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان 
“رەحیم رەشیدی” رۆژنامەنووسی كوردی دانیشتووی واشنتۆن كە لەگەڵ مەسعوود بارزانی دیداری كردووە، هەروەها بەدواداچوونی بۆ دیدارەكانی دیكەی بارزانی لە ئەمریكا كردووە بە دۆیچەوێلەی گوت: “بارزانی لە واشنتۆن جەختی كردەوە كە كە پرسی سەربەخۆیی كوردستان پەیوەندیی بە ویست و داخوازی نەتەوەی كورد و خەڵكی هەرێمی كوردستانەوە هەیە و بە هیچ شیچوەیەك ئامادە نییە دەستی لێ‌ هەڵبگرێت.
سیاسەتی دەرەوەی ئەمەریكا هەتا ئێستە یەكگرتووی و پەكپارچەیی خاكی عێراق بووە. بەڵام لە كۆنگرێس و سینای ئەمەریكا، هەروەها لە كابینەی ئۆباماش كەم نین ئەوانەی كە پێیان وایە ئێستە ئیتر عێراقی یەكپارچە لە گۆڕدا نییە. ناوچە شیعەكان لەلایەن “حەشدی شەعبی (جمینی میللی) و میلیشیا چەكدارە شیعەكانەوە بەڕێوە دەچن. زۆرینەی ناوچە سوننەكانی عێراق ئەمڕۆ لە كۆنترۆڵی داعش دان و هەرێمی كوردستانیش زیاتر لە دوو دەیەیە لەلایەن پێشمەرگە و نەتەوەی كوردەوە بەڕێوە دەچێت. روانگە و بۆچوون و ژێرخانی دەسەڵاتی ئەو سێ‌ ناوچەیە پێكەوە جیاوازییان هەیە. هەر بەم هۆیەیە ئێستە كوردەكان راشكاوانەتر پرسی سەربەخۆیی كوردستانیان لەگەڵ ئەمەریكا هێناوەتە بەرباس.”
“ئێران دژی سەربەخۆی هەرێمی كوردستانە” 
رەشیدی رۆژنامەنووسی كورد لە وەڵامی ئەم پرسیارەی دۆیچەوێلەدا كە بۆچی هەتا ئێستە بارزانی پرسی سەربەخۆیی كوردستانی یەكلایی نەكردووەتەوە، گوتی: “لەو دیمانانەی كە ماوەیەك لەمەوپێش من لەگەڵ بارزانی ئەنجامم دا، جەختی كردەوە كە ئەم پرسە دەبێ‌ بە شێوەی ئاشتیخوازانە و لەڕێگەی ریفراندۆمەوە جێبەجێ‌ بكرێت.بارزانی دەڵێ نایەوە پرسی سەربەخۆی كوردستان بە شەڕ و خوێنڕشتن بباتە پێشێ‌. ئەم پڕۆسەیە دەبێ‌ بە شێوەی دیموكراتیك یەكلایی بكرێـتەوە هەتا كۆمەڵگەی جیهانی پشتیوانیی زیاتری لێبكەن. بارزانی دیەوێ‌ ئەم پەیامە بە وڵاتانی دراوسێ‌ بدات كە سەربەخۆیی كوردستان بۆ سەقامگیریی ئاشتی و دۆستایەتییە لە ناوچەدا.”
رەحیم رەشیدی لەبارەی دژكردەوەی وڵاتانی ناوچە لەبارەی سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان دەڵێت، زۆربەی وڵاتانی عەرەبی لە دەستێوەردانەكانی ئێران لە یەمەن ناڕازین. بەڕای رەشیدی “لە عێراقێك كە ئێران هەژمۆنیی بەسەریدا هەیە، زۆرینەی كۆمەڵگەی عەرەبی لایەنگری و پشتیوانی لە سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان بكەن.”
ئەم چاودێرە سیاسییە سیاسەتی ئێران لە عێراق بە یەكێك لە بەربەستەكانی سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان دەزانێت و گوتی: “كۆماری ئیسلامی بە توندی لەگەڵ سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان دژایەتی دەكات و رایگەیاندووە كە ئەمە پڕۆژەیەكی ئیسرائیلە بە دابەشكردنی عێراق. لە حاڵێكدا دەستێوەردان و ئەو سیاسەتەی كە لایەنگرانی ئێران لە عێراق لەدژی سوننەكان گرتوویانەتە پێش، عێراقی بەرەو دابەشبوون پەلكێش كردووە. پێچەوانەی ئێران توركیا كە 70 ساڵ حاشای لە بوونی نەتەوەی كورد دەكرد، پشتیوانی لە چارەسەریی دیموكراتیكانەی پرسی كورد دەكات.”
سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان بە شێوەی ئاشتیخوازانە 
“سەرۆ قادر” بەڕێوەبەری “سەنتەری توێژینەوەی هەرێمی كوردستان”یش لەبارەی هەڵوێست و لێدوانەكانی بارزانی لەبارەی سەربەخۆیی كوردستان بە DWی راگەیاند: “بارزانی هەوڵ دەدات كە پرسی سەربەخۆیی كوردستان ببێتە تەوەر و بابەتی سەرەكیی هەموو پارت و لایەنە سیاسییەكانی كوردستان. دەبێ‌ ئەم پرسەش دەرك بكەین كە پرۆسەی سەربەخۆیی دەبێ‌ پرۆسەیەكی سێ‌ لایەنەی شیعە، كورد و سوننە بێت لە عێراقدا.
سوننە و شیعەكانیش دەبێ‌ بكەونە ناو ئەم بازنەی ئەم پرۆسەیەوە. ئێمە نامانەوێ‌ ئەم مەسەلە بە شێوەی رق و قین و توندوتیژی چارەسەر بكرێت. ئێستە دەوڵەتی عێراق لێك هەڵوەشاوەتەوە و ئەمەش خەتای كوردەكان نییە. ئەم وڵاتە بووەتە هۆی هەڵگیرسانی زۆر شەڕی گەورەی ناوچەیی و ئێستە بارزانی دەڵێ‌ دەبێ‌ قۆناغێكی نوێ‌ لەم بارەوە دەست پێبكرێت. ئەویش “قۆناغی كۆنفدراڵی” بەپێی دەوڵەتانی سەربەخۆ لە ناوچەكانی “هەرێمی كوردستان، شیعە و سوننە” دەست پێبكات. هەر سێ‌ ناوچەكە لە عێراق دراوسێی یەكترن، مێژوو و بەرژەوەندیی هاوبەشیان هەیە. ئەم بەشە لەباتی شەڕ و ئازاردانی یەكتر دەبێ‌ هاوكاریی زیاتری یەكتر بكەن.

ئەندامی کۆنگرێس: ئەمریکا بەردەوام پشتیوانی کوردستانە