Archive

Friday, April 30, 2021

دیداری وه‌زیری ده‌ره‌وه‌



هاوڕێ لەگەڵ بەڕێز ئانتۆنی بلینكن وەزیری دەرەوە باسی گرینگی پێوەندییەكانی نێوان كوردستان و ئەمریكامان كرد. هەروەها دوورە دیمەنی سیاسەتەكانی ئەمریكامان لە هەمبەر تاران تاوتوێ كرد... بەڕێز وەزیری دەرەوە هەموو كات دۆستی كوردستان و پاڵپشتی ڕاستگۆی پێشمەرگە بوەو هەیە!

لە كۆنگرێس داوای یادكرنەوەی نەوای ئارام لە هەرێمی كوردستان دەكرێت

 

ره‌حیم ره‌شیدی، واشنگتن\ باسنیوز

ئەمڕۆ هەینی پرۆژەیاسایەك پێشكەشی کۆنگرێسی ئەمریکا كرا کە تێیدا داوا كراوە کۆنگرێس یادی 30 ساڵەی ناوچەی دژە فڕین لە هەرێمی کوردستان بکاتەوە.

مایکڵ واڵتز خاوەنی پرۆژەكەیە و لە سوپای ئەمریکادا ئەفسەر بووە، هەروەها لە هێزە تایبەتەکانی ئەمریکا لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و ئەفغانستان خزمەتی کردووە، هەنووكە مایکڵ واڵتز، کۆنگرێسمانی بەرەی کۆماری و نوێنەری ویلایەتی فلۆریدایە و پرۆژەیاساکەی ئامادە كردووه ‌و پێشکەشی کۆنگرێسی كردووە.

كۆنگرێسمەن واڵتز گەرەكیەتی جیا لەوەی لەم ڕێگاوە ڕێز بگیردرێ لە سەركردە سیاسیی، سەربازی و دیپڵۆماتكارانی ئەمریكایی كە ڕۆلیان بووە له‌وه‌ی ناوچەی ئارام بۆ كورد بێتە ئاراوە، هاوكات ئامانجیەتی لە ڕێگای پرۆژە یاساكەیەوە پێوەندی كوردستان و ئەمریكا وەكو هاوپەیمانی راستەقینە و پشتپێبەستراو پتەوتر و بەهێزتر بكرێ.

والتز له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا باسی له‌وه‌ كردووە‌ كه‌ ئه‌و كوردانه‌ی ئێمه‌ پاراستمانن له‌ مه‌رگ، هه‌نووكه‌ ناوچه‌یه‌كی سه‌قامگیریان ساز كردووه‌ و بوونه‌ته‌ سه‌رپه‌نای ئه‌وانه‌ش كه‌ به‌ هۆی سه‌ركوتی سیاسی و كێشه‌ی ئایینه‌وه‌ هه‌ڵاتوون.

دەقی پرۆژەیاساكەی كۆنگرێسمەن مایكڵ واڵتز:
لە پاش راپەڕینی مانگی ئاداری ساڵی 1991 دژ بە سەدام حوسێن، دەوڵەتی سەدام بە تانک و هێلیکۆپتەر پەلاماری هاووڵاتییانی مەدەنی کورد و سەدان هەزار کەس لە ژن، منداڵ، بەساڵداچووی دا و بەم هۆیەوە بەرەو ناوچە سنوورییەکان ڕایانكرد؛ ئەوە سەرباری ئەو جینۆسایدەی رژێمی سەدام دژ بە کورد كردی و تێیدا زیاتر لە 200 هەزار کەس کوژران، زیاتر لە 4 هەزار و 500 گوند وێران کران، لە دوای بۆمبارانکردنی کیمیایی شاری هەڵەبجە و هەروەها پەلاماری ئەنفال لە دژیان.

لە رۆژەکانی دەسپێكی سەرهەڵدانی قەیرانی پەنابەران و ئەو کۆڕەوەی کە لە ساڵی 1991 رووی دا، رۆژانە لەسەر سنوورەکان لانی کەم هەزار کەس بەهۆی برسیەتی، سەرما و نەخۆشی دەمردن.

ئەو کارەساتە کاردانەوەی ئەمریکای بەدوای خۆیدا هێنا کە بووە هۆی دروستبوونی "ئۆپەراسیۆنی دروستکردنی نەوای ئارام" کە بە گەورەترین ئۆپەراسیۆنی پێشکەشکردنی هاوکاری مرۆیی دەناسرێت و تێیدا هاوکاری مرۆیی پێشکەشی خەڵک کرا و ناوچەی دژە فڕینی سەپاند.

"ئۆپەراسیۆنی دروستکردنی نەوای ئارام" هەر ئەو ئۆپەراسیۆنەیە کە کورد تاوەکو ئێستا بەرز دەینرخێنێت بەدیاریکراوی دروستکردنی ناوچەی نەفڕین کە کوردی تاوەکو ساڵی 2003 پاراست و كەشێكی لەباری بۆ دروستکردنی ناوچەیەکی سەقامگیر و هێمن رەخساند، کە ئەم کوردستانەی ئەمڕۆی لێكەوتۆتەوە.

هەنووكە هەرێمی کوردستان بە یەکێک لە گەورەترین ناوچە ئارام و سەقامگیرەکانی جیهان دادەنرێت بە لەخۆگرتنی ئاوارە و پەنابەرانی قەیران و هەڵاتووان لەبەر داپلۆسینی سیاسیی و ئاستەنگە ئایینییەكان.

لە هەرێمی کوردستان، حکوومەتی هەرێمی کوردستان و پێشمەرگە کوردەکان، یەکێكن لەو لایەنە متمانەپێكراوانەن كە بەردەوام لە شەڕی تیرۆردا هاوپەیمانی ئەمریكا بوون.

بۆیە ئێستا لەم پرۆژە یاسایەدا ئەم داواکارییانە خراونەتەڕوو:

-یەکەم؛ یادکردنەوەی 30مین ساڵیادی ئۆپەراسیۆنی دروستکردنی نەوای ئارام.

- دووەم؛ یادکردنەوە و بەرزنرخاندنی ئەمریکاییە قارەمانەکان لە سەرباز، دیپلومات، ڕێبەرانی سیاسیی و هاوپەیمانانی ئەمریکا کە ئۆپەراسیۆنی دروستکردنی نەوای ئارامیان بەڕێوە برد.

- سێیەم؛ یادکردنەوە و بەرزنرخاندنی زیاتر لە 2 ملیۆن ژنی کورد، منداڵ و پیاو کە بەنەهامەتی برسیێتی و مەترسییە سەختەکاندا تێپەڕبوون و هاوکارییە مرۆییەکانی ئەمریکایان وەرگرت و ژیانێكی نوێیان دەستپێكرد.

- چوارەم؛ جەختکردنەوە لە هاوپەیمانی بەهێزی کوردی-ئەمریکایی و پێشکەشکردنی پاڵپشتی و رێزی بەردەوام بۆ هاوڕێ کوردەکانمان کە بوێرانە شان بە شانی ئەمریکا دژی توندئاژۆیی و تیرۆر وەستاون.

هه‌وڵ ده‌درێت كوردانی رۆژئاوا مافی مانه‌وه‌یان له‌ ئه‌مریكا پێبدرێت



ره‌حیم ره‌شیدی\ واشنگتن، باسنیوز

دوو ئه‌ندامی كۆنگرێسی ئه‌مریكای سه‌ر به‌ هه‌ردوو حزبی كۆماری و دیموكراتەكان، هه‌وڵ دەدەن مافی مانەوە لە ئەمریكا بە ژمارەیەك لە كوردانی رۆژئاوای كوردستان بدرێت.

كۆنگرێسمه‌ن جەیسن کرۆ سه‌ر به‌ دیموكراتەكان و مایکڵ واڵتز سه‌ر به‌ كۆمارییەكان كۆنگرێس هەوڵ دەدەن له‌ رێگای پرۆژه‌یاسایه‌كه‌وه‌ سه‌ردان و مانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌س، هێز و لایه‌نه‌ كوردیانه‌ی له‌ شه‌ری دژ به‌ داعشدا هاوكار و یارمه‌تیده‌ری ئه‌مریكا بوون له‌ سووریا، كارئاسانیان بۆ بكرێت تاكو سه‌ردانی ئه‌مریكا بكه‌ن و ئه‌گه‌ر بخوازن بۆ ژیان لەوێ بمێننه‌وه‌.

هەردوو كۆنگرێسمانەكە پرۆژه‌یاسایه‌كه‌یان ئاماده‌ كردووە ‌و هه‌وڵ ده‌ده‌ن ده‌نگی پێویستی له‌ كۆنگرێسدا بۆ كۆبكه‌نه‌وه‌.

بە گوێره‌ی ئه‌و پرۆژە یاسایه‌، پێویسته‌ شەڕڤانانی هەسەدە هه‌مان ئەو ڤیزایەیان پێبدرێت کە ئەمریکا بە وەرگێڕە عێراقی و ئەفغانییەکانی داوە، كه‌ بە هۆی کارکردنیان لەگەڵ سەربازە ئەمریکییەکان له‌ وڵاته‌كانی خۆیان، مەترسی لەسەر ژیانیان دروست بووه‌.

له‌ به‌یاننامه‌ی هاوبه‌شی ئه‌و دوو ئه‌ندامه‌ی كۆنگرێسدا كه‌ ره‌شنووسه‌كه‌یان ئاماده‌ كردووە،‌ هاتووه‌ "هاوپەیمانە کوردەکانمان مه‌ترسیان خسته‌ سه‌ر ژیانی خۆیان و ئەگەری تۆڵەسه‌ندنه‌وه‌ هاتۆته‌ سه‌ر ژیانیان، چونكه‌ ئه‌وان شەڕی دوژمنەکانی ئێمەیان كرد و بەرژەوەندیییه‌كانی ئێمه‌یان پەرە پێدا، ئەوان شیاوی ستایش و هاوکاریی ئێمەن. کورده‌كانی سووریا، بۆ تێكشكاندنی خه‌لافه‌تی داعش، رۆڵێکی مه‌زنیان لە هاوکاریکردنی ئه‌مریكا گێڕا و وەک هاوبەشێکی سەرەکیی کاریان لەگەڵدا کردووین. کۆنگرێسی ئەمریکا پێویستە رێز لەوانە بگرێت كه‌ شانبه‌شانی ئێمە جەنگاون".

ئه‌زموونی (ڤیزای سه‌فه‌ری تایبه‌ت) له‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێ پاش شەڕی ئه‌مریكا له‌ ڤێتنام له‌ نێوان ساڵانی 1955 بۆ 1975، ژمارەیەک لەو ڤێتنامییانەی هاوكاری ئەمریکایان كردبوو، دوای کشانەوەی ئەمریکا لەو وڵاتە، کوژران. بۆ به‌رگرتن له‌ دووباره‌ بوونه‌وه‌ی ئه‌م دۆخه‌، لە شەڕی ئه‌مریكا له‌ ئەفغانستان له‌ ساڵی 2001، هه‌روه‌ها شه‌ری ئه‌مریكا له‌ عێراق لە ساڵی 2003، له‌ رێگای به‌رنامه‌ی (ڤیزای سه‌فه‌ری تایبەت)، ژمارەیەکی زۆر لەو کەسانەی کە کاریان بۆ سوپا و حکوومەتی ئەمریکا كردبوو هاتنه‌ ئەمریکا و ژیانیان لێره‌ هه‌ڵبژارد.

ئەو ڤیزایەی پرۆژە یاساکە داوای دەکات بۆ ئه‌و كوردانه‌ی‌ هاوكاری ئه‌مریكایان كردوه له‌ دژی داعش‌ له‌ سوریا، پێی دەگوترێت (ڤیزای سه‌فه‌ری تایبەت)، وەرگرانی ڤیزاکە بۆیان هه‌یه‌ پاش 6 مانگ کارتی مانه‌وه‌ له‌ ئه‌مریكا وەرگرن، دوای تێپه‌ڕبوونی 5 ساڵ مانەوە لە ئەمریکا، دەتوانن ببنە هاووڵاتی ئەمریکا.

ساڵی 2019، دوای بڕیاری کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە سووریا، هه‌مان پرۆژه‌یاسا، پێشکه‌شی کۆنگرێس کرابوو، به‌ڵام كارا نه‌كرا. ئێستا جارێکی دیکە کۆنگرێسمانەکان دەیانەوێت پرۆژە یاساکە بخەنەوە بەردەستی کۆنگرێس تاكوو به‌ڵكوو بتوانن كارای بكه‌ن و كورده‌ هاوپه‌یمانه‌كانی ئه‌مریكا له‌ سوریا له‌و ده‌رفه‌ته‌ سوودمه‌ند بن.

#مسته‌ر_كورد

هه‌وڵ ده‌درێت كوردانی رۆژئاوا مافی مانه‌وه‌یان له‌ ئه‌مریكا پێبدرێت


#مسته‌ر_كورد

پرۆژه‌ یاسای كۆنگرێس بۆ پشتیوانی له‌ كوردستان و مانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا


#مسته‌ر_كورد

Friday, April 23, 2021

توركیا له‌ چاوه‌ڕوانی رۆژێكی ڕه‌شدا ​

#مسته‌ر_كورد

چاوه‌ڕوان ده‌كرێت سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا كوشتاری ئه‌رمه‌نییه‌كان به‌ جنۆساید بناسێنێت



K24 – ره‌حیم ره‌شیدی واشنتن، ئه‌مریكا

هەموو ساڵێك لە رێككه‌وتی (24)ی مانگی نیساندا، له ئه‌رمینیا و‌ وڵاتانی جیهان، ساڵیادی قوربانیانی کۆمەڵکوژی ئه‌رمه‌نییه‌كان ده‌كرێته‌وه،‌ كه‌ به‌ گوێره‌ی سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌كان ئه‌و كۆمه‌ڵكوژییه‌، له‌ (24ی نیسان/ ئه‌پرێلی 1915) و له‌ سه‌رده‌می شه‌ڕی جیهانی یه‌كه‌مدا له‌ لایه‌ن عوسمانییه‌كانه‌وه‌ دژ به‌ پێكهاته‌ی ئه‌رمه‌نی كراوه‌‌.

دوای هه‌واڵی راگه‌یاندنه‌كان و دزه‌كردنی زانیارییه‌كان بۆ ده‌ره‌وه‌، له‌باره‌ی دۆسیه‌ی به‌ جنۆساید ناساندنی ئه‌م رووداوه‌ له‌ لایه‌ن ئه‌مه‌ریكاوه‌، له‌ ئاكامدا سیناتۆر "چاک شومەر"، رێبەری زۆرینه‌ی دیموکراتەکان، لە ئەنجومەنی سینات، له‌ رێگای توویته‌ره‌وه‌ رایگه‌یاند، "جۆ بایدن، به‌ نیازه‌‌ ببێته‌ یەکەم سەرۆکی ئه‌مه‌ریكا، كوشتاری ئه‌رمه‌نییه‌كان له‌لایه‌ن ئیمپراتۆری عوسمانی به‌ شێوه‌یه‌كی فه‌رمی به‌ جینۆساید بناسێنێت، ئه‌م هه‌نگاوه‌ش له‌ مێژوه‌وه‌ بۆ سه‌رۆكه‌كانمان ماوه‌ته‌وه‌. بڕیاره‌ رۆژی شەممە، یادی ساڵوه‌گه‌ڕی جینۆسایدەكه‌ بکەینەوە؛ به‌مه‌ش حکومەتی ئه‌مه‌ریكا راستییه‌كان ده‌سه‌لمێنێت".

پێشتر له‌ (29ی تشرینی یه‌كه‌م/ ئۆكتۆبه‌ری 2019)دا، ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران بڕیارێكی په‌سه‌ندكرد، كه‌ تێیدا کۆمەڵکوژی ئەرمەنییەکانی به‌ جینۆساید ناسێندرا، دواتر دوای‌ دوو مانگ له‌ بڕیاره‌كه‌ی كۆنگرێس، ئه‌نجومه‌نی پیرانیش بڕیارێکی هاوچه‌شنی پەسەندکرد و كۆمه‌ڵكوژی ئه‌رمه‌نییه‌كانی به‌ جنۆساید ناساند، كه‌ به‌گوێره‌ی ئه‌و بڕیارانه‌ی كۆنگرێسی ئه‌مه‌ریكا، لە نێوان ساڵانی (1915 تا 1923) نزیکەی (1.5) ملیۆن ئەرمەنی بە دەستی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی كۆمه‌ڵكوژكراون و ئه‌وه‌ش به‌ جینۆساید هه‌ژمار ده‌كرێت.

چاوه‌ڕوان ده‌كرێت ئه‌م هه‌نگاوه‌ی كۆشكی سپی، په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان ئانقه‌ره‌ واشنتن به‌ره‌و ئاڵۆزی پتر ببات و توركیا كاردانه‌وه‌ی توندی له‌ هه‌مبه‌ر ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ هه‌بێت.

دوای بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌م قسه‌وباسانه‌، هه‌واڵه‌كان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن،‌ بایه‌خی لیره‌ی توركی به‌ شێوه‌یه‌كی به‌رچاو دابه‌زیوه ‌و بازاری بۆرسه‌ی توركیا تووشی شڵه‌ژان هاتووه‌.

كۆبوونه‌وه‌ی لوتكه‌یی (رۆژی زه‌وی) به‌ به‌شداری 40 رێبه‌ری جیهان




د‌یڤید وه‌سكۆ، به‌رێوه‌به‌ری گه‌ڵاڵه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی كه‌شوهه‌وا، له‌ دامه‌زراوه‌ی سه‌رچاوه‌ جیهانییه‌كان، كه‌ گروپێكی توێژینه‌وه‌ی لایه‌نگری پاراستنی ژینگه‌یه‌و بنكه‌ی له‌ واشنگتنه‌، رایگه‌یاند ماوه‌ی چوار ساڵ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی تره‌مپ ئه‌م بابه‌ته‌یان پشت گوێ خستبوو. ناوبراو سه‌باره‌ت به‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌مریكا بۆ ئه‌م بابه‌ت وتی: "كۆبوونه‌وه‌كه‌ ده‌رفه‌تێكه‌ تاكوو ئه‌مریكا بگه‌رێته‌وه‌ مه‌یدانه‌كه‌و به‌مه‌ش نیشانی ده‌دا‌ گۆرانی كه‌شوهه‌وا به‌ جیددی وه‌رده‌گرێ."
دوێنێ پێنجشه‌ممه‌، سه‌رۆكی ئه‌مریكا، جۆو بایدن لە کۆبونەوەی لووتکەیی گۆڕانی کەشوهەوادا كه‌ به‌ شێوه‌ی ئۆنڵاین و له‌سه‌ر داوای خۆی پێكهاتوو بۆ ماوه‌ی دوو رۆژ به‌رده‌وامه‌، وتارێكی پێشكه‌ش كرد. سه‌رۆكی ئه‌مریكا ئاشكرای كرد وڵاته‌كه‌ی تاكوو ساڵی 2030 هه‌وڵ بۆ کەمکردنەوەی دەرهاویشتە کاربۆنییەکان بە ڕێژەی 50 تاكوو 52 له‌ سه‌د، ده‌دات و ئه‌م هه‌نگاوه‌ش له‌گه‌ڵ پێشوازی به‌شداربووان رووبه‌روو بوویه‌وه‌.
سه‌رۆك بایده‌ن له‌ پله‌ی سه‌رۆكی مه‌زنترین ئابووری جیهان، رایگه‌یاند ‌ وڵاته‌كه‌ی ده‌توانێ زۆر هه‌لی كار بره‌خسێنێ و وزه‌ به‌رهه‌مێنێ به‌ بێ ئه‌وه‌ی ژینگه‌ پیس بكه‌ن. بایده‌ن له‌ وتاره‌كه‌ی دا وتی: "ئه‌مرۆ ئێمه‌ یه‌كه‌مین گه‌ڵاڵه‌ی ئه‌مریكایی بۆ دابین كردنی تێچووی به‌ربه‌ره‌كانێ له‌گه‌ڵ گۆرانی ناوچه‌یی كه‌شوهه‌وا به‌ شێوه‌ی هاوئاهه‌نگ راده‌گه‌یه‌نین. له‌ روانگه‌ی ئێمه‌وه‌ ئه‌م به‌رنامه‌یه‌ وڵامێكی جیهانییه‌ به‌ شێوه‌ی هاوئاهه‌نگ به‌و ئالوگۆره‌ ناوچه‌یانه‌‌."
کامڵا هێرس جێگری سەرۆک بایده‌ن، لە کۆنفرانسەکەدا به‌ پێداگریه‌وه‌ باسی له‌ بایه‌خی وەبەرهەمهێنان لە سەرچاوی وزەی خاوێندا كردو له‌م باره‌وه‌ وتی: "له‌ ده‌ڤه‌ره‌كانی سه‌ر قه‌راغ ده‌ریا، بارودۆخی ژینگەو کەشوهەوا رۆژ به‌ رۆژ بەرەو خراپتر دەڕوات. ساڵی ڕابردوو کارەساتی سروشتی ئه‌وتۆ خولقان کە چەند ناوچەیان وێران کرد."
بۆریس جانسۆن، سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا ستایشی هه‌ڵوێسته‌كه‌ی بایده‌نی كردو وتی: "ئەم هه‌ڵوێسته‌ی ئه‌مریكا كارئاسانی ده‌كات تاكوو گۆڕانکاری لە شێوازی ڕووبەڕووبوونەوەی جیهان بۆ ئەو گۆڕانکارییانەی بەسەر کەشوهەوا دێت، روو بدات."
‎ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە کۆبونەوەکەدا باسی له‌وه‌ كرد گۆڕانی کەشوهەوا هەڕەشەیەکی گەورەیە بۆ سەر ژیان لە سەر زەویدا."
‎یه‌كێك له‌ ئامانجه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی كۆبوونه‌وه‌كه‌، كه‌مكردنه‌وه‌ی گازه‌ کاربۆنییەکان بوو كه‌ ده‌بێته‌ هۆكاری گه‌رم بوونی گۆی زه‌وی.
‎‌ لە كۆبوونه‌وه‌كه‌دا، شی جین پینگ سه‌رۆكی چین خاوه‌نی دووهه‌مین ئابووری جیهان و پر حه‌شیمه‌ترین وڵاتی جیهان، وێرای ئه‌وه‌ی‌ به‌ڵێنیدا وڵاته‌كه‌ی به‌كار هێنانی به‌ردی خه‌ڵوز له‌ ماوه‌ی ده‌یه‌ی داهاتوودا كه‌م ده‌كاته‌وه‌، هاوكات سه‌رۆكی چین بۆ پاراستنی ژینگه‌ داوای هه‌ره‌وه‌زی نێوده‌وڵه‌تی كردو‌‌ وتی: "بۆ گه‌شه‌ی پاراستنی ژینگه، وڵاتانی جیهان ده‌بێ له‌ چوارچێوه‌ی یاساكانی نێونه‌ته‌وه‌ییدا هاوكاری بكه‌ن، واته‌ ده‌بێ كار به‌ بڕیارنامه‌كانی نه‌ته‌‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان بكه‌ن."
‎ ئه‌مریكاو چین به‌ڵێنیان داوه‌،‌ به‌رهه‌هێنانی گازه‌ کاربۆنییەکان تاكوو ساڵی 2050 بۆ 2060 كۆتایی پێبێنن.

Thursday, April 22, 2021

نه‌ورۆزانه‌ی كاك حاجی میرخان

چه‌ند رۆژ به‌ر له‌ نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ، كاتێك سندقی پۆسته‌كه‌مم واڵا كرد، دیتم هاوڕێ و برای هێژام كاك موحه‌ممه‌د حاجی میرخان، به‌ دیاریه‌كی نایاب به‌سه‌ری كردمه‌وه. چاوم به‌ په‌ڕتووكی "گه‌ڕان به‌ دوای دادپه‌روه‌رییدا"، ڕوون بوویه‌وه‌ كه‌ نووسه‌ر بۆی واژۆ كردووبووم.
په‌ڕتووكه‌كه‌‌ بیره‌وه‌ری رۆژانی سه‌خت و پڕ له‌ نه‌هامه‌تی كورد، ئاوه‌دانی سه‌نگه‌ره‌ خوێناوییه‌كان، سه‌رده‌می ده‌سبه‌رنه‌دان له‌ هیواوو ده‌یان داستان و به‌سه‌رهاتی پڕ له‌ نه‌به‌ردی و مه‌ردی له‌ هه‌ناوی خۆی دا كۆكردۆته‌وه‌.‌
حاجی میرخان، له‌ ته‌مه‌نی مێرمنداڵییه‌وه‌ عه‌وداڵی خه‌بات بۆ ئازادی و دادپه‌روه‌ری بوه‌، ئه‌و له‌ ژێر سێبه‌ری سه‌ركه‌ردایه‌تی نه‌مر مه‌لا مسته‌فا بارزانی، ژه‌نه‌راڵی چیاكان دا، تێكۆشانی نه‌پساوه‌ی خۆی به‌ سه‌ربه‌رزییه‌وه‌ هه‌ڵبژاردوه‌.
كاك حاجی كه‌ هه‌نووكه‌ ته‌مه‌نی گه‌یشتۆته‌ ده‌روازه‌كانی 80 ساڵی، به‌ر له‌وه‌ی پێ بنێته‌‌ 10هه‌مین به‌هاری ته‌مه‌نی، پاش رووخانی كۆماری كوردستان، به‌ سه‌رۆكایه‌تی پێشه‌وا قازی، بە تۆپبارانی هێزه‌كانى شاى ئێران، بریندار دەبێت.
خاڵی پڕ بایه‌خ له‌ بیره‌وه‌رییه‌كانی حاجی دا، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ناوبراو خۆی له‌ زمانی زبرو شه‌رانگێزی پاراستوه‌، هاوكات هه‌وڵی نه‌داوه‌ كه‌ كای كۆن به‌با بكات و خوێ‌ به‌ بریندا بكاته‌وه‌. ئه‌و كه‌ ماوه‌ی پتر له‌ نیو سه‌ده‌ بۆ ئازادی و سه‌ربه‌ستی تێكۆشاوه‌و له‌م رێگادا ده‌یان جار له‌ مه‌رگ قوتاری بوه، ئاوا‌ره‌یی، ده‌ربه‌ده‌ری و نه‌داری دیتوه‌، له‌ په‌ڕتووكه‌كه‌یدا توله‌ رێی سه‌ركه‌وتن له‌ ته‌بایی و یه‌كریزیدا ده‌بینێ و له‌ ده‌لاقه‌ی دیدی ئه‌وه‌وه‌ كوردستان وڵاتێكی دابه‌شكراوه‌ كه‌ تاكوو هه‌نووكه‌ش دادپه‌روه‌ری تێیدا دیارده‌یه‌كی نامۆیه‌، هه‌ر بۆیه‌ له‌ نیگای ئه‌ودا تاكوو گه‌یشتن به‌ دادپه‌روه‌ری ده‌بێ خه‌بات بێ پسانه‌وه‌ درێژه‌ی هه‌بێ!
سه‌ره‌رای دژواری ژیان و ته‌نگوچه‌ڵه‌مه‌ی ئاوه‌ره‌یی و كاری به‌رده‌وامی حیزبی، حاجی میرخان، 14 سه‌ر خێزانی به‌ رۆحی كوردستانی په‌روه‌رده‌ كردوه‌و به‌شێكی به‌رچاوی ئه‌وان بڕوانامه‌ی به‌رزی زانستیان هه‌یه‌و هه‌نووكه‌ له‌ بنكه‌و بونیاده‌كانی كۆمه‌ڵ و حكوومه‌تدا خزمه‌ت به‌ كوردو كوردستان ده‌كه‌ن.
په‌ڕتووكی "گه‌ڕان به‌ دوای دادپه‌روه‌ریدا"، به‌سه‌رهاتی مێرخسه‌كانی دوندنشینه‌ كه‌ به‌ وردی به‌شێك له‌ رووداوه‌كان له‌ ساڵی 1943 تاكوو ڕاپه‌ڕینی به‌هاری 1991 ده‌گێرێته‌وه‌ كه‌ خۆی راسته‌وخۆ له‌ به‌شێكی زۆری ئه‌و روودوانه‌دا ئاماد ه‌بوه‌.
حاجی میرخان، به‌‌ نه‌وه‌ی نوێی كوردستان ده‌ڵێ‌ كاروانی خه‌باتی سه‌ربه‌رزانه‌ی كوردایه‌تی، زۆر مه‌رگه‌سات و كوشتاری به‌كۆمه‌ڵی تێپه‌ڕ كردوه، به‌ تونێله‌ تاریك و تنوكه‌كانی به‌رگریدا تێپه‌ڕ بوه‌و ئه‌وه‌ی به‌رهه‌م هاتوه‌ ئاكامی ره‌نج و كوێره‌وه‌ری ده‌یان ساڵ فیداكاری و له‌ خۆبردوویی چه‌ند وچه‌ی كوردستانه، بۆیه‌ ده‌بێ وه‌كوو بیلبیله‌ی چاوه‌كانمان بیپارێزین، گه‌شه‌ی پێبده‌ین و چاومان له‌ ده‌سكه‌وت و سه‌ركه‌وتنی پتر بێ و بۆ ئه‌مه‌ش ده‌بێ خۆشه‌ویستی خاك و خه‌ڵك له‌ سه‌روو هه‌موو شتێكه‌وه‌ بێ.
په‌ڕتووكه‌كه نزیك به‌ 700 لاپه‌ره‌یه‌و له‌ قه‌باره‌یه‌كی مامناوه‌ندی و له‌ دوو به‌رگدا ساڵی 2021 چاپ و بڵاوبۆته‌وه‌و له‌ لایه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتیی كتێبخانه‌ گشتییه‌كان\ هه‌رێمی كوردستان، ژوماره‌ سپاردنی 882ی ساڵی 2020ی پێدراوه‌. ئه‌م به‌رهه‌مه‌ به‌ پێزه‌ له‌ لایه‌ن كاك نه‌ریمان تالیب ئاماده‌ كراوه‌، موحه‌ممه‌د حاجی كه‌ریم پێیدا چۆته‌وه‌و كاك لوقمان ره‌شیدی كاری گرافیك و دیزاینی بۆ كردوه‌.
وێرای پیرۆزبایی له‌ كاك حاجی، هیوادارم هه‌مووان به‌ گشتی، لاوان و گه‌نجانی وڵاته‌كه‌مان به‌ تایبه‌تی بۆ تێگه‌یشتن و فێر بوونی پتر ده‌رباره‌ی به‌سه‌رهات و دیرۆكی خه‌باتی كوردایه‌تی، ئه‌م به‌رهه‌مه‌ به‌پێزه‌ بخوێنه‌وه‌و لێی فێر ببن.
به‌ قوڵی باوه‌ڕم وایه‌ هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ك به‌ باشی شاره‌زای ڕابردوو دیرۆكی خۆی نه‌بێ، ناتوانێ وه‌كوو پێویست له‌ ڕووداوه‌كان ئه‌زموون وه‌رگرێ و ده‌رفه‌ته‌كان به‌ قازانجی خۆی بقۆزێته‌وه‌و به‌ سانایی به‌ره‌و ئاسۆی سه‌ركه‌وتن هه‌نگاو بنێ...

Wednesday, April 21, 2021

فه‌رمانده‌ی فه‌رمانده‌یی ناوه‌ندیی هێزه‌كانی ئه‌مریكا ڕایگه‌یاند: ئێران هه‌ره‌شه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌مریكاو هاوپه‌یمانه‌كانمان له‌ رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌راست.




ژه‌نه‌ڕاڵ فرانك مه‌ككه‌ینزی، فه‌رمانده‌ی فه‌رمانده‌یی ناوه‌ندیی هێزه‌كانی ئه‌مریكا، له‌ رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاست، رایگه‌یاند كه كۆماری ئیسلامی ئێران، له‌ رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌راست، هه‌ڕه‌شه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌مریكا و هاوپه‌یمانه‌كانی.
‌ ‌ژه‌نه‌ڕاڵ فرانك مه‌ككه‌ینزی، فه‌رمانده‌ی فه‌رمانده‌یی ناوه‌ندیی هێزه‌كانی ئه‌مریكا، له‌ رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاست، له‌ كاتێكدا دوێنێ سێشه‌ممه‌، بانگهێشتی كۆمیته‌ی هێزه‌ چه‌كداره‌كانی كۆنگره‌ی ئه‌مریكا كرابوو، ده‌رباره‌ی رۆڵی ئێران بۆ ناسه‌قمگیری ناوچه‌كه‌ ئاماژه‌ی به‌ هێرشی حوسییه‌كانی یه‌مه‌ن بۆسه‌ر سعودیه‌ كردو له‌م باره‌وه‌ به‌ ئه‌ندامانی كۆنگرێس وت: "حوسییه‌كانی یه‌مه‌ن هاوكاری له‌ ئێڕان وه‌رده‌گرن، له‌ مانگی دووی ئه‌مساڵه‌وه‌، پتر له‌ 150 جار به موشه‌كی باله‌ستیك، موشه‌كی كروزی زه‌مینی و ئاسمانی، هێڕشیان كردۆته‌‌ سه‌ر شوێنه‌ چه‌كداری، مه‌ده‌نی و ژێربه‌ناكانی وڵاتی سعودیه‌."
ئه‌م قسانه‌ی ژه‌نه‌رال مه‌ككه‌ینزی هاوكات بوو له‌گه‌ڵ كۆبوونه‌وه‌ی
به‌رپرسانی بەشداربووی گفتوگۆکانی تایبەت بە رێککەوتنی ئەتۆمیی ئێران کە لە شاری ڤییەننای نەمسا له‌ ئارادایه‌.
لە مانگی 7ی ساڵی 2015، رێككه‌وتنی وڵاتانی 5+1 له‌ ڤیه‌ننا هاته‌ ئاراوه،‌ كه‌ ئێرانی ناچار ده‌كرد ده‌ست هه‌ڵگرێت له‌ په‌ره‌پێدان به‌ به‌رنامه‌ ناوەكییه‌كه‌ی، بەڵام دۆناڵد تره‌مپ له‌ مانگی ئایاری ساڵی 2018دا، یه‌كلایه‌نه‌ له‌و رێككه‌وتنه‌ هاته ‌ده‌رەوە و سزای توندی ئابووریی به‌سه‌ر تاراندا سه‌پاند.
ئیدارەی بایدن له‌ سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربوونیه‌وه‌ رایگه‌یاندووه: "ئه‌گه‌ر ئێران نیازپاكی خۆی نیشان بدات و خاڵه‌كانی رێكه‌وتنه‌كه‌ جێبه‌جێبكات و ده‌ست له‌ پشتیوانی تیرۆریزم هه‌ڵگرێت، ئه‌مەریكا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ناو رێككه‌وتنه‌كە."
یه‌كێتی ئه‌ورووپا و به‌ریتانیا، له‌گه‌ڵ ئه‌م سیاسه‌ته‌ی واشنتن له‌ هه‌مبه‌ر ئێران هاوهه‌ڵوێستن.

ئه‌و پۆلیسه‌ی جۆرج فلۆیدی كوشت ره‌نگه‌ 40 ساڵ به‌ند بكرێ




پاش نیوەڕۆی دوێنێ سێشەممە، پاش سێ حه‌وتوو دانیشتنی دادگاو گوێگرتن لە شایەتحاڵەکان و شارەزایان، دەستەی سوێندخۆران کە پـێکهاتوو لە 7 ژن و 5 پـیاو بوون، له‌ ئاكامدا بڕیاریاندا كه‌ دێرک شۆڤن تاوانبارە بە کوشتنی جۆرج فلۆیدو سێ تاوانی به‌سه‌ردا ساخ كرایه‌وه‌ كه‌ یه‌كێك له‌وان تاوانی كوشتنی پله‌ دوویه‌، واته‌ بێ به‌رنامه‌و بڕیاری پێشوه‌خته‌ تاوانی كوشتنه‌كه‌ی ئه‌نجام داوه‌.
به‌ گوێره‌ی ئه‌م بڕیاره‌، ڕەنگە دادوەر له‌ ئاكامدا، بڕیار بدات دێرک شۆڤن كه‌ هه‌نووكه‌ ته‌مه‌نی 45 ساڵه‌، نزیك به‌ 40 ساڵ به‌ند بكرێت..
له‌ ولایه‌ته‌كه‌، بڕیاری به‌ تاوانبار زانییننی ئه‌و پۆلیسه،‌‌ ڕووداوێكی مێژووییه‌، چوونكه‌ له‌ ماوه‌ی 165ساڵ مێژووی ولایه‌تی مینه‌سۆتا، بابه‌تی له‌م چه‌شنه‌ له‌ ئارادا نه‌بوه‌. له‌و ماوه‌ دوورودرێژه‌دا، موحه‌ممه‌د نوور، ئه‌فسه‌رێكی پێشووی پۆلیسه‌ كه‌ به‌ قه‌تڵ تاوانبار كراوه‌و دۆسیه‌كه‌ی بۆ پێداچوونه‌وه‌ هێشتاش له‌ دادگایه‌. موحه‌ممه‌د نوور به‌ ڕه‌چه‌ڵه‌ك خه‌ڵكی سۆمالیایه‌و ساڵی رابردوو به‌ هۆی ده‌سرێژ كردنی گوله‌ له‌‌ ژنێك و كوشتنی ئه‌و ئافره‌ته‌، دواتر له‌ دادگادا ماوه‌ی پتر له‌ 12 ساڵ گیرانی بۆ برایه‌وه‌.
رۆژی 25ی مانگی 5ی ساڵی 2020، لە شاری مینیاپـۆلیس، له‌ ویلایەتی مینەسۆتا، جۆرج فلۆید، به‌ هۆی به‌كار هێنانی 20ی دۆلاری ساخته له‌ دوكانێك،‌ له‌ لایه‌ن پۆلیسه‌وه‌، ده‌سبه‌سه‌ر كراو له‌ ئاكامدا به‌ هۆی ئه‌وه‌ی دێرک شۆڤنی پۆلیس سه‌ری فلۆیدی بۆ ماوه‌ی نزیك به‌ 10 خوله‌ك خستبوه‌ ژێر چۆكی و له‌و كاته‌دا ناوبراو چه‌ند جارێك هاواری دایكی ده‌كات و ده‌ڵێ ناتوانێ هه‌ناسه ‌بدات، دواتر فلۆید ده‌بورێته‌وه‌و ئینجا له‌ نه‌خۆشخانه‌ گیانی له‌ ده‌ستدا.
ئه‌م ڕووداوه بوه‌ هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ سه‌رتاپای كۆمه‌ڵی ئه‌مریكایی و ته‌نانه‌ت به‌شێك له‌ پێته‌ختی وڵاتانی جیهان‌ خۆنیشاندن، ناره‌زایتی و توندوتیژی بێته‌ ئاراوه‌ كه‌ تێیاندا داوا ده‌كرا توندوتیژی پۆلیس دژی خه‌ڵكی مه‌ده‌نی به‌ گشتیی و ره‌شپێسته‌كان به‌ تایبه‌تی به‌ربه‌ست بكرێ.
ماوه‌یه‌كی كه‌م دوای بڕیاره‌كه‌ی دادگا، سه‌رۆكی ئه‌مریكا جۆو بایده‌ن له‌م باره‌وه‌ وێرای پێشوازی كردن له‌ بڕیاره‌كه‌ی دادگا له‌ توویته‌ر نووسی:
"ئه‌مڕۆ ده‌سته‌ی سوێندخۆران له‌ ویلایه‌تی مینیسۆتا، دێرک شۆڤن، ئه‌فسه‌ری پێشووی شاری مینیئاپۆلسی به‌ كوشتنی جۆرج فلۆید تاوانبار كردووه‌‌. ئه‌مه‌ هه‌نگاوێكه‌ بۆ پێشه‌وه‌، ئه‌م بڕیاره‌ ده‌توانێ هه‌نگاوێكی مه‌زن بێ له‌ ئه‌مریكا به‌ره‌و دادپه‌روه‌ری. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی فلۆید مردووه‌ و ئیدی ناگه‌ڕێته‌وه‌، به‌ڵام كه‌س له‌ سه‌روو یاساوه‌ نییه‌، بڕیاری ئه‌مڕۆ هه‌ڵگری ئه‌و په‌یامه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌مه‌ به‌س نییه‌".

Thursday, April 15, 2021

یادو ناوی به‌رزیان له‌ دڵماندا زیندوه‌. #مستەر_كورد



ئه‌مریكا له‌ ئه‌فغانستان ده‌كشێته‌وه

 




ره‌حیم ره‌شیدی، واشنگتن

رێكخراوی تیرۆریستی ئه‌لقاعیده‌، 11ی سێپتێمبەری 2001، هێرشی تیرۆرستی كرده‌ سه‌ر شاری نیویۆرك و واشنگتن، به‌م هۆیه‌وه نزیك به‌‌ 3000 كه‌س گیانیان له‌ ده‌سدا، به‌شی هه‌ره‌ زۆری كوژراوه‌كان له ناوه‌ندی بازرگانی شاری نیۆیۆرك بوون كه‌ به‌ بورجه‌ دوو قولوه‌كان ناسرابوون.
پاش ئه‌م كرده‌وه‌ تیرۆریستییه‌، وڵاته‌ ‌یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا، له‌ 7ی ئۆكتۆبه‌ری    2001، سه‌رۆكایه‌تی هێزه‌كانی ناتۆی كرد له‌ په‌لاماردانی حكوومه‌تی ئیسلامی تاڵیبان و رێكخراوی ئه‌لقاعیده‌ به‌ سه‌ركردایه‌تی ئوسامه‌ بن لاده‌ن.
رۆژی چوارشه‌ممه‌، سەرۆکی ئەمریکا، لە کۆشکی سپی و له‌ وتارێكدا بە فەرمیی رایگەیاند‌ كاتی ئه‌وه‌یه‌ هێزه‌كانی ئه‌مریكا ئه‌فغانستان جێبێڵن.
بایده‌ن له‌م باره‌وه‌ وتی: "لە یەکی مانگی پێنجی ئەمساڵ، كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانمان لە ئەفغانستان دەسپێده‌كه‌ین. ئێمە له‌ كشانه‌وه‌ماندا په‌له‌ ناكه‌ین. ئێمە كشانه‌وه‌كه‌مان بەرپرسانه‌، بە به‌رنامه‌و بە ساغڵه‌می ئەنجام دەدەین، لەگەڵ هاوپەیمانامان و هاوبەشانماندا  به‌ ته‌واوی هه‌ماهه‌نگی ده‌كه‌ین كه ئێستا لە ئێمە زیاتر هێزیان لە ئەفغانستان هەیە. ئێمە 20 ساڵ به‌ر له‌ ئێستا، بە هۆی هێرشێکی تۆقێنه‌ره‌وه كه‌ هاته‌ ئاراوه‌،‌ چووین بۆ ئەفغانستان، ناتوانرێت ڕوون بکرێتەوە بۆچی پێویستە لە ساڵی 2021یش لەوێ بمێنینەوە."
بایده‌ن له‌ درێژه‌ی وتاره‌كه‌ی دا باسی له‌ كوژرانی ئوسامه‌ بن لاده‌ن كردو هاوكات به‌ پێداگرییه‌وه‌ ئه‌وه‌شی وت كه‌ ئیدی بڕیاری كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا له‌ ئه‌فغانستان بۆ پێنجه‌مین سه‌رۆكی وڵات جێناهێڵێ و له‌م به‌ستێنه‌دا رایگه‌یاند: " 10 ساڵ به‌ر له‌ ئێستا، ئوسامه‌ بن لاده‌ن كوژراو بە سزای خۆی گه‌یشت، 10 ساڵ دوای کوشتنی بن لادن، ئێمە لەوێ ماوین، لەوکاتەوە هۆکاری مانەوەمان لە ئەفغانستان ناڕوون بووە. ئێمە ناتوانین هەر وا بمێنینەوە، بە هیوای ئەوەی بارودۆخێکی نمونەیی لە ئەفغانستان بێتە ئاراوە، جا بکشێینەوە.
كاتێك سەرۆک جۆرج بوش، بڕیاری هێرشی بۆسه‌ر ئەفغانستان دا، ڕاوێژی پێكردم. لەو کاتەوەی  هێزەکانی ئه‌مریكا، لە ئەفغانستانن، دوو کۆماری و دوو دێمۆکرات، سه‌رۆك بوون، من چواره‌م سه‌رۆكم و ئەم ئه‌ركه‌ بۆ سەرۆکی پێنجەم جێناهێڵم."
بایده‌ن له‌ به‌شێكی دیكه‌ی قسه‌كانی دا هۆشداری بە تالیبان دا كه‌ نابێ بیر له‌وه‌ بكه‌نه‌وه‌ له‌ كاتی كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا په‌لاماریان بده‌ن و له‌م باره‌وه‌ وتی: "تالیبان دەبێ بزانن ئەگەر لە کاتی کشانەوەی هێزەکانمان لە ئەفغانستان، هێرش بکەنە سەرمان، ئێمە بە هەمو هێزمانه‌وه‌ بەرگری لە خۆمان و هاوپەیمانانمان دەکەین. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی لە ئەفغانستان پاشه‌كشه‌ ده‌كه‌ین، لێ چاوپۆشی لە هەڕەشەی تیرۆریستان ناكه‌ین. ئێمە تواناکانی دژە تیرۆمان سازده‌ده‌ینه‌وه‌ بۆ ڕێگری کردن لە سەرهەڵدانەوەی تیرۆرستان لە ناوچەکەدا. ئێمە تالیبان بەرپرسیار دەکەین له‌وه‌ی كه‌ نابێ خاکی ئەفغانستان بۆ هێرش کردنە سەر وڵاتەکەمان بەکار ببرێ. حکومەتی ئەفغانستیانیش ئەو بەڵینەی پێداوین."
سه‌رۆك جۆو بایده‌ن له‌ ناوه‌رۆكی وتاره‌كه‌ی دا وێرای سپاس له‌ هاوپه‌یمانان و سه‌ربازه‌كانی ئه‌مریكا، له‌ ئه‌فغانستان، هاوكات باسی له‌وه‌ش كرد ئەمریکا  لە هاوكاری و پشتیوانی ده‌وڵه‌تی ئەفغانستان به‌رده‌وام ده‌بێ.
به‌ گوێره‌ی زانیارییه‌ فه‌رمییه‌كان، کشانەوەی سەربازەکانی ئه‌مریكا، لە ئەفغانستان، كه‌ هه‌نووكه‌ 2500 سه‌ربازن، پێش 11ی سێپتێمبەری ئەمساڵ دەبێت.
له‌ شه‌ری ئه‌فغانستان دا و له‌ ماوه‌ی نزیك به‌ 20 ساڵدا، پتر له‌ 2300 كه‌س له‌ هێزه‌كانی ئه‌مریكا له‌ ئه‌فغانستان گیانیان له‌ ده‌ستداوه‌.

گورزی كاریگه‌ری ئیسرائیل له به‌رنامه‌ی ئه‌تۆمی تاران‌

گورزی كاریگه‌ری ئیسرائیل له به‌رنامه‌ی ئه‌تۆمی تاران‌

#مسته‌ر_كورد

Sunday, April 11, 2021

ئاگاداری بۆ لایڤی رۆژی دووشه‌ممه‌:



به‌رێزه‌وه‌ ئاگادارتان ده‌كه‌مه‌وه‌، كاتژمێر ٢ی پاشنیوه‌ڕ، به‌ كاتی واشنگتن، ٩ به‌ كاتی هه‌ولێر، ١٠:٣٠ شه‌و به‌ كاتی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان، ٨:٠٠ی شه‌و به‌ كاتی ناوه‌ندی ئورووپا، باس له‌ یادی و بیره‌وه‌ری شه‌هیدی سه‌ركرده‌ زینده‌ یاد كاك لوقمان مهێفه‌ر، هه‌روه‌ها كۆچی دوایی تێكۆشه‌ری هێژا كاك سه‌لاح مێهرپه‌روه‌ر ده‌كه‌ین له‌ تۆره‌كانی كۆمه‌ڵایه‌تی فه‌یسبووك و ئینسته‌گرام...
ئێوه‌ش ده‌توانن به‌شدار بن...
یادو ناوی به‌رزیان له‌ دڵماندا زیندوه‌.

Friday, April 9, 2021

پێوه‌ندی به‌غداو واشنگتن پاش نه‌مانی سه‌دام حوسێن


سیروان نه‌جمه‌دین كه‌ریم به‌ سه‌رۆكی نوێی ئه‌نستیتوتی كورد له‌ واشنگتن هه‌ڵبژێردرا.



له‌ یه‌كه‌مین كۆبوونه‌وه‌ی كۆمیته‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌نستیتوتی كورد، له‌ واشنگتن، پاش كۆچی دوایی د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم، تێكۆشه‌ری سیاسیی كوردو پارێزگاری شه‌رعی كه‌ركووك، سیروان نه‌جمه‌دین كه‌ریم وه‌كوو دووهه‌مین سه‌رۆكی ئه‌و په‌یمانگایه‌ هه‌ڵبژێردرا.
له ده‌سپێكی‌ ڕاگه‌یه‌ندراوی ئه‌نستیوتی كورد له‌ واشنگتن، كه‌ كۆپیه‌كی بۆ كوردستان 24 نێردراوه‌، هاتوه‌: "پاش كۆچی دڵته‌زێنی د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم، سه‌رۆكی پێشووی ئه‌نستیتوته‌كه‌مان، ئێمه‌ خوازیارن به‌ ناوی په‌یمانگاكه‌مانه‌وه،‌ سپاسی خه‌ڵك، كه‌سایه‌تییه‌كان، رێكخراو حیزبه‌ سیاسیی و بنكه‌و بونیادی ده‌وڵه‌تی له‌ ئه‌مریكاو گشت كوردستانی مه‌زن بكه‌ین. له‌ ده‌سدانی د. نه‌جمه‌دین به‌ قوڵی كاریگه‌ری له‌سه‌ر جوڵانه‌وه‌ی ئازادیخوازانه‌ی كوردستان داناوه‌. ئه‌مرۆ ئێمه‌ شانازی ده‌كه‌ین كه‌ سه‌رۆك و تیمێكی نوێی به‌رێوه‌به‌ری پێكهاتوو له‌ دیپلۆمات، پزیك و دۆستانی به‌رده‌وامی د. نه‌جمه‌دین، درێژه‌ به‌ كاروانه‌كه‌ی بۆ خزمه‌ت به‌ كوردستان ده‌ده‌ین."
له‌ به‌شی كۆتایی ڕاگه‌یه‌ندراوی په‌یمانگه‌ی كورد له‌ واشنگتن، ده‌رباره‌ی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك و ستافی نوێی به‌رێوه‌به‌ری ئه‌نستیتوته‌كه‌ هاتوه‌: "بۆ درێژه‌دان به‌ داكۆكی كردن له‌ مافی نه‌ته‌وه‌ی كورد له‌ سه‌راسه‌ری كوردستان، كۆمیته‌ی نوێی به‌رێوبه‌ری به‌ زۆرینه‌ی ده‌نگ بۆ پركردنه‌وه‌ی جێگای كۆچكروو د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم، سیروان نه‌جمه‌دین كه‌ریم وه‌كوو سه‌رۆكی ئه‌نستیتوتی كورد له‌ واشنگتن هه‌ڵبژێردرا."
ئه‌نستیتوتی كورد له‌ واشنگتن به‌م جۆره‌ باس له‌ پێگه‌ی سه‌رۆكی نوێی ئه‌و دامه‌زراوه‌ ده‌كات و ده‌ڵێ: "سیروان نه‌جمه‌دین كه‌ریم، ڕاوێژكاری پێشووو به‌رێوه‌به‌ری ئاسایشی پارێزگاری كۆچكردووی كه‌ركووك و سه‌رۆك و دامه‌زرێنه‌ری ئه‌نستیتوتی كورد له‌ واشنگتن، د. نه‌جمه‌دیم كه‌ریم بوه‌.
سیروان ده‌سپه‌روه‌رده‌ی باوكیه‌تی و له‌ چه‌ند رێكخراوی كوردیدا خزمه‌تی كردوه‌، ئێستاش هه‌وڵ بۆ خزمه‌ت به‌ كوردو كوردستان ده‌دات. سیروان له‌ ژیانی پیشه‌یی خۆی دا ئه‌زمونێكی زۆری ده‌رباره‌ی گه‌شه‌و زه‌ویوزار هه‌یه‌و سه‌رۆكی دارایی ماڵكوماڵ بوه‌، راوێژكاری چه‌ند كۆمپانیای زه‌ویوزار بوه‌، له‌ زانكۆی مریله‌ند لیسانسی ژومێریاری وه‌رگرتوه‌، هه‌نووكه‌ش له‌ زانكۆی جۆرج تاون بۆ كارناسی باڵا له‌ بواری زه‌ویوزاردا ده‌خوێنێ.
هه‌روه‌ها ناوبراو سه‌رۆكی تیمی راوێژكارانی خوێندكاری زه‌ویوزاره‌‌. سیراون له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌كه‌ی له‌ ولایه‌تی فلۆریدا ده‌ژی."
ئه‌نستیوتی كورد له‌ واشنتن، ساڵی 1996 له‌ لایه‌ن د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم بۆ خزمه‌ت به‌ دۆزی سیاسیی كوردستان دامه‌زراوه‌. هه‌نووكه‌ باڵوێز پیته‌ر گالبره‌یت، ژنه‌راڵ جه‌ی گارنه‌ر، جۆ ریده‌ر وه‌زیری پێشووی به‌رگری ئه‌مریكا، خاتوو ئه‌ڤین باگدوهانیش، د. كه‌نداڵ نه‌زان، د. ده‌یڤید فیلیپس و د. غازی زێباری، هێمن عوسمان و كاوه‌ نه‌جیم تیمی به‌ڕێوه‌به‌ری په‌یمانگه‌ی كورد له‌ واشنتن پێكدێنن.

300 كه‌سایه‌تی زانستی ئێرانی خوازیارن بایدن دژی تاران سیاسه‌تێكی توند په‌یڕه‌و بكات






له‌ نامه‌یه‌كدا كه‌ وێنه‌یه‌كی ده‌ست ماڵپه‌ری كوردستان تیڤی كه‌تووه‌، 300 كه‌سایه‌تی زانستی و مامۆستای زانكۆ كه‌ نیشته‌جێی ئه‌مریكان، له‌ نامه‌یه‌كدا داوایان له‌ سه‌رۆك جۆبایندن كردووه‌ درێژه‌ به‌ سیاسه‌تی گوشار بۆ سه‌ر ئێران بدات.

واژۆكه‌رانی نامه‌كه‌ خۆیان وه‌كوو "كۆمیته‌ی پسپۆرانی ئێرانی بۆ سیاسه‌ت له‌هه‌مبه‌ر ئێران" ناساندووه‌و كه‌ له‌ مامۆستایانی زانكۆ، ئاكادیمی، به‌ڕێوه‌به‌رانی پیشه‌سازی و كاروكاسبی پێكهاتوون، تێكرا داوا له‌ ئیداره‌ی جۆبایدن ده‌كه‌ن داكۆكی له‌ خه‌ڵكی ئازادیخوازی ئێران بكات و له‌ به‌رانبه‌ردا دژی ده‌سه‌ڵاتدارانی تاران توندو قایم ڕابوه‌ستن.

"كۆمیته‌ی پسپۆرانی ئێرانی بۆ سیاسه‌ت له‌هه‌مبه‌ر ئێران"، باس له‌ سیاسه‌تی شه‌ڕانگێزانه‌ی تاران ده‌كه‌ن و له‌م چوارچێوه‌شدا ئاماژه‌یان به‌ پرسی پێشێلكردنی مافه‌كانی مرۆڤ له‌ ئێران و سه‌ركه‌وتنی خه‌ڵكی نارازی له‌ نێوخۆو ده‌ره‌وه‌ی ئێران كردووه‌ كه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی تاران په‌یره‌وی ده‌كه‌ن.

هه‌ر بۆیه‌ واژۆكه‌رانی نامه‌كه‌ روویان له‌ بایدن و ده‌سه‌ڵاتدارانی كۆشكی سپی كردووه‌ كه‌ ئه‌مریكا پشتیوانی و داكۆكی له‌ كۆمارێكی دیموكرات و سیكولار و به‌ دوور له‌ چه‌كی ناوكی بۆ ئێران بكات.

ئه‌و 300 كه‌سایه‌تییه‌ ئێرانییه‌، هه‌روه‌ها خوازیارن كه‌ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی بایدن رێگری له‌ چالاكی تێكده‌رانه‌ی ئێران بگرێ و سنوورێك بۆ په‌ره‌پێدانی تیرۆریزم كه‌ ئێران له‌ ناوچه‌كه‌ پشتیوان و په‌ره‌پێده‌ریه‌تی دابنێ و به‌م هه‌نگاوه‌ به‌رگری به‌كردووه‌ به‌به‌ر سیاسه‌تی داكۆكی له‌ مافی مرۆڤ و دیموكراسیدا بكات كه‌ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی بایدن بانگه‌وازی بۆ ده‌كات.

به‌ گوێره‌ی ناوئاخنی نامه‌كه‌، ئێرانییه‌كان پێشوازیان له‌و سیاسه‌ته‌ی بایدن كردووه‌ كه‌ له‌ كاتی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ وتووێژ له‌گه‌ڵ ئێران، گه‌مارۆكان له‌سه‌ر كۆماری ئێسلامی هه‌ڵناگرێت.

له‌ به‌شێكی دیكه‌ی نامه‌كه‌دا، واژۆكه‌ران، پێداگریان كردووه‌ كه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێران، دوو رووی یه‌ك دراون و نابێ به‌رێوه‌به‌رایه‌تی ئێستای واشنتۆن هه‌ڵه‌كانی ڕابردوو ده‌رباره‌ی ده‌سه‌ڵاتدارانی تاران دووباره‌ بكه‌نه‌وه‌و ئه‌وان به‌سه‌ر باڵ و به‌ره‌ی جیاوازدا دابه‌ش بكه‌ن.

ئه‌م هه‌نگاوه‌ی كه‌سایه‌تییه‌ زانستییه‌كانی ئێرانی له‌ ئه‌مریكا، هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ كۆبوونه‌وه‌ی رۆژی سێشه‌ممه‌ی وڵاتانی رووسیا، چین، ئەڵمانیا، بەریتانیاو فەرەنسا، لە ڤیەننا، كه‌ به‌ جیا له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانی ئێران و ئەمریکا کۆبوونەوە تاكوو دوو لایه‌ن رازی بكه‌ن په‌یوه‌ست به‌ رێککەوتنی ئەتۆمی، ساڵی 2015 ببنه‌وه‌ كه‌ لە نێوان ئێران، ئەمریکا، رووسیا، چین، بەریتانیا، ئەڵمانیا و فەرەنسا لە ڤیەننا واژۆکرا، به‌ڵام ساڵی 2018 دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا، تاكلایه‌نه‌ له‌ رێککەوتننامەکە کشایەوەو سیاسه‌تی"ئەوپەڕی گوشار"ی لە دژی ئێران هێنایه‌ ئاراوه‌.

ئیدارەی بایدن له‌ سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربوونیه‌وه‌ رایگه‌یاندووه: ئه‌گه‌ر ئێران نیازپاكی خۆی نیشان بدات و خاڵه‌كانی رێكه‌وتنه‌كه‌ جێبه‌جێبكات و ده‌ست له‌ پشتیوانی تیرۆریزم هه‌ڵگرێت، ئه‌مەریكا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ناو رێككه‌وتنه‌كە، له‌م باره‌یه‌وه‌ یه‌كێتی ئه‌ورووپا و به‌ریتانیا، له‌گه‌ڵ ئه‌م سیاسه‌ته‌ی واشنتن له‌ هه‌مبه‌ر ئێران هاوهه‌ڵوێستن.


Wednesday, April 7, 2021

سه‌رۆكی كۆمپانیایه‌كی ئه‌مریكی له‌به‌ر ناردنی كه‌لوپه‌ل بۆ ئێران ده‌سبه‌سه‌ر كرا


K24 - ره‌حیم ره‌شیدی\ واشنگتن

وه‌زاره‌تی دادی ئه‌مریكی، له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا ئاشكرای كرد‌ هاوڵاتیه‌كی ئه‌مریكی له‌ شاری نیویۆرك، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌ نهێنی كه‌لوپه‌لی جوانكاری بۆ ئێران نارده‌وه‌و به‌و كاره‌ش گه‌مارۆكانی ده‌وڵه‌تی فیدراڵی دژی ئێران پێشێل كردوه‌، ده‌سبه‌سه‌ر كراوه‌.

به‌ گوێره‌ی زانیارییه‌كانی به‌یاننامه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی دادی ئه‌مریكا، مایكه‌ڵ رۆز، سه‌رۆكی كۆمپانیای (لۆنگ ئیسله‌ند)، دوو تاوانی وه‌پاڵ دراوه‌. ناوبراو له‌ نێوان ساڵه‌كانی 2015 بۆ 2018، گه‌مارۆكانی ئه‌مریكای دژی ئێران پێشێل كردوه‌و بڕی 350 هه‌زار دۆلار شتومه‌كی جوانكاری داوه‌ته‌ كۆمپانیایه‌ك له‌ دوبه‌ی كه‌ كه‌لوپه‌ل بۆ ئێران ده‌گوازێته‌وه‌و هه‌ر له‌و رێگاوه‌ش پاره‌ بۆ نیویۆرك هاتوه‌‌. هه‌روه‌ها كۆمپانیاكه‌ به‌وه‌ تاوانباره‌ بۆ خۆدزینه‌وه‌ له‌ باجدان و ده‌ربازبوون له‌ رێوشوێنه‌ گومركییه‌كان، نرخی شتومه‌كه‌كانی كه‌متر ئه‌ژمار كردوه‌.

به‌ڕێوه‌به‌ری ئۆفیسی پۆلیسی فیدراڵ، له‌ نیویۆرك، باسی له‌وه‌ كردوه‌‌ ئامانجی كۆمپانیاكه‌ هه‌رچی بێ،‌ ئه‌وان ئه‌و شوێنه‌یان شاردۆته‌وه‌ كه‌وا شته‌كانیان بۆ به‌رێ كردوه‌، هاوكات خۆشیان له‌ دانی گومرگ دزیوه‌ته‌وه‌. 

وه‌زاره‌تی دادی ئه‌مریكا، له‌ به‌یاننامه‌كه‌یدا باسی له‌وه‌ كردوه‌‌ گیرانی ئه‌و بازرگانه‌ ئه‌مریكایه‌، شێلگیری واشنگتن له‌ به‌رانبه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌دا نیشان ده‌دات كه‌ گه‌مارۆكانی سه‌ر ئێران پێشێل ده‌كه‌ن.

به‌ گوێره‌ی یاسای ئه‌مریكا، پێشلكردنی گه‌مارۆكانی سه‌ر ئێران، تاوانێكی فیدراڵیه، ئه‌گه‌ر تاوانه‌كانی مایكه‌ڵ رۆز وه‌راست بگه‌رێن، ئه‌وه‌ ناوبراو لانیكه‌م ماوه‌ی 20 ساڵ به‌نده‌ ده‌كرێ. له‌ به‌یاننامه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی داددا هاتوه‌، تاكوو تۆمه‌ته‌كانی رۆز له‌ دادگا پشتراست نه‌كرێنه‌وه‌، ناوبراو وه‌كوو بێ تاوان چاوی لێده‌كرێ.

ئه‌م هه‌نگاوه‌ی وه‌زاره‌تی داد، هاوكات بوو له‌گه‌ڵ كۆبوونه‌وه‌ی دوێنێ وڵاتانی رووسیا، چین، ئەڵمانیا، بەریتانیاو فەرەنسا، لە ڤیەننا، كه‌ به‌ جیا له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانی ئێران و ئەمریکا بە جیا کۆبوونەوە تاكوو دوو لایه‌ن رازی بكه‌ن په‌یوه‌ست به‌ رێککەوتنی ئەتۆمی، ساڵی 2015 ببنه‌وه‌ كه‌ لە نێوان ئێران، ئەمریکا، رووسیا، چین، بەریتانیا، ئەڵمانیا و فەرەنسا لە ڤیەننا واژۆکرا. به‌ڵام ساڵی 2018 دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا، تاكلایه‌نه‌ له‌ رێککەوتننامەکە کشایەوەو سیاسه‌تی"ئەوپەڕی گوشار"ی لە دژی ئێران هێنایه‌ ئاراوه‌.

ئیدارەی بایدن له‌ سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربوونیه‌وه‌ رایگه‌یاندووه: "ئه‌گه‌ر ئێران نیازپاكی خۆی نیشان بدات و خاڵه‌كانی رێكه‌وتنه‌كه‌ جێبه‌جێبكات و ده‌ست له‌ پشتیوانی تیرۆریزم هه‌ڵگرێت، ئه‌مەریكا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ناو رێككه‌وتنه‌كە."

یه‌كێتی ئه‌ورووپا و به‌ریتانیا، له‌گه‌ڵ ئه‌م سیاسه‌ته‌ی واشنتن له‌ هه‌مبه‌ر ئێران هاوهه‌ڵوێستن.

#مسته‌ر_كورد

سه‌ره‌ڕای تۆمه‌تی گه‌نده‌ڵی، نه‌تانیاهو بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت راسپێردرا



رۆژی 23ی مانگی رابردوو، له‌ ماوەی کەمتر لە دوو ساڵدا، بۆ جاری چواره‌م، هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئیسرائیل به‌ڕێوه‌چوو كه‌ 6 ملیۆن و 500 هەزار دەنگدەر بۆ هەڵبژاردنی 120 نوێنەری په‌رله‌مان مافی به‌شداری هه‌ڵبژاردنیان هه‌بوو.
دوای ئه‌وه‌ی كه‌ هیچ پارتێكی به‌شداربووی هه‌ڵبژاردن نه‌یتوانی به‌ ته‌نیا 61 كورسی واته‌ زۆرینه‌ی كنێست (په‌رله‌مانی ئیسرائیل) مسۆگه‌ر بكات، رۆژی سێشه‌ممه‌، ریۆڤین رێڤلین، سه‌رۆكی وڵات، پاش دیدار و كۆبوونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ رێبه‌رانی حزبه‌ سیاسییه‌كانی وڵات، داوای له‌ بنیامین نه‌ته‌نیاهو كرد هه‌نگاو بۆ پێكهێنانی حكومه‌تی نوێی ئیسرائیل بنێت.
ئه‌مه‌ له‌ كاتێكدایه‌ نه‌ته‌نیاهو، سه‌رۆك وه‌زیرانی ئێستای ئه‌و وڵاته‌، تۆمه‌تی گه‌نده‌ڵی دراوه‌ته‌ پاڵ و له‌به‌رده‌م دادگاییكردندایه‌.
ریۆڤین رێڤلین، سەرۆکی ئیسڕائیل، باسی له‌وه‌ كرد بۆ ناوبراو ئاسان نه‌بووه‌ له‌م باره‌وه‌ بڕیار بدات و گوتی: "له‌ رووی مه‌عنه‌وی و ره‌وشته‌وه‌، بڕیارەکە بۆ من ئاسان نەبوو، دەزانم سەرۆک نابێت کەسێك بۆ پێکهێنانی حکومەت راسپێرێت، له‌ كاتێكدا ئەو کەسە تۆمەتی گه‌نده‌ڵی درابێته‌ پاڵ، بەڵام به‌ گوێره‌ی یاسا و به‌ بڕیاری دادگا، سەرۆک وەزیران، تاكو تۆمه‌ته‌كانی به‌سه‌ردا ساخ ده‌بێته‌وه‌، بۆی هه‌یه‌ له‌ كاره‌كه‌ی به‌رده‌وام بێ".
بنیامین نه‌ته‌نیاهو، 12 ساڵە وه‌كو سه‌رۆك وه‌زیرانی ئیسرائیل له‌ لایه‌ن په‌رله‌مانی ئه‌و وڵاته‌وه‌‌ هه‌ڵده‌بژێردرێ. نه‌ته‌نیاهو سه‌رۆكی حیزبی لیكوده‌ كه‌ ساڵی 1973 دامه‌زراوه ‌و پتر له‌گه‌ڵ هێزه‌ نه‌ته‌وه‌یی و ئایینییه‌كانی ئیسرائیل به‌ره‌یه‌كی هاوبه‌ش پێكده‌هێنن.

Friday, April 2, 2021

ئێران به‌ پێچه‌وانه‌ی به‌ڵێنه‌كانی ئامێری پێشکەوتووی پیتاندنی ئۆرانیۆمی زیاد كردوه‌



به‌ گوێره‌ی راپۆرته‌كانی بڵاوكراوه‌ی بلومبێرگ، پشتبه‌ستوو به‌ گۆڤاری پۆلیتیكۆ، به‌رێوه‌به‌رایه‌تی بایدن، له‌ ماوه‌ی ئه‌م حه‌توه‌دا سه‌رقاڵی ئه‌وه‌ بوون بۆ خێراتر كردنی ڕه‌وتی دیالۆگ له‌گه‌ڵ تاران، پێشنیار به‌ ئێران بكه‌ن له‌به‌رانبه‌ر هه‌ڵگرتنی به‌شێك له‌ گه‌مارۆ ئابوورییه‌كان، ئێران ده‌ست له‌ به‌كارهێنانی سانتریفیوژی پێشكه‌وتوو، هه‌روه‌ها پیتاندنی ئۆرانیۆمی 20% بهێنێت.
ئه‌م هه‌نگاوانه‌ی واشنگتن له‌ كاتێكدایه‌ هه‌واڵده‌ری رۆیته‌رز له‌ زمان ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی، ئاشكرای كرد ئێران له‌ نوێترین هه‌نگاویدا به‌ پێچه‌وانه‌ی رێكه‌وتنی ناوكی ساڵی 2015، له‌گه‌ڵ وڵاتانی 5+1، ئامێری پێشکەوتووی پیتاندنی ئۆرانیۆمی لە بنه‌كی ناوكی نه‌ته‌نز جێگیر كردوه‌‌.
به‌ پێی زانیارییه‌كانی ئاژانسی نێونه‌ته‌وه‌یی وزه‌ی ناوكی، تاران ئامێری پێشکەتووی (IR-2M)ی بەکار هێناوە. ڕاپۆرته‌كه‌ی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ناوكی نهێنیه‌و رۆژی پێنجشه‌ممه‌، ده‌ست هه‌واڵده‌ری رۆیته‌رز كه‌وتوه‌و تێیدا هاتوه‌: "له‌ رێكه‌وتی 31ی مانگی 3ی 2021 دا، به‌شی پیتاندنی ئۆرانیۆم ئەو راستییه‌ی سه‌لماندوه‌ ئێران دەستی کردوە بە پێدانی سروشتی UF6 بۆ پڕ کردنی 174 سەنتەرفیوژی IR-2."
بڵاو بوونه‌وه‌ی ئه‌م زانیارییانه‌ له‌ كاتێكدایه‌ دوێنێ نێد پرایس، وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا، له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا ئاشكرای كرد له‌ گفتوگۆی بەردەوامدا بوون بۆ ئەوەی لەگەڵ ئێران و وڵاتانی دیکە به‌ره‌وه‌ ئه‌وه‌ بچن هه‌موو لایه‌ك پابەند بن به‌ رێککەوتنی ئەتۆمی ساڵی 2015 و ئه‌مریكا بگه‌رێته‌وه‌ ناو رێكه‌وتنه‌كه‌.
به‌ گوێره‌ی ڕاگەێندراوی یەکێتی ئەوروپا، ئه‌مرۆ هه‌ینی وڵاتانی چین، فەرەنسا، ئەڵمانیا، رووسیا، بەریتانیاو ئێران لەرێگەی ڤیدیۆ کۆنفرانسەوە تایبەت بە رێککەوتنی ئەتۆمی کۆدەبنەوە.
چاوه‌ڕێ ده‌كرێ بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌م زانیاریانه‌ی ئاژانسی نێونه‌ته‌وه‌یی وزه‌ی ئه‌تۆم، كارگه‌ری له‌سه‌ر كۆبوونه‌وه‌كه‌ دابنێ و زۆرینه‌ی لایه‌نه‌كان به‌ تێكرا داوا بكه‌ن ئێران ده‌ست له‌ پێشلكردنی به‌نده‌كانی رێكه‌وتنی ناوكی بهێنێ.
مانگی 7ی ساڵی 2015، رێككه‌وتنی وڵاتانی 5+1 له‌ ڤیه‌ننا هاته‌ ئاراوه‌ كه‌ ئێرانی ناچار ده‌كرد ده‌ست له‌ په‌ره‌پێدان به‌ به‌رنامه‌ ناووكییه‌كه‌ی هه‌ڵگرێت، بەڵام دۆناڵد تره‌مپ له‌ مانگی 5ی ساڵی 2018دا، یه‌ك لایه‌نه‌ له‌م رێككه‌وتنه‌ هاته‌ده‌رو گه‌مارۆی توندی ئابووری به‌سه‌ر تاراندا سه‌پاند.
یدارەی بایدن له‌ سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربوونیه‌وه‌ رایگه‌یاندووه: "ئه‌گه‌ر ئێران نیازپاكی خۆی نیشان بدات و خاڵه‌كانی رێكه‌وتنه‌كه‌ جێبه‌جێبكات و ده‌ست له‌ پشتیوانی تیرۆریزم هه‌ڵگرێت، ئه‌مەریكا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ناو رێككه‌وتنه‌كە."
یه‌كێتی ئه‌ورووپا و به‌ریتانیا، له‌گه‌ڵ ئه‌م سیاسه‌ته‌ی واشنتن له‌ هه‌مبه‌ر ئێران هاوهه‌ڵوێستن.