Archive

Wednesday, September 30, 2020

هاتنم بۆ ئه‌مریكا


٣٠ی سێپتەمبەری ٢٠١٠، له‌‌ رۆژێكی وه‌كوو ئه‌مرۆدا، لەبەر كۆمەڵێك هۆكار ئورووپام جێهێشت و به‌ فه‌رمیی هاتمه‌ ئه‌مریكا‌!
هێشتاش زۆر ئه‌رك ماوه‌ له‌ پێناوی شكۆو سەربەستی كوردستان دا جێبەجێی بكه‌ین.
دڵنیام پێكەوەو دەس لە نێو دەست بە خەباتی پێشمەرگانە سەردەكەوین!


ئاوەدان كوردستان

Saturday, September 26, 2020

هه‌ڕه‌شه‌كانی ئه‌مریكا له‌ عێراق و دووهه‌مین ساڵوه‌گه‌ڕی مسته‌ر كورد


هه‌ڕه‌شه‌كانی ئه‌مریكا له‌ عێراق و دووهه‌مین ساڵوه‌گه‌ڕی مسته‌ر كورد




كێشه‌كانی نێوان به‌غداو واشنگتن و پێگه‌ی كوردستان


كێشه‌كانی نێوان به‌غداو واشنگتن و پێگه‌ی كوردستان


تره‌مپ و ده‌ساوده‌ست كردنی ئاشتیانه‌ی ده‌سه‌ڵات له‌ ئه‌مریكا


ئه‌مریكا له‌ جیهاندا به‌ پێشه‌نگی داكۆكی له‌ ئازادی ده‌مێنێته‌وه‌




ره‌حیم ره‌شیدی\ واشنگتن 

ڕۆژی سێشەممە ڕێكه‌وتی 22ی مانگی 9، سه‌رۆك تره‌مپ لە وتارێكی ڤیدیۆیی تۆمارکراودا كه‌ له 75مین كۆڕی گشتیی‌ رێكخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان پێشكه‌ش كرا، په‌رژایه سه‌ر سیاسه‌تی وڵاته‌كه‌ی و جه‌ختی كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مریكا وه‌كوو پێشه‌نگی داكۆكی له‌ ئازادی ده‌مێنێته‌وه‌. تره‌مپ له‌م باره‌وه‌ رووی كرده‌ رێكخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان و وتی: "ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووەکان خوازیاره‌ ببێته‌ ڕێکخراوێکی کاریگەر، ئەوا پێویستە تیشک بخاتە سەر کێشە ڕاستەقینەکان. ئەوانەش بریتین لە:  تیرۆریزم، سەرکوت کردنی ژنان، کۆیلەی سێکسی، کار پێکردنی زۆرەملێ، قاچاخچێتی ماده‌ هۆشبه‌ره‌كان، قاچاخچێتی بە مرۆڤ، زۆرداری ئایینی، پاکتاوکردنی ڕەگەزی دژی ئایین و کەمایەتییه‌كان."

تره‌مپ له‌ به‌شێكی دیكه‌ی قسه‌كانی دا باسی له‌ ئێران كردو له‌م بازنه‌دا رایگه‌یاند: " ئێمه‌ له‌ ڕێککەوتنی ناوكی له‌گه‌ڵ ئێران کشاینه‌وه‌، سه‌رله‌ نوێ سه‌زاكانمان دژ به‌ ئێران كارا كردۆته‌وه‌،  چوونكه‌ ئێران گەورەترین پشتیوانی تیرۆره‌ له‌ جیهان دا. ئێمه‌ گه‌وره‌ترین تیرۆریستی نێوده‌وڵه‌تی واته‌ قاسم سوله‌یمانیمان له‌ ناو برد."

تره‌مپ له‌ بڕگه‌یه‌كی دیكه‌ی قسه‌كانی دا ده‌رباره‌ی داعش ئاخافت و وتی: "ئێمە خەلافەتەکەی داعشمان به‌ یه‌كجاری لە ناو بردو ئەبوبەکر بەغدادی دامەزرێنەری رێكخراوه‌كه‌مان كوشت."

تره‌مپ ده‌رباره‌ی ڕێککەوتنەکانی ئاشتی لە نێوان ئیسرائیل لەگەڵ ئیمارات و بەحرەین وتی: "ڕێککەوتنی ئاشتی  له‌ نێوان ئیسرائیل و وڵاتانی عەرەب ده‌بێته‌ هۆكاری ده‌ركه‌وتنی خۆرێکی نوێ بەسەر ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا، زۆربه‌ی وڵاتانی دیكه‌ی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست چاو لەم وڵاتانە دەکەن و چیتر لەسەر لم خوێن نارێژرێت."

‌به‌شی سه‌ره‌كی وتاره‌كه‌ی سه‌رۆك ده‌رباره‌ی قه‌یرانی كۆرۆنا  بوو كه‌ تێیدا ره‌خنه‌ی له‌ وڵاتی چین گرت و له‌م باره‌وه‌ وتی: "به‌ دوای بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا ، وڵاتی چین هەمو گەشتە نێوخۆییەکانی خۆی ڕاگرت، كه‌چی لە هەمان کاتدا رێگای ده‌دا گەشتی ئاسمانی لە چینەوە بۆ وڵاتانی جیهان له‌ ئارادا بێ، ئه‌مه‌ش ڤایرۆسه‌كه‌ی به‌ جیهاندا بڵاوكرده‌وه‌. هه‌روها چین و ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی كه‌ چین کۆنترۆڵێكی به‌رچاوی به‌سه‌ر ئه‌و رێكخراوه‌دا هه‌یه‌، له‌ ده‌سپێكه‌وه‌   ڕایانگەیاند‌ هیچ بەڵگەیەک نییە نیشانی بدات نه‌خۆشیه‌كه‌ له‌ مرۆڤه‌وه‌ بۆ مرۆڤ ده‌گوازرێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش هه‌ڵه‌ بوو، دواتر وتیان ئەو کەسانەی کە نیشانەکانی تووشبوونیان تێدا نییە په‌تاكه‌ بڵاو ناکەنەوە، هه‌ر بۆیه‌ پێویستە نەتەوەیەکگرتووەکان چین سه‌باره‌ت به‌ كرده‌وه‌كانی  بەرپرسیار بکات."

سه‌رۆك له‌ به‌شه‌كی دیكه‌ی قسه‌كانی دا ده‌رباره‌ی ساز بوونی ڤایرۆسی کۆرۆنا ئاخافت و وتی: "هه‌نووكه‌ لە دوا قۆناغی تاقیکردنەوەکانداین. دواتر دەستدەکەین بە دابەش کردنی ڤاكسێنه‌كه‌. ڤایرۆسەكه‌ تێكده‌شكێنن و سنورێکی بۆ داده‌نێین..."

سه‌رۆك لە به‌شێكی دیكه‌ی وتارەکەیدا له‌ هه‌مبه‌ر كێشه‌كانی ژینگە، وڵامی دژبه‌رانی ئه‌مریكای دایه‌وه‌و رایگه‌یاند، پاش ئه‌وه‌ی ساڵی پار واشنگتن له  ڕێککەوتنی ژینگەی پاریس كشاوه‌ته‌وه‌، ئه‌مریكا له‌ هەمو وڵاتانی ئه‌ندام پتر گازی کاربۆنی کەم کردۆتەوە.

تره‌مپ له‌ دڕێژه‌دا ره‌خنه‌ی له‌ سیاسه‌ته‌كانی چین له‌م به‌ستێنه‌دا گرت و وتی: "ئه‌وانه‌ی ده‌رباره‌ی ژینگه‌ هێرش دەکەنە سەر ئەمەریکا نازانن چین لەم بارەیەوە چ ده‌كات، چین‌ ساڵانە به‌ میلیۆنان تۆن نایلۆن، خۆڵ و خاشاک دەکاتە نێو ئۆقیانوسەوە. ئه‌و گازه‌ی كه‌ چین ژینگه‌ی پێ پیس ده‌كات نزیك به‌ دوو به‌رانبه‌ری ئه‌وه‌ی ئه‌مریكایه‌."

Wednesday, September 23, 2020

ماڵئاوا پیاوه‌ جوانه‌كه‌ی نیشتمان!


ماڵئاوا پیاوه‌ جوانه‌كه‌ی نیشتمان!

هه‌موو جارێك كه‌ ده‌چوومه‌وه‌ وڵات و رێگام ده‌كه‌وته‌ بنكه‌ی نوێنه‌رایه‌تی حیزب له‌ هه‌ولێر، ده‌توانم بێژم له‌وێ زۆربه‌ی كاته‌كه‌م له‌گه‌ڵ كاك قه‌وه‌ت تێپه‌ڕ ده‌كرد. باسی پێشمه‌رگایه‌تی، ژیان، دڵدارییه له‌ بن نه‌هاتوه‌كه‌ی بۆ خه‌ج و زۆر قسه‌وباسی پڕ له‌ رێزو خۆشه‌ویستی دیكه كۆره‌كه‌ی گه‌رموگوڕتر ده‌كردین‌. "بابه‌كه‌م" هه‌رده‌م وێردی سه‌رزای كاك قه‌وه‌ت بوو.
جوان له‌ بیرمه‌‌ دواین جار، به‌ دڵێكی پڕ له‌ حه‌سره‌ته‌وه‌ بۆی باس كردم بڕیاریان داوه‌ بچێته‌وه‌ كۆیه‌، داوای لێكردم له‌گه‌ل به‌رێز كاك مسته‌فا هیجری قسه‌ بكه‌م تاكوو نه‌ینێرنه‌وه‌‌ بۆ كۆیه‌، هه‌ر ئه‌و كات په‌یامه‌كه‌م گه‌یاندو جه‌نابی كاك مسته‌فا له‌ وڵامدا فه‌رمووی كاك‌ قه‌وه‌ت ده‌بێ پشوو بدات و بحه‌سێته‌وه‌، له‌ كۆیه‌ شوێنكی تایبه‌تی بۆ به‌ساڵداچوه‌كان ته‌رخان كراوه‌، ئه‌وان ده‌بێ به‌ باشی خزمه‌ت بكرێن. دواتر پێم وته‌وه‌‌ كاك مسته‌فا ئاوای فه‌رموه‌و منیش له‌گه‌ڵ جه‌نابیان هاوڕام‌. كه‌چی كاك قه‌وه‌ت به‌و ته‌مه‌نه‌وه‌، ماندوویی نه‌ده‌ناسی و پێ خۆش بوو له‌ بنكه‌ی هه‌ولێر بمێنێته‌وه‌و درێژه‌ به‌ خزمه‌ته‌كانی بدات. ئه‌و نموونه‌ی مرۆڤێكی ساكار، فیداكار، راستگۆو به‌ بیروباوه‌ر بوو.

ماڵئاوا بابه‌كه‌م.

كاكه‌ قه‌وه‌تی خۆشه‌ویست، یادی ئازیزت له‌ دڵماندا زیندوه‌و ساده‌ ژیانت وانه‌یه‌كه‌ بۆ هه‌موو سه‌رده‌مه‌كان...
یادت هه‌رمان و كاروانی خه‌بات ئاوه‌دان
وڵات سڵامه‌ت و پێشمه‌رگه‌ سه‌رساخ!



#مسته‌ر_كورد

Monday, September 21, 2020

كانی زوڵاڵی گشت وه‌زه‌كان

كانی زوڵاڵی گشت وه‌زه‌كان


ده‌زانم سه‌رده‌مێكی پر له‌ نه‌گبه‌تی و بێ هیواییه‌. مرۆڤ له‌م تاریكستانه‌دا كه‌ ده‌سكردی بیرو زه‌ینی ئالۆزی خۆیه‌تی، به‌ چاوی نوقاوه‌و هه‌نگاو ده‌نێ. ئێمه‌ پتر له‌ هه‌ر كاتێكی دیكه خۆمان ون كردوه، له‌ نێو گێژه‌نی ژیان دا بێ ئامانج ده‌سوڕه‌ینه‌وه‌. هه‌ر ئه‌مه‌ش وامان لێده‌كات پتر هه‌ست به‌ شه‌كه‌تی بكه‌ین و زۆرتر هیوا بڕوابین. ئه‌وه‌تا شه‌وه‌كان هێنده‌ درێژ ده‌بنه‌وه، ره‌نگه‌كان ئه‌ونده‌ ره‌ش، كه‌ ئیدی چاو تارمایی دایده‌گرێ، هیچ ره‌نگێكی دیكه‌ جیا له‌ ڕه‌شێكی تۆخ، خۆی به‌ دیده‌مانه‌وه‌ گرێ نادات!

له‌ هه‌ناوی ئه‌م ترس و بێ هیواییه‌دا، له‌ سه‌رده‌مێكدا كه‌ پیاسه‌ی قه‌راخ رووبار، گوزه‌ر به‌ نێو گوڵزارێدا بۆته‌ سه‌رابێكی بێ كۆتایی، ڕه‌نگه‌ قه‌ده‌رێكی خۆش بێ كه‌ بێ هیج ئاماده‌كارییه‌كی پێشوه‌خته‌، له‌و‌به‌ر ئاوه‌ دووره‌كانه‌وه،‌ تارماییه‌كی دڵنیایی ده‌رده‌كه‌وێ، وه‌كوو تیرێژێك، له‌ تاریكی دا. ڕاست وه‌كوو ئه‌وه‌ وایه‌ ئێمه‌ له‌ خه‌ودا پێكده‌گه‌ین و حه‌په‌ساوین، لێ به‌هێز به‌ره‌و مه‌كانێكی نادیار ده‌فڕیین...
هه‌نووكه‌ تۆ ئه‌و ده‌نگه‌ی‌ ساڵێكی زۆره‌ له‌‌ هه‌ناومدایت، به‌رده‌وام له‌ قوڵایی ته‌نیایی خۆم دا و له‌ دوورترین چۆڵه‌وانی سه‌رزه‌مینی رۆحم دا، ده‌تبیستم و ده‌ڵتڵێمه‌وه،‌ وه‌كوو ئاهه‌نگی گۆرانیه‌كی كۆن!
تۆ رووبارێكی هێشتا نه‌كوتویته‌ رێ، كه‌چی ده‌نگت ده‌بیسترێ، باخچه‌یه‌كی هێشتا گوڵی تێیدا نه‌ڕواوه، لێ بۆنی گوڵزاری باڵات هه‌موو لایه‌كی داگرتوه‌، هه‌ناسه‌یه‌كی تاكوو هه‌نووكه‌ش له‌ سیه‌كانه‌ی جه‌سته‌یه‌كی ماندوو نه‌هاتویته‌ده‌رێ، باڵنده‌یه‌كی به‌رزه‌ فڕی كه‌ هێشتا نه‌فڕیوی. سه‌ربازێكی كه‌ چویته‌‌ جه‌نگێك هێشتا رووی نه‌داوه‌،‌ ئاگرێكی به‌ تین و تاوی كه‌چی تاكوو ئێستاش دانه‌گیرساوی! 
مادام بیر له‌وه‌ ده‌كه‌مه‌وه‌ له‌گه‌ڵت بدوێم تاكوو ئاهه‌نگی ده‌نگت بڕژێنیته‌وه‌ هه‌ناومه‌وه‌، باوه‌ڕ دێنیم كه‌ تۆ شتێكی دڵنیاتر له‌ دڵنیا بوون. 
ئێستا بیر له‌ سه‌فه‌رێكی دوور ده‌كه‌مه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی له‌ پیرترین شوێنی دونیا یه‌كبگرینه‌وه‌، پێكه‌وه به‌ بێ ئه‌وه‌ی گوێ بده‌ینه‌ تێپه‌ڕ بوونی زه‌مان، پیاسه‌ بكه‌ین و ئاواز بخوێنین، دواتر له‌ ته‌نشیك جۆگه‌له‌یه‌ك، له‌به‌ده‌م كه‌نیسه‌یه‌ك، له‌ پشت مه‌زگه‌وتێك یان هه‌ر جێگایه‌كی ئه‌م جیهانه‌ كه‌ ئێمه‌ له‌ خۆی دا حه‌شار بدات و بمانپارێزێ، پشوویه‌ك بده‌ین، ئاوا تۆ ساناتر ده‌توانی سه‌رت بخه‌یته‌ سه‌ر شانم و تاكوو دڵت ده‌خوازێ بۆم 
بدوێی...
من بیر له‌ دیدارت ده‌كه‌مه‌وه‌. ئه‌ی دڵداری دڵنیاتر له‌ دڵنیا‌، تۆ كانیه‌كی زوڵالی كه‌ گه‌شت وه‌رزه‌كانی ئه‌ڤین له‌ تۆوه‌ ده‌ست پێده‌كه‌ن. 
كه‌سم، سه‌رقاڵی پێچانه‌وه‌ی جانتای سه‌فه‌ره‌كی دوورم تاكوو گشت ئاسمان و ده‌ریا و وڵاتان تێپه‌ر بكه‌م و بگه‌مه‌ تۆ، ئاوا ژیان مانایه‌كی دیكه‌ی ده‌به‌خشێ و دڵنیام ده‌بمه‌وه‌ كه‌ جوانی هێشتا نه‌مردوه‌!

Thursday, September 17, 2020

وه‌رزی بێ باوكی



ره‌حیم ره‌شیدی\ واشنگتن
ڕێكه‌وتێكی سه‌یره‌، ١٧ی سێپته‌مبه‌ری ١٩٩٢ میلادی، به‌رانبه‌ر له‌گه‌ڵ ٢٦ی خه‌رمانانی ١٣٧١ی هه‌تاوی، ئه‌و كات هێشتا خه‌توخاڵم نه‌دابوو،‌ شین و رۆرۆی ماڵمان هه‌موو گوندی مه‌رخوزی ته‌نیبوو. من ته‌نیا ٢٢ی پووشپه‌ڕ ی ٦٨ هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به‌ ١٣ی جولای ١٩٨٩، ئه‌م گه‌رمه‌شینه‌م دیتبوو. دێته‌وه‌ یادم، له‌و رۆژه‌ حه‌شره‌دا، خوشكه‌ گه‌وره‌كه‌م شه‌هید سه‌ڵته‌نه‌، هه‌ڵسایه‌ سه‌ر پێ، به‌ ئیراده‌یه‌كی به‌هێزه‌وه‌ قسه‌ی كردو وتی: "ئه‌و هاتوهاواره‌تان لێ چییه‌، حیزبی ئێمه‌ پاش پێشه‌واو د. قاسملوو نه‌كه‌وتبێ، هه‌رگیز به نه‌مانی‌ د. شه‌ره‌فكه‌ندی ناكه‌وێ!"
هه‌رگیز ئه‌و چركه‌ساته‌م بیر ناچێته‌وه‌ بڕیاریدا كه‌س بۆی نیه‌ به‌ سیمای غه‌ماوییه‌وه‌ له‌ ماڵ بچێته‌ده‌رێ، ده‌بێ جلوبه‌رگی پۆشته‌مان له‌به‌ردابێ، براكانم ردێنیان تاشیبێ، هه‌روه‌ها كه‌س بۆی نه‌بوو به‌رگی ڕه‌ش بپۆشێ!
باوكم یادی به‌خێر، به‌ ده‌نگێكی پڕ له‌ خه‌م و چاوی ته‌ژی له‌ فرمێسكه‌وه‌ وتی: "كچم، قسه‌ قسه‌ی تۆیه‌."
به‌یانی زوو باوكم به‌ پێچه‌وانه‌ی رۆژانی دیكه‌، له‌ حه‌وشه‌و له‌ ته‌نیشت بیری ئاوه‌كه،‌ پاڵی دابوو به‌ دار چناره‌كه‌وه‌، ئاوێنه‌، فڵچه‌، قۆتراش، سابون، ئاوی گه‌رم و خاولیه‌كی سپی پێبوو، له‌سه‌ره‌خۆ ریشی ده‌تاشی!.
ساڵان دێن و ده‌چن، به‌ڵام هیچكات ئه‌و دیمه‌نانه‌م بیر ناچێته‌وه‌.
هه‌مان رۆژ، به‌ چاوه‌كانی خۆم دیتم،‌ داده‌ سه‌ڵته‌نه‌م، به‌رماڵێكی داوه‌ به‌سه‌ر خۆیدا؛ به‌ كوڵ ده‌گری، نه‌متوانی بپرسم بۆچی دوێنێ ئێوارێ ئاوا به‌ قورسی بڕیاری ده‌دا، هه‌نووكه‌ش به‌ كوڵ ده‌گری...!
ماوه‌یه‌ك دواتر، له‌ سه‌فه‌رێكدا پێكه‌وه‌ بووین، ده‌رباره‌ی ئه‌و دوو دیمه‌نه‌ پرسیارم لێكرد، وڵامی دامه‌وه‌‌ دۆخه‌كه‌ ئه‌وه‌ی ده‌ویست، ده‌نا كاره‌ساته‌كه‌ مه‌زنه‌و به‌ سانایی قه‌ره‌بوو ناكرێته‌وه‌...
ساڵان دێ و ده‌ڕوا، ٢٢ی بانه‌مه‌ڕی ١٣٧٥ی هه‌تاوی، واته‌ ١١ی مای ١٩٩٦ی زایینی، دێمه‌ پێشمه‌رگایه‌تی، دواتر به‌رگی پڕ له‌ فه‌خری‌‌ پێشمه‌رگه ده‌پۆشم‌. كه‌متر له‌ حه‌وتوویه‌ك له‌‌ هاتنم بۆ پێشمه‌رگایه‌تی، باوكم وڵامی لێناردم كه‌ ئه‌و هه‌موو ژیانی به‌ سه‌ربه‌رزی و رووسووری ژیاوه‌، پێشمه‌رگایه‌تی دژواره‌، پیاوی خۆی ده‌وێ، یان ئێستا كه‌ كه‌س نه‌یزانیوه‌ بگه‌ڕێمه‌وه‌‌، یان مه‌رد بم و تاكوو سه‌ر رێگاكه‌ درێژه‌ بده‌م. یان ده‌بێ هه‌نووكه بگه‌ڕێمه‌وه‌‌، ئه‌گه‌ر نا ؛ دواتر بگه‌رێمه‌وه‌ حاشام لێده‌كات‌!
ساڵانێكی زۆره‌، دیمه‌نی ئه‌و پیاوه‌م بیر ناچێته‌وه‌ به‌یانیان زوو ردێنی ده‌تاشی، كه‌واوپانتۆڵی فارسونیای له‌به‌ر ده‌كرد، پشتوێنی په‌شمینی ده‌به‌ست، مێزه‌ره‌كه‌ی ده‌كرده‌ سه‌ری و هێدی هێدی پیاسه‌ی ده‌كردو به‌رده‌وام گوێی ده‌دایه‌ ڕادیۆ!. زۆر جاریش ده‌یناردینه‌ به‌رده‌م مزگه‌وت تاكوو بزانیین خه‌ڵكی غه‌ریبه‌ی لێنیه‌ بۆ پشوودان و نان خواردن بیانبه‌ینه‌وه‌ ماڵێ...
ئه‌و مرۆڤێكی ئازا بوو، جارێكیان له‌به‌رده‌م گاراجی سێفڵاخان له‌ سه‌قز، پڕ به‌ گه‌روو هاواری كردبوو‌ كوڕی من له‌سه‌ر كوردستان گیراوه‌، مرۆڤ كوژ نیه‌و دزی نه‌كردوه‌‌، شانازی پێوه‌ ده‌كه‌م و سه‌رم پێی به‌رزه‌!
دایكم ده‌یگێرایه‌وه‌ جارێكیان ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌كی دره‌‌نگ، جاش و پاسدار، هاتوونه‌ته‌ سه‌ر گوێسپانه‌و له‌ حه‌وشه‌كه‌یان ڕوانیوه‌، حاجی دیتوونی بانگی لێكردوون، پێشمه‌رگه‌ی لێنیه‌و ده‌توانن بێن و چایه‌ك بخۆنه‌وه‌. جاش و پاسداره‌كانیش وتویانه‌ موزاحیم نابین، حاجی لێیان دێته‌ ده‌نگ و ده‌ڵێ سه‌گبابینه‌‌ بێ ئیزبی من هاتوونه‌ته‌ سه‌ربانی ماڵه‌كه‌م، چاو له‌ ژن و منداڵم ده‌كه‌ن، موزاحیم نین، به‌ڵام خۆم خوڵكی چا خواردنه‌وه‌تان ده‌كه‌م به‌ڵام ئاوا موزاحیمن...؟.
ئه‌گه‌ر كارێكی زۆر خراپمان كردایه‌، باوكم هه‌رگیز لێی نه‌ده‌داین، ده‌یوت برۆن عه‌لی بانگ بكه‌ن با بیرازیان بكات. مامه‌ عه‌لی برا بچووكی باوكم بوو. كه‌س له‌ ترسی ئه‌و نه‌یده‌وێرا توخنمان كه‌وێ! یادی ئازیزی له‌ دڵمدا زیندوه‌!. تاكوو ئه‌و ده‌هات ئێمه‌ ده‌چووینه‌ پشت دایه‌ خه‌رامان، دایكی باوكم، ئه‌و نابینا بوو، به‌ خۆی و گۆچانه‌كه‌یه‌وه ده‌یپاراستین، ئیدی هێز نه‌بوو زه‌فه‌رمان پێبه‌رێ!.
ساڵی ٢٠٠٠ چوومه‌ توركیا، له‌وێ په‌ناخواز بووم. ساڵی ٢٠٠٢ به‌ فه‌رمیی چوومه‌ سوید، دواتر ساڵی ٢٠٠٦ بارگه‌و بنه‌م پێچایه‌وه‌و چوومه‌ پاریس بۆ كار كردن له‌ تیشك تی ڤی. له‌ هه‌موو ئه‌و ساڵانه‌دا باوكم زۆر كه‌م له‌گه‌ڵم ده‌دوا!
رۆژی ١٧ی سێپته‌مبه‌ری ٢٠٠٩، وه‌كوو نه‌ریتی ساڵانه‌، وێرای هاوڕێیان ده‌چمه‌ گۆڕستانی پیرلاشێز، تاكوو له‌گه‌ڵ رێبه‌رانی گۆڕ غه‌ریب په‌یمانی وه‌فا نوێ كه‌ینه‌وه‌‌. هه‌ستێكی نامۆ دایگرتووم، دڵم پێم ده‌ڵێ شتێك قه‌وماوه‌. له‌ رێگای گه‌رانه‌وه‌دا بۆ تیشك به‌ هاورێكانم ده‌ڵێم باوكم كۆچی دوایی كردوه‌. هه‌موویان ده‌ڵێن له‌ به‌یانییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئێمه‌ی، كه‌س ته‌له‌فوونی بۆ نه‌كردووی، خۆ غه‌یبت نیه، چووزانی‌!. باوكم نزیك به‌ ٩٠ساڵ ژیا، جیا له‌ حه‌تووی كۆتایی ته‌مه‌نی هه‌رگیز بۆ یه‌ك شه‌ویش له‌ نه‌خۆشخانه‌ نه‌مابوه‌وه‌!
پێیان ده‌ڵێم دڵم خه‌به‌ری داوه‌!. ده‌مه‌وئێواره‌یه‌كی دره‌نگه‌و به‌ر له‌وه‌ی بچمه‌ نێو ستدیۆ، پێم ده‌ڵێن باوكم كۆچی دوایی كردوه، ئازیزێك باس له‌وه‌ ده‌كات باوكم به‌ خاك سپێردراوه‌‌، سه‌دان كه‌سی ناسیاوو نه‌ناسیاو، به‌شداری به‌ خاك سپاردنه‌كه‌ی بوون، ئه‌و خۆشه‌ویسته‌ پێم ده‌ڵێ ئه‌و خه‌ڵكه‌ له‌به‌ر تۆ هاتبوون، قسه‌ی پێده‌بڕم و ده‌ڵیم نا ئه‌وان له‌به‌ر ئه‌وه‌ هاتبوون چوونكه‌ ئه‌و حاجی مارف بوو!. ئه‌و پێشمه‌رگه‌ی كۆمارو ده‌یان جار به‌ندیخانه‌كانی كۆماری په‌توسێداره‌ی دیتبوو!
وه‌كوو فیلمێك، كۆی بیره‌وه‌ری و به‌سه‌رهاته‌كانم له‌گه‌ڵ باوكم به‌ شریتی زه‌ینمدا گوزه‌ر ده‌كات و دێنه‌وه‌ پێش چاوم. ریزی به‌رنامه‌كان ناشێوێنم، ده‌چمه‌ ستدیۆو به‌رنامه‌ی تایبه‌تی ساڵوه‌گه‌ری شه‌هیدانی میكۆنۆس به‌رێوه‌ده‌بم، له‌سه‌ره‌تادا به‌ بینه‌رانی تیشك ده‌ڵێم ئه‌مرۆ حاڵ و هه‌وای قسه‌ كردنم نیه‌و هیچی دیكه‌ باس ناكه‌م تاكوو رێره‌وه‌ی به‌رنامه‌كه‌ نه‌گۆڕێ..‌.
رۆژی دوایی، هه‌واڵی كۆچی دوایی باوكم له‌ ده‌فته‌ری سیاسییه‌وه‌ دێت، بۆ خۆم هه‌واڵه‌كه‌ له‌ ده‌نگوباس ده‌خوێنمه‌وه. پاش هه‌واڵه‌كان، وێرای كاك حه‌سه‌ن شه‌ره‌فی و هاوڕێیانی دیكه‌، به‌شداری كۆری پرسه‌ ده‌بم و هێزی قسه‌ كردنم تێیدا نیه‌!
كاك لوقمان مێهفه‌ر ئه‌ندامی رێبه‌ری حیزب، له‌ وڵاته‌وه‌ قسه‌م له‌گه‌ڵ ده‌كات، سپاسی كردم كه به‌ بێ فرمێسك هه‌واڵی كۆچی دوایی باوكمم خوێندۆته‌وه؛‌ نه‌مهێشتوه‌ دوژمن شاد بێ. ئه‌و وتی ده‌زانم دڵت پڕ بوو به‌ڵام كارێكی گه‌وره‌ت كردو جێگای شانازییه‌!
حه‌وتوویه‌ك دواتر به‌ره‌و سوید ده‌چمه‌وه‌، ٢٦ی مانگ له‌وێ رێوره‌سمی پرسه‌و ماته‌مینه‌، هاوڕێیان به‌ گشتیی، بنه‌ماڵه‌ی به‌رێزی سه‌لیم سوڵتانی له‌ ستوكهۆلم و جه‌ماڵ قه‌یتولی له ڤێسترۆس،‌ به‌ تایبه‌تی، زۆریان ئه‌رك كێشاو هیوام وایه‌ له‌ شایی و خۆشی دا زه‌حمه‌ته‌كانیان قه‌ره‌بوو بكه‌مه‌وه‌.
خوشكه‌‌ كولسوم هاوژینی به‌رێز مامۆستا حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی، پاكه‌تێك له‌ ده‌ستم ده‌نێ، چاوی لێده‌كه‌م برێك پاره‌یه‌، پێی ده‌ڵێم باجه‌ گیان من ناتوانم شتی ئاوا قبووڵ بكه‌م، به‌ ده‌نگێكی پڕ له‌ خه‌مه‌وه‌ ده‌ڵێ، خۆ تۆ داهاتێكت نیه‌، وه‌كوو پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ تیشك كار ده‌كه‌ی، ئه‌گه‌ر ده‌تهه‌وێ مه‌لا حه‌سه‌ن بێزار بكه‌ی ئه‌وه‌ وه‌ریمه‌گره‌، به‌راستی ناچار ده‌بم‌ پوڵه‌كه‌ هه‌ڵگرم، چوونكه رێزو خۆشه‌ویستیم بۆ ‌ مامۆستا شیوه‌سه‌ڵی هه‌رده‌م له‌ ناخ و هه‌ناودایه، ئه‌و رێبه‌رو تاجی سه‌رمه‌‌.‌ تاكوو ئێستاش ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌م وه‌كوو شتێكی پیرۆز هه‌ڵگرتوه‌و به‌ڵێنم داوه‌ تاكوو مردن ده‌پیارێزم!
كاكه‌برا ئه‌لیاسی، به‌رپرسی كۆمیته‌ی حیزب له‌ سوید، به‌ بۆنه‌ی سازدانی ئه‌و رێوره‌سمه‌‌ قسه‌ ده‌كات. پاشان مامۆستا زێره، كادری ناسراوو دێرینی ناوچه‌كانی سه‌قزو بۆكان، كه‌‌ نزیك به‌ ٥ كاتژمێر ئوتۆمۆبێلی ئاژوتوه‌، له‌ شاری یوتۆبۆری هاتۆته‌ ڤێسترۆس، به‌ وردی باس له‌ كه‌سایه‌تی خه‌باتگێرانه‌ی جاجی مارف ره‌شیدی ده‌كات، رۆڵ و پێگه‌كه‌ی له‌ ناوچه‌دا به‌رز ده‌نرخێنێ. مامۆستا زێره‌ چه‌ند بیره‌وه‌ری خۆی و هاورێكانی له‌گه‌ڵ ئه‌و پێشمه‌رگه‌ی سه‌رده‌می كۆماری كوردستان ده‌گێڕێته‌وه كه‌ حاجی مارف چڵۆن حه‌شاری داون و له‌ پیلانی دوژمن پاراستوونی‌...
كاك سه‌ید ره‌سووڵ سه‌ید ئه‌حمه‌دی و كاك موحه‌ممه‌ده‌ ره‌شه‌ به‌ هاوكاری و پاڵپشتی دۆستانی هێژاو ئازیزم له‌ نوروێژ به‌ گشتیی، كاك موراد ره‌سوڵ و قادر قادری به‌ تایبه‌تی، پێداگری ده‌كه‌نه‌وه‌‌ یان ده‌بێ خۆیان و هاورێكانیان له‌ سوید به‌شداری رێوره‌سمه‌كه‌ بن، یان ده‌بێ له نوروێژ رێوره‌سمێك پێكبێنن. شه‌وی شه‌ممه‌‌ رێكه‌وتی ٢٦ی مانگ به‌ره‌و نوروێژ ده‌چم، له‌به‌ر دووری رێگاو به‌فروبۆران، پێم خۆش نیه‌ ئه‌و هه‌موو هاورێیه‌ له‌وێوه‌و‌ بكه‌ونه‌ رێ، هه‌ر بۆیه‌ مل بۆ داواكه‌یان ده‌ده‌م.
ئه‌ركه‌كانی ئه‌و رێوره‌سمه‌، به‌ تێكرا ئه‌و دۆستانه‌و بنه‌ماڵه‌ به‌رێزه‌كانیان به‌ ئه‌ستۆیان گرت، له‌وێش كاك سه‌ید ره‌سوڵ سه‌ید ئه‌حمه‌دی له‌سه‌ر پێكهێنانی كۆڕیاده‌كه‌ قسه‌ی‌ كردو دواتر به‌رێز كاك كاوه‌ عه‌بداڵی به‌رپرسی كۆمیته‌ی حیزب له‌ نوروێژ بۆ ئاماده‌بووان دوا.
ئینجا له‌سه‌ر داوای د. خه‌لێقی و نه‌مر ئه‌نوه‌ر خان سوڵتانپه‌نا به‌ كورتی له‌سه‌ر پێگه‌و كاریگه‌ری بنه‌ماڵه‌و رۆڵی دایك و باوك له‌ په‌روه‌رده‌ی منداڵدا قسه‌‌م كرد، سپاسی ئه‌مه‌گداری هه‌موو‌ خه‌ڵكه‌كه‌م كرد. پاشان كاك برایم لاجانی دێته‌ لام و به‌ گوێم دا ده‌چرپێنێ كه‌ سه‌ره‌رای خه‌مێكی گه‌وره‌ زۆر باشم قسه‌ كردوه‌، ده‌ڵێ قسه‌كانت بێوێنه‌‌و هیوابه‌خش بوون، دڵنیام كاروانی خه‌باته‌كه‌مان به به‌شداری‌ كه‌سانی وه‌كوو ئێوه‌ هه‌ر سه‌رده‌كه‌وێ. ئاوا من‌ ئێوارێی رۆژی ٢٧ی سێپته‌مبه‌ری ٢٠٠٩ له‌ شه‌و گرێ ده‌ده‌م.
ئێستا كه‌ یادی باوكم ده‌كه‌مه‌وه‌، دڵته‌نگم كه‌ له‌م هه‌موو ساڵه‌دا، بۆ جارێكیش نه‌هاتۆته‌ خه‌وم. به‌ڵام له‌ هه‌موو جێگایه‌ك هه‌وڵمداوه‌ ئامۆژگارییه‌كانی له‌ گوێ بگرم و له‌گه‌ڵ ده‌روجیران و دۆست براده‌ر، ده‌ست و داوێن پاك بم و خۆ له‌ دزی و درۆ بپارێزم....
دایكم بۆی باس كردم‌ پاش ئه‌وه‌ی بوومه‌ پێشمه‌ر‌گه‌، هه‌موو ژه‌مێك له‌ سه‌ر خوانی ماڵی ئێمه‌، باوكم قاپ و كوچكێكی زیادی داناوه‌، چه‌ند جارێك دۆستان و كه‌سوكار ویستویانه‌ ئه‌و كاره‌ی له‌ بیر به‌رنه‌وه‌، دره‌نگ بانگیان كردۆته‌ سه‌ر سفره‌كه‌، به‌ڵام چاوی گێراوه‌و كاتێك قاپ و كه‌وچكی منی نه‌دیتوه‌، چاوه‌كانی پڕ بوه‌ له‌ فرمێسك و خۆی له‌ نان خواردن پاراستوه‌و وتویه‌تی ئێوه‌ كوڕه‌ دووره‌ وڵاته‌كه‌متان له‌بیر كردوه‌‌. دایكم ده‌یفه‌رموو باوكت تاكوو كۆچی دوایی كرد ده‌ستی له‌م خوه‌ به‌رنه‌دا!.
له‌و كاته‌وه‌ ئه‌مه‌م زانیوه‌، دڵم سارێژ بوه‌ له‌ ده‌ردو ژان، كاتێك كه‌سانێك ده‌بینم قسه‌ به‌ تێكۆشه‌رانی دووره‌ وڵات ده‌ڵێن و هه‌وڵی هه‌رزان بایی كردنی خه‌باتی پێشمه‌رگه‌ ده‌ده‌ن، باوكمم بیر دێته‌وه‌و ئاخێكی قوڵ و پڕ له‌ ده‌رد هه‌ڵده‌كێشم... دڵنیام كوردستان پڕه‌ له‌و باوكانه‌و هه‌موو كونجوكه‌له‌به‌رێكی جیهان ته‌ژیه‌ له‌ كوردی وه‌كوو من‌! 
یادی باوكم به‌رزو به‌رێز، به‌ ئاواتی ئه‌و رۆژه‌ ده‌ژیم به‌ سه‌ربڵیندی بچمه‌ ‌سه‌ر گۆره‌كه‌ی و پێی بڵێم كوردستان ئاوه‌دان و ئازاده‌!

#مسته‌ر_كورد

Tuesday, September 15, 2020

Monday, September 14, 2020

Nûnerê Kurdistan24 li Amerîkayê bû endamê rêveberiya rêxistina medyayî




Ji aliyê Kurdistan24 Hewlêr

K24: Navenda Nûçeyan – Nûnerê Kurdistan24 yê li Amerîkayê Rehîm Reşîdî ku di heman demê de nûçegihanê Kurdistan TV û kanala Zagros a Erebî ye, weke endamê desteya rêveberiya rêxistina rojnamevanên xelkê derveyî Amerîkayê hat hilbijartin, ku hejmara wan 300 rojnamevan in.
Rêxistina rojnamevanan, par li New Yorkê hat damezrandin û ofîsên wê li Washington û Los Angeles hene û her sal çalakiyên medyayî encam didin û endamên xwe bi teknîka nû ya medyayê aşîna dikin.
Rehîm Reşîdî yekane Kurd e ku di hilbijartina navxweyî ya rêxistinê de bûye endamê desteya rêveberiyê û desteya rêveberiyê ji 10 kesan pêk tê.
Rêxistina rojnamevanan diyar dike ku Rehîm Reşîdî piştevaniya Hikûmeta Herêma Kurdistanê kiriye û di heman demê de bi zimanê Kurdî helbestan dinivîse.
Herwiha behsa wê yekê jî dike ku Rehîm Reşîdî piştî bicîhiştina Îranê, li Swêdê maye û ji wir çûye Fransayê û ji sala 2010an ve li Amerîkayê dijî û di heman demê de Berpirsê Ofîsa Kurdistan24 û nûçegihanê Kurdistan TV û kanala Zagros a Erebî ye.

#mrkurd

Saturday, September 12, 2020

ژیان بەدەم زریانەوە

پێشتر فیلمی "نان و ئازادی"م دیتبوو. فیلمه‌كه‌ له‌ سه‌رده‌می بێكه‌ره‌سته‌یی دا به‌رهه‌م هاتبوو تاكوو كاره‌ساته‌كان تۆمار بكات، مێژوو بنووسێته‌وه‌و له‌ هه‌مان كاتدا راسته‌رێی خه‌بات بۆ ئازادی پیشان بدات. هاوینی ساڵی2007 ئه‌و كات له‌ پاریس ده‌ژیام، بڕیاردرابوو وه‌كوو به‌رپرسی لاوان له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات؛ بۆ به‌شداری له‌ كۆنگره‌ی 4ی لاوان دا بچمه‌وه‌ كوردستان. كاك حامید دروودی كادری ته‌كنیكی تیشك تی ڤی بوو‌ داوای كرد په‌ڕتووكێك هه‌یه‌ بیبه‌مه‌وه‌ بۆ مامۆستا حه‌مدی له‌ كۆیه‌. مامۆستا حه‌مدی كاتی خۆشی مامۆستام بوو له‌ فێرگه‌و ده‌مناسی.
"ژیان بەدەم زریانەوە" ئه‌و په‌ڕتووكه‌ بوو‌ بردمه‌وه‌و له‌ رێگای گه‌رانه‌وه‌داو له‌ ئاسمانی وڵاتان دا خوێندمه‌وه‌. دوایه‌ پاش دیداری ئازیزێك له‌ سلێمانی كه‌ پاش چه‌ند ساڵێك دووری، چه‌ند رۆژ پێكه‌وه‌ بووین، دیسان بۆ جاری دووهه‌م ئه‌و په‌ڕتووكه‌م له‌ رێگای سلێمانی بۆ كۆیه‌ خوێنده‌وه‌.
به‌شێك له‌ قاره‌مانه‌كانی ئه‌و په‌ڕتووكه‌ هه‌مان ئه‌و پێشمه‌رگه‌كانه‌ بوون كه‌ ده‌مناسین و كارم له‌گه‌ڵ كردبوون. گێرانه‌وه‌ی ئه‌و هه‌موو نه‌هامه‌تی، شه‌ڕ، هیوا، ترس و دڵه‌راوكێیانه‌ له‌ راستی دا نه‌ك هه‌ر دارشتنه‌وه‌ی رۆمانێك به‌ڵكوو تۆمار كردنی مێژوو به‌ هه‌موو باشی و خراپییه‌كانیه‌وه‌ بوو. به‌تحایی مێرخاسی وتنه‌وه‌و تۆمار كردنی بابه‌ته‌‌ بڤه‌كان بوو...
چه‌ند جاریش گوێم دابوه قسه‌كانی له‌‌ به‌رنامه‌كانی "ڕامان" دا له‌ تیشك تی ڤی كه‌ برای به‌رێزم كاك فه‌ریدوون ئه‌رشه‌دی ئه‌و به‌رنامه‌ی به‌رێوه‌ ده‌برد. رۆژی 10ی ده‌سێمبه‌ری 2020، پیاوه‌كی پڕ به‌رهه‌می كورد له‌ سوید دڵه‌ گه‌وره‌كه‌ی له‌ لێدان كه‌وت. ئه‌و ته‌یفووری به‌تحایی خاوه‌‌نی "ژیان به‌ ده‌م زریانه‌وه"‌ بوو. به‌تحایی، نووسه‌ر، وه‌رگێر، سینه‌ماكار، په‌یكه‌رساز بوو، ئه‌و ده‌یان به‌رهه‌می به‌پێزی له‌ پاش خۆی به‌جێهشت و بۆ هه‌میشه‌ ناوی به‌ زیندوویی ده‌مێنێته‌وه‌.
یادی ئازیزی به‌خێر بێ

واشنگتن و پاریس له‌ هه‌مبه‌ر به‌یروت هاودید

مستەر كورد/ واشنگتن

وەزارەتی خەزێنه‌داری ئه‌مریكا، لە بەیاننامەیەکدا ئاشكرای كرد دوو كه‌س له‌ كاربه‌ده‌ستانی باڵای وڵاتی لوبنان خراونه‌ته‌‌ لیستی ڕه‌شه‌وه‌. به‌ گوێره‌ی به‌یاننامه‌كه‌، یوسف ڤنیانوس و عەلی حەسەن خەلیل دوو وه‌زیری به‌رێی وڵاتی لوبنانن، كه‌ له‌ لایه‌ن ئه‌مریكاوه‌ گه‌مارۆیان خراوه‌ته‌ سه‌ر، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م دوو كه‌سه‌، له‌ رێگای جۆراوجۆره‌وه‌ یارمه‌تی حیزبوڵای لوبنانیان داوه‌و به‌م هۆیه‌وه‌ زیانیان به‌ خه‌ڵكی لوبنان‌ گه‌یاندوه‌.

له‌ به‌یاننامه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی خه‌زێنه‌داری ئه‌مریكادا كه‌ دوێنێ سێشه‌ممه‌، بڵاوكرایه‌وه،‌ هاتوه‌: "جێگریكردنی ناوی یوسف ڤنیانوس و عەلی حەسەن خەلیل، له‌ لیستی ره‌شدا، ئاماژه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ چلۆن به‌شێك له‌ سیاسه‌تڤانانی لوبنان له‌ رێگای ده‌ستێكه‌ڵكردن له‌گه‌ڵ حیزبوڵادا، زیانیان به‌ خه‌ڵكی لوبنان گه‌یاندوه‌."

له‌ به‌شێكی دیكه‌ به‌یاننامه‌كه‌دا باس له‌وه‌ كراوه‌ ته‌قینه‌وه‌كانی مانگی ڕابردووی به‌نده‌ری به‌یروت ده‌ریانخست كه‌ داواكارییه‌كانی خه‌ڵكی لوبنان ڕه‌وان و ئه‌مریكا پشتیوانی له‌و داوایانه‌ ده‌كات.

ستیڤن مێنوشن، وه‌زیری خه‌زێنه‌داری ئه‌مریكا له‌ باره‌ی ئه‌م گه‌مارۆیه‌وه‌ ده‌ڵێ: "له‌ لوبنان، گه‌نده‌ڵی په‌ره‌ی گرتوه‌، حیزبوڵا له‌ ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی بۆ په‌ره‌پێدان به‌ هێزی روخێنه‌ری خۆی كه‌ڵكی وه‌رگرتوه‌. ئه‌مریكا پشتیوانی له‌ داواكانی خه‌ڵكی لوبنان بۆ چاكسازی ده‌كات. ئێمه‌ به ‌گوێره‌ی ده‌سه‌ڵاتی خۆمان، به‌رده‌وام ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كه‌ینه‌ ئامانج كه‌ كه‌ڵكی خراپیان له‌ خه‌ڵكی لوبنان وه‌رگرتوه‌و ئه‌وانیان سه‌ركوت كردوه‌."

له‌ لایه‌كی دیكه‌وه‌، دەیڤد شینكه‌ر یاریده‌ده‌ری وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا، بۆ کاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ده‌رباره‌ی ئه‌م هه‌نگاوه‌ی وڵاته‌كه‌ی وتی: "یوسف ڤنیانوس و عه‌لی حه‌سه‌ن خەلیل، یارمه‌تی سیاسیی و دارای حیزبوڵایان داوه‌، ئه‌وان له‌ گەندەڵی تێوەگلاون و به‌م چه‌شنه‌ رێگاخۆشكه‌ر بوون حیزبوڵا جێپێ خۆی له‌ لوبناندا قایم بكات."

گێدراو به‌م باسه‌وه‌، مایك پۆمپیۆ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكاش هاته‌ ده‌نگ و رایگه‌یاند: "حیزبوڵا بۆ مانه‌وه‌ پێویستی به‌ گه‌نده‌ڵییه‌. گه‌مارۆ خستنه‌سه‌ر دوو وه‌زیری پێشووی لوبنان، به‌ گوێره‌ی بڕیاری كارپێكراوی 13224، له‌به‌ر پشتیوانی ماڵی له‌ حیزبوڵایه‌؛ ئه‌م تاقمه‌ له‌ لایه‌ن ئه‌مریكاوه‌ وه‌كوو رێكخراوێكی تیرۆریستی جیهانی ناسراوه‌. هه‌ر كه‌س و لایه‌نێك هاوكاری حیزبوڵا بكات ئه‌وه‌ یارمه‌تی به‌ تیرۆر كردوه‌. خه‌ڵكی لوبنان مافی خۆیانه‌ ژیانێكی شكۆمه‌ندانه‌یان هه‌بێ و ئه‌مریكا پشتیوانی‌ له‌ خه‌باتی ئه‌وان دژ به‌ گه‌نده‌ڵی و ئاوسانی ئابووری ده‌كات."

حیزبوڵای لوبنان له‌ لایه‌ن به‌شێك له‌ وڵاتانی ئورووپایی و ئه‌مریكاوه‌ به‌ گروپێكی تیرۆریستی ده‌ناسرێ كه‌ له‌ لایه‌ن ئێرانه‌وه‌ پشتیوانی هه‌مه‌لایه‌نه‌ی ماڵی و چه‌كداری لێده‌كرێ.

پێشتر وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا وتبووی حیزبوڵا له‌ جیاتی خزمه‌تی خه‌ڵكی لوبنان، پتر له‌ بیری پاراستنی به‌رژه‌وه‌‌ندییه‌كانی كۆماری ئیسلامی دان.

له‌ ماوه‌ی چه‌ند رۆژی رابردووشدا، مورگان ئورته‌گاس وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا باسی له‌وه‌ كرد‌ ئه‌مریكا دژی به‌شداری حیزبوڵا له‌ حكومه‌تی نوێی لوبنادایه‌.

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئه‌مریكا ره‌خنه‌ی هه‌یه‌ له‌وه‌ی حه‌وتووی ڕابردوو، ئیمانوێل ماكرۆن سه‌رۆكی فه‌رانسه‌ رێگای داوه‌ له‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا له‌ به‌یروت ئه‌ندامێكی حیزبوڵا به‌شداری بكات، به‌ڵام ده‌ڵێین كه‌ واشگنتن و پاریس ده‌رباره‌ی سه‌قامگیری و بوژانه‌وه‌ی ئابوری لوبنان هاودیدو هاوهه‌نگاون.

ئه‌م قسه‌وباسانه‌ ده‌رباره‌ی لوبنان له‌ كاتێكدایه‌ كه‌ کۆشکی سپی، ئاشكرای كردوه‌ له‌ نیوه‌ی دووهه‌می ئه‌م مانگه‌دا، سەرۆك تره‌مپ میوانداری رێوره‌سمی واژۆکردنی ڕێکەوتنەکەی نێوان ئیسڕائیل و ئیماڕات دەکات.

ئەم ڕێکەوتنەی نێوان ئیماڕات و ئیسڕائیل بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی نێوانیان، لە 13ی مانگی هەشتدا لە کۆشکی سپی ڕاگەیەندرا. ‌ گفتوگۆکانی نێوان دوو وڵات به‌ چاوه‌دێری ئه‌مریكا‌ 18 مانگی خایاندوە.

بڕیاره ‌بنیامین ناتانیاهو سەرۆک وەزیری ئیسڕائیل، هاورێ له‌گه‌ڵ شێخ عەبدوڵا بن زاید ئال نهیان، وه‌زیری دەرەوەی ئیمارات، ئاماده‌ی رێوره‌سمی واژۆكردنی رێكه‌وتنه‌كه‌ی دوو وڵات له‌ كۆشكی سپی بن.

Friday, September 11, 2020

ڕێكه‌وتنی به‌حره‌ین_ئێسرائیل هه‌نگاوێكی نوێ دژی ئێران

ڕێكه‌وتنی به‌حره‌ین_ئێسرائیل هه‌نگاوێكی نوێ دژی ئێران

نوێنه‌ری كوردستان24 له‌ ئه‌مریكا ده‌بێته‌ ئه‌ندامی تیمی به‌ڕێوبه‌رانی رێكخراوی په‌یامنێرانی بیانی له‌ ئه‌مه‌ریكا

K24 – هه‌ولێر:


نوێنه‌ری میدیایی كوردستان 24 ئه‌مه‌ریكا، ره‌حیم ره‌شیدی، وه‌ك ئه‌ندامی ده‌سته‌ی به‌ڕێوبه‌رایه‌تی رێكخراوی ئه‌و رۆژنامه‌نووسانه‌ی په‌یامنێرن و خه‌ڵكی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكان هه‌ڵبژێردرا، كه‌ ژماره‌یان 300 میدیاكاره‌.
ئه‌و رێكخراوه‌‌، ساڵی رابردوو له‌ نیویۆرك دامه‌زراوه‌ و نووسینگه‌ی له‌ واشنتن و لۆس ئه‌نجلۆس هه‌یه‌ و ساڵانه‌ چالاكی تایبه‌ت به‌ كایه‌ی میدیای ئه‌نجامده‌دات و ئه‌ندامه‌كانی به‌ ته‌كنیكی نوێی میدیا ئاشنا ده‌كات.
ره‌حیم ره‌شیدی، ته‌نیا كورده‌ به‌ هه‌ڵبژاردنی ناوخۆیی رێكخراوه‌كه‌، بووه‌ته‌ ئه‌ندامی ده‌سته‌ی به‌ڕێوبه‌ری و ژماره‌ی ده‌سته‌كه‌ 10 میدیاكاره‌.
رێكخراوه‌كه‌، ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كردووه‌، ره‌حیم ره‌شیدی، پشتیوانی له‌ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كردووه‌ و هاوكات شیعر به‌ زمانی كوردی ده‌نووسێت.
باسی له‌وه‌شكردووه‌، دوای به‌جێهێشتنی ئێران، ره‌شیدی له‌ سوید گیرساوه‌ته‌وه‌ و دواتر چووه‌ته‌ فه‌ره‌نسا و له‌ 2010ه‌شه‌وه‌ له‌ ئه‌مه‌ریكا ده‌ژیت و هاوكات په‌یامنێری كوردستان تی ڤی و زاگرۆس عه‌ره‌بییه‌.

شرۆڤه‌ی رووداوه‌كان له‌ ماڵ باڵوێز زه‌ڵمای خه‌لیزاده‌وه



Monday, September 7, 2020

داواكەی سه‌رۆكی ئه‌مریكا له‌ مستەر كورد‌





ره‌حیم ره‌شیدی\ واشنگتن

رۆژی 20ی مانگی 8ی 2020، له‌كۆشكی سپی، كۆبوونه‌وه‌ی لوتكه‌یی نێوان ئه‌مریكاو عێراق، به‌ سه‌رۆكایه‌تی سه‌رۆك تره‌مپ و سه‌رۆك وه‌زیران مسته‌فا كازمی به‌رێوه‌چوو.

وه‌كوو هه‌میشه‌، له‌ كاتی خۆیدا،‌ له‌ رێگای ئاسایی و یاسایی، داوام كرد پێویسته‌ تیمی ئێمه‌ بۆ ڕووماڵی ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ ئاماده‌ بێ.

رۆژی دووشه‌ممه‌، واته ‌3 رۆژ به‌ر له‌ واده‌ی كۆبوونه‌وه‌كه‌، له‌ لایه‌ن كۆشكی سپی، ئاگادارم كراینه‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی باڵوێزخانه‌ی عێراق ناوی ئێمه‌یان له‌ لیسته‌كه‌دا نه‌نوسیوه‌، بۆمان نیه‌ به‌شداری ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ بین.

هه‌ر زوو ئه‌م بابه‌ته‌م له‌گه‌ڵ شاندی كوردستان و نوێنه‌رایه‌تی كوردستان له‌ واشنگتن، هێنایه‌ گۆڕێ و ده‌قی وڵامه‌كه‌ی كۆشكم بۆ به‌ڕێ كردن، تاكوو به‌ڵكوو بتوانن له‌گه‌ڵ باڵوێزخانه‌ی عێراق قسه‌ بكه‌ن، تاكوو چاره‌یه‌كمان بۆ ببینه‌وه‌.

هیچ وڵام نه‌بوو، تاكوو دره‌نگانی شه‌وی چوارشه‌ممه،‌ دیسان كۆشكی سپی ئی مه‌یلیان نارده‌وه، وتیان كات به‌سه‌ر چوه‌و ناتوانیین به‌شدار بین. شێلگیرانه‌ ره‌خنه‌م له‌ تیمی پێوه‌ندیداری كازمی و باڵوێزخانه‌ی عێراق گرت، پێم وتن ئێوه‌ كه‌مكاریتان كردوه‌.

به‌ڵام ئه‌وان به‌ڵگه‌یان نیشاندام كه‌ دوو حه‌توو پێشتر ته‌له‌فوونیان بۆ ‌‌كارمه‌ندێكی پێشووی ئێمه كردوه‌ كه‌ ناوی ته‌له‌ویزیۆنه‌كه‌ی ئێمه‌ بۆ به‌شداری رووماڵی ئه‌و دیداره‌ تۆمار بكه‌ن، كابراش گۆیا به‌وانی وتوه ئه‌و ته‌له‌ویزیۆنه‌ له‌ ئه‌مریكا نه‌ماوه، ئیدی ئه‌وانیش به‌دواداچوونیان نه‌كردبوو.

به‌ڵام به‌ ئاماده‌ بوونی تیمه‌كه‌مان به‌ به‌رپرسانی باڵوێزخانه‌م وت كه‌ ئێوه‌ خراپ له‌ كارمه‌نده‌كه‌ی پێشووی ئه‌مه‌ تێگه‌یشتوون و ڕه‌نگه‌ جه‌نابیان مه‌به‌ستی ئه‌م دۆخی كۆرۆنایه‌ بووبێ!. كابرا به‌ ئه‌ده‌به‌وه‌ ته‌له‌فوونه‌كه‌ی ده‌رهێناو نیشانیداین‌ ماوه‌ی ١٤ خوله‌ك له‌گه‌ڵ كابرا قسه‌یان كردبوو!.

له‌ هه‌وڵدان نه‌وه‌ستام، له‌ رێگای پێوه‌ندی تایبه‌تی و هه‌روه‌ها وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ تێكۆشام بۆ ئه‌وه‌ی به‌شداری ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ بین.

له‌ كۆتایی دا به‌رپرسانی پێوه‌ندیداری كۆشكی سپی و باڵوێزخانه‌ رازی بوون ته‌نیا یه‌ك كه‌س له‌ تیمی ئێمه‌ زانیارییه‌كانی خۆی بدات و چه‌ند جاریش به‌ گوێیاندا داینه‌وه‌ كه‌ هیچ مسۆگه‌ر نیه‌ له‌ دواین ساته‌كان دا رێگمان بده‌ن به‌شدار بین.

لێ پێیان وتین‌ ڕۆژی پێنجشه‌ممه‌ كاتژمێر ٦:٣٠ به‌یانی له‌ هوتێلی مانه‌وه‌ی شاندی عێراق ئاماده‌ بین، تاكوو پشكنینی ڤایرۆسی كرۆنامان بۆ بكرێ. تیمی كۆشكی سپی كاتژمێر ٦:٤٥ خوله‌ك پاسپۆرته‌كانیان وه‌رگرت و پرسیان كرد‌ له‌‌ ماوه‌ی یه‌ك مانگی رابردوودا سه‌فه‌ری ده‌ره‌وه‌ی وڵاتمان كردوه‌ یان خۆ له‌ ٢ حه‌وتووی پێشوودا نه‌چووینه‌ته‌ نیویۆرك، وڵامه‌كان نا بوو. ئیدی پشكنینی كورۆنایان بۆ كردین و پاش دوو خوله‌ك به‌ منیان وت كه‌ ده‌توانم بچه‌مه‌ كۆشكی سپی ئه‌گه‌ر ئاكامی پشكنینه‌كه‌ ده‌ریبخات هه‌ڵگری ڤایرۆسی كۆرۆنا نیم. پاش ١٥ خوله‌ك پێیان ڕاگه‌یاندم خۆم ئاماده‌ بكه‌م و هه‌موو شت ته‌واوه‌.

ئێمه‌ لانیكه‌م به‌ر له‌ یه‌ك كاتژمێر چووینه‌ كۆشكی سپی، له‌وێ چاوه‌ڕوانی هاتنی شاندی عێراق بووین. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی هه‌م كۆشكی سپی و هه‌م تیمی كازمی پێیان وتبووین كه‌‌ هیچ چه‌شنه‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانی له‌ ئارادا نیه، نابێ پرسیار بكه‌ین، به‌ڵام كۆی رۆژنامه‌وانان چووینه‌ ئۆفیسی سه‌ره‌كی سه‌رۆك تره‌مپ بۆ وێنه‌ گرتن و دیمه‌ن هه‌ڵگرتن، له‌وێ سه‌رۆك ده‌ستی به‌ قسه‌ كردن كردو دوایه‌ش وڵامی پرسیاری رۆژنامه‌وانانی دایه‌وه‌. كاتێك دیتم هه‌مووان پرسیار ده‌كه‌ن ده‌ستم هه‌ڵبری، له‌ سه‌رۆك تره‌مپ پرسیارم كرد‌ رۆڵی كورد له‌ عێراق چۆن ده‌بینێ و پێوه‌ندییه‌كانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا چه‌ند گرینگن؟

سه‌رۆك وڵامی دایه‌وه‌و وتی: "كورد زۆر به‌ باشی هاوكاریان كردین، وه‌كوو ده‌زانی پێكه‌وه‌ توانیمان ١٠٠ له‌ ١٠٠ خه‌لافه‌تی داعش تێكبشكێنین. ئێمه‌ پێوه‌ندییه‌كی زۆر باشمان له‌گه‌ڵ كورد هه‌یه‌، هاوكات هاوكاری باشمان كردوون."

دواتر چومه‌ لای جارێد كۆشنه‌ر ڕاوێژكاری كۆشكی سپی، داوام لێكرد درێژه‌ به‌ پشتیوانی كوردستان و پێشمه‌رگه‌ بده‌ن.

له‌ كۆتایی كۆنگره‌ رۆژنامه‌وانییه‌كه‌دا، له‌ كاتی به‌جێهێشتنی ئۆفیسی سه‌رۆك، تره‌مپ له‌به‌رده‌م شاندی هه‌ر دوو وڵاتدا، رووی تێكردم و ده‌ستی بۆ سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق ڕاداشت و وتی: "كاكه‌ ئاگات له‌م پیاوه‌ بێ."

له‌ وڵامدا وتم جه‌نابی سه‌رۆك زۆر سپاس بۆ ئێوه‌، ئه‌و پیاوێكی باشە‌، تكایه‌ له‌ پشتیوانی كوردستان به‌رده‌وام بن.

كاتێ گه‌ڕامه‌وه‌ هوتێل، شاندی كوردستان زۆر دڵخۆش بوون به‌ پرسیاره‌كه‌م، هه‌روها وڵامه‌كه‌ی سه‌رۆكی ئه‌مریكایان له‌م دۆخه‌دا كه‌ هه‌ولێرو به‌غدا سه‌رقاڵی دانوستاندن، به‌ پشتیوانی و به‌هێز كردنی پێگه‌ی كوردستان له‌و دیالۆگه‌دا لێكدایه‌وه‌.

ئێوارێی هه‌مان رۆژ، له‌گه‌ڵ به‌ڕێز د. فواد حوسێن، وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی عێراق ، به‌یان سامی عه‌بدولره‌حمان نوێنه‌ری كوردستان له‌ واشنگتن و لاوك سه‌لاح بەڕێوەبەری نووسینگەی جێگری سەرۆكی هەرێم له‌ پشكی گۆران و ئه‌ندامی شاندی كوردستان، د. فواد رووی له‌ به‌یان سامی كردو پێی وت ده‌زانی تره‌مپ سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراقی به‌ مسته‌ر كورد سپاردوه‌و داوای لێكرد ئاگای لێی بێ؟




رۆژی هه‌ینی، له‌ لایه‌ن تیمی سه‌رۆك وه‌زیران ئاگادار كرامه‌وه‌‌ جه‌نابی كازمی پێی خۆشه‌ بمبینێ، منیش داوام كرد كه‌ لێدوانمان بۆ بدات، به‌ڵام وتیان لێدوان بۆ كه‌س نادات و ته‌نیا خۆت ده‌بینێ. پاش پرسوڕا، بریارماندا سه‌رۆك وه‌زیران ببینم.

مسته‌فا كازمی به‌ رێزه‌وه‌ وه‌ریگرتم، پێم وت‌ كوردی رۆژهه‌ڵاتم، سپاسم كردو داوای لێم كرد گرینگی به‌ رێكه‌وتن له‌گه‌ڵ كوردستان بدات چوونكه‌ عێراق بۆ سه‌قامگیری و گه‌شه‌ی هه‌مه‌ لایه‌نه‌ پێویسته‌ له‌گه‌ڵ كوردستان رێبكه‌وێ... هه‌روه‌ها پێم وت‌ سه‌رۆك بارزانی له‌ به‌یاننامه‌ی 16ی مانگی 8دا، به‌ بۆنه‌ی ساڵیادی دامه‌زراندنی پارتی دێموكراتی كوردستان، باسی له‌وه‌ كردوه‌ كازمی ده‌ردو ئازاره‌كانی كورد تێده‌گات و ده‌توانێ كه‌سێكی جیاواز بێ.

هه‌روه‌ها به‌ جه‌نابی كازمیم وت‌ به‌غدا ده‌توانێ چه‌قی چاره‌سه‌ر پرسی كورد له‌ كۆی رۆژهه‌ڵاتی نێوه‌راست بێ، جه‌نابیان به‌ گوێره‌ی یاسای بنه‌ڕه‌تی و پێگه‌ی یاسایی كورد له‌ عێراقدا، ده‌رفه‌ت و ده‌ره‌تانی ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ هه‌نگاوی مێژووی له‌م بازنه‌دا بهاوێژێ.

به‌رێز كازمی له‌ وڵامدا سپاسی كردم و وتی: "پێكه‌وه‌ سه‌رده‌كه‌وین...".

رۆژنامه‌نووسی كورد ره‌حیم ره‌شیدی سه‌ردانی بان كرد





چوار شه‌ممه‌ رێكه‌وتی 23/10/2019 به‌رێز ره‌حیم ره‌شیدی رۆژنامه‌نووسی كورد كه‌ له‌وڵاتی ئه‌مریكا ده‌ژیت سه‌ردانی بزاڤی ئاشتی ناوخۆیی”بان” كرد و بگه‌رمی له‌لایه‌ن دكتۆر موسا كه‌ڤاڵ سه‌رۆكی بان پێشوازیكرا. له‌دیدارێكدا حاجی حاجی برایم ئه‌ندامی ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی بان و به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كان ئاماده‌بوو باس له‌ دواپێشهاته‌كانی ناوچه‌كه‌ به‌گتشی و رۆژئاوایی كوردستان كرا. هه‌روه‌ها په‌یام و خه‌بات وبه‌رنامه‌ی بان وه‌كو بزاڤێكی هزری فه‌لسه‌فی سه‌ربه‌خۆ كه‌ كارده‌كات بۆ بیناتنان وبه‌ڵاوكردنه‌وه‌ی هزری ئاشتی ناوخۆیی له‌نێو ته‌واوی چین و توێژه‌كانی كۆمه‌ڵگای كوردستان له‌ناوه‌و ده‌ره‌وه‌ی كوردستان ته‌وه‌رێكی تری ئه‌م دیداره‌ بوو.

Thursday, September 3, 2020

ئه‌مریكا هاووڵاتیه‌كی بریتانی له‌به‌ر هاوكاریكردنی ئێران ده‌سبه‌سه‌ركرد.

                

ره‌حیم ره‌شیدی \ واشنگتن
وه‌زاره‌تی دادی ئه‌مریكا له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاند: هاووڵاتیه‌كی ئه‌وروپایی دادگایی كرد و ده‌سبه‌سه‌ركرد به‌مه‌به‌ستی سیخوڕی و هاوكاریكردنی ئێران.
رۆژی سێشه‌ممه‌، رێككه‌وتی 1ی مانگی 9، وه‌زاره‌تی دادی ئه‌مریكا له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا ئاشكرای كرد هاووڵاتییه‌كی بریتانیا، به‌ ناوی كالین فیشه‌ری ده‌سبه‌سه‌ر كردووه‌و ناوبراو ددانی به‌ تاوانه‌كه‌یدا ناوه‌.
فیشه‌ر هه‌وڵی دابوو تاكوو كه‌لوپه‌لی یاساخ بۆ بنكه‌یه‌كی ئه‌تۆمی ئێران بگوازێته‌وه‌، به‌ گوێره‌ی به‌یاننامه‌كه‌ ئه‌و هاوڵاتییه‌ ئه‌ورووپاییه‌ به‌ گوێره‌ی تاوانه‌كانی ده‌وڵه‌تی فیدراڵ له‌ ئه‌مریكا، ددانی به‌ تاوانی خۆیدا ناوه‌.
به‌ گوێره‌ی زانیارییه‌كانی هه‌مان به‌یاننامه‌، فیشه‌ر پاش سه‌فه‌ر له‌ ئیماراته‌وه‌ بۆ ویلایه‌تی فلۆریدا، له‌ لایه‌ن پۆلیسی فیدراڵه‌وه‌ ده‌سبه‌سه‌ر كراوه‌.
فیشه‌ر ته‌مه‌نی 45 ساڵه‌ و له‌ دادگادا ددانی به‌وه‌دا ناوه‌ كه‌ له‌ سه‌ره‌تای مانگی 10ی ساڵی 2017، تاكوو مانگی 8ی 2020، له‌ بواری پێشلكردنی گه‌مارۆكانی ئه‌مریكا دژی ئێران چالاك بووه‌و كاری كردووه‌.
كالین فیشه‌ر به‌وه‌ تاوانباركراوه‌ كه‌ له‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بووه‌ تاكوو كه‌ره‌سته‌یه‌كی بواری دابین كردنی وزه‌ كه‌ تێچوكه‌ی نیو میلیۆن دۆلاره، له‌ ئه‌مریكاوه‌ بكرێ و به‌ رێگای قاچاخ بباته‌ ئێران، كه‌ره‌سته‌كه‌ ده‌كارێ وزه‌ بۆ پاڵاوگه‌ نه‌وتییه‌كانی ئێران دابین بكات.
هه‌ر گرێدراو به‌م باسه‌وه‌ كۆشنه‌ر ڕاوێژكاری كۆشكی سپی و مایك پۆمپیۆ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ له‌ نوێترین لێدوانیاندا باسیان له‌وه‌ كردوه‌ سیاسه‌تی‌ "زۆرترین گوشارەکان" بۆ سه‌ر ئێران كاریگه‌ری زۆری له‌سه‌ر ئێران داناوه‌و چاوه‌رێ ده‌كرێ تاران له‌به‌ر خراپی باری دارایی به‌ هۆی ئه‌و گه‌مارۆیانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا دانوستاندن بكات و له‌ ئاكامدا مل بۆ خواسته‌كانی ئه‌مریكا بدات.
رۆژی سێشەممە 8-5-2018 دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی وڵاته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئەمریکا کشانەوەی وڵاتەکەی لە رێککەوتنی ناوكی ئێران و وڵاتانی پێنج کۆ یەک راگەیاند، کە لە هاوینی 2015 لە سەردەمی ئیدارەی ئۆباما واژۆکراوه‌.
پاش هاتنه‌ده‌ری ئه‌مریكا له‌ رێكه‌وتنه‌كه‌ به‌ره‌ به‌ره‌ واشنتۆن گه‌مارۆی قورس و كاریگه‌ری خستۆته‌سه‌ر تاران و ئه‌مه‌ش بۆته‌ هۆكاری بنه‌ڕتی بێ به‌ها بوونی تمه‌نی ئێرانی و داڕمانی ئابووری ئه‌و وڵاته‌.
#مسته‌ر_كورد


Tuesday, September 1, 2020

ئیسرائیل و ئیمارات پەیوەندییەكانیان پتەو دەكەن




                                                                     ره‌حیم ره‌شیدی\ واشنگتن

K24 واشنتن

دره‌نگانی شه‌وی دووشه‌ممه‌ ماڵپه‌ری كۆشكی سپی به‌یاننامه‌یه‌كی سێ قۆڵی نێوان، ئه‌مەریكا، ئیسرائیل و ئیماراتی بڵاوكرده‌وه‌. باس لە كاریگەرییەكانی رێككەوتنی نێوان ئیسرائیل و ئیمارات دەكات.

له‌و به‌یاننامه‌دا هاتووه‌: "رۆژێك پاش سه‌ردانە مێژووییه‌كه‌، كه‌ فڕۆكه‌یه‌كی نه‌فه‌رهه‌ڵگری ئیسرائیلی چووه‌ ئیمارات، لەمەودوا هاوكارییەكان پەرەیان پێدەدرێت. ئه‌م هاوكاریانه‌،‌ بواره‌كانی وه‌به‌رهێنان، بازرگانی، گەشتی ئاسمانی، تەندروستی، پیشه‌ی فڕۆكه‌وانی، سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌و كاروباری دپلۆماتی له‌ خۆ ده‌گرێت، ئه‌مه‌ش به‌رهه‌می دانوستاندنی نێوان ھەردوو وڵاته‌ لەپێناو گەشەسەندنی ئابووری ناوچەكە".

هه‌روه‌ها له‌ به‌شێكی دیكه‌ به‌یاننامه‌كه‌ی كۆشكی سپی ئاماژە بەوەكراوە: "ئه‌مەریكا و ئیمارات داوا له‌ رێبه‌رانی فه‌له‌ستینی ده‌كه‌ن كه‌ بۆ گه‌یشتن به‌ ئاشتی، له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی ئیسرائیل گفتوگۆ دەست پێبكەن".

لە 13/8/2020، دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمه‌ریکا، ئاشكرای كرد،‌ محەمەد بن زاید شازادەی جێنشینی ئەبوزەبی و بنیامین نەتەنیاهو، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، لەسەر ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی ئیسرائیل و ئیمارات رێككه‌وتوون.

به‌یاننامه‌ سێ قۆڵییه‌كه‌ له‌ كاتێكدایه‌ رۆژی دووشه‌ممه‌، بۆ یه‌كه‌مین جار، فڕۆكه‌یه‌كی نه‌فه‌رهه‌ڵگری ئیسرائیلی به‌ دروشمی"فڕینی ئاشتی" به‌ ئاسمانی عه‌ره‌بستانی سعودیادا گه‌یشته‌‌ ئیمارات.

جارێد کوشنەر، راوێژکاری سەرۆک تره‌مپ، لە لێدوانێکدا لە فڕۆکەخانەی ئەبوزەبی رایگەیاند، ئەو ئاشتییەی کە سەرکردەکانی ئیسرائیل و ئیماراتی کۆكردووەته‌وه‌، خواست و ئارەزووی گەلانی ئەو دوو وڵاتەیه‌.

كۆشنه‌ر هه‌روه‌ها گوتی: "ئێران مه‌زنترین هه‌ڕه‌شه‌یه‌ له‌سه‌ر ناوچه‌كه‌."

گەشته‌ ئاسمانیه‌كه‌ی نێوان ته‌ل ئه‌ڤیڤ و ئه‌بوزه‌بی 3 کاتژمێر و 13 خولەکی خایاندوە. "فرینی ئاشتی" بە زمانەکانی عیبری، عەرەبی و ئینگلیزی له‌سه‌ر فڕۆكه‌كه نووسرابوو.

تاكوو ئێستا، میسرو شانشینی ئوردن، دوو وڵاتی عه‌ره‌بی بوون به‌ شێوه‌ی ئاشكرا‌ پەیوەندیی دیپلۆماسییان لەگەڵ ئیسرائیل دا هه‌بوو.

كوشنەر راوێژكاری سه‌رۆكی ئه‌مەریكا پێشتر باسی له‌وه‌ كردبوو "رێكه‌وتنی نێوان ئیمارات و ئیسرائیل ده‌سكه‌وتێكی دیرۆكیه‌، له‌ پێناوی ئاشتیدایه ‌و ئاكامه‌كه‌ی ده‌بێته‌ بوژانه‌وه‌ی ئابووری، خولقاندنی ده‌رفه‌تی كار، سه‌قامگیری ئاسایش و ئایین دێنێته‌ ئاراوه‌‌. هه‌روه‌ها ئامانج له‌م هه‌وڵانەی ئه‌مەریكا‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌ تاكوو‌ رێگری بكرێت له‌ فراوانخوازی هەژموونی ئێران له‌ ناوچه‌كه‌دا. ئاساییکردنەوەی پەیوەندیی وڵاتانی عەرەبی لەگەڵ ئیسرائیل و په‌ره‌پێدان به‌ كەرتی ئابووری ئه‌و وڵاتانه‌ له‌گه‌ڵ ئەمه‌ریکا و ئیسرائیل.

#مسته‌ر_كورد 

وتووێژی گۆڤاری لاوان لەگەڵ ڕەحیم ڕەشیدی ناسراو به‌ مسته‌ر كورد، ئەندام لە ئەنیستیتۆی گۆڵد بۆ کاروباری ستراتیژی نێونەتەوەیی.





بەڕێز رەحیم ڕەشیدی لەگەڵ ئەوەی دەزانین کارو چالاکیت زۆره‌، بەڵام کاتت پێداین ئەم وتوێژە ئەنجام بدەین، وەکوو دەستەی کارگێری لاوان، لە لایەن بەرێوەبەرانی گۆڤارو خوێنەرانەوە سپاست دەکەین و ماندوو نەبونیت پێدەڵێین.
پێمان خۆشە ھەندێک ئه‌زموونی خۆت لە ڕێگای ئەم وتووێژە بە لاوانی کوردستان و بە تایبەت لاوانی ڕۆژھەڵاتی کوردستان بگەیەنین. لەو ڕاستایەدا یەکەم پرسیارمان ئەوەیە:

١- لە کوێ لە دایک بوویت و خوێندنت تا کوێ بردووە؟

مسته‌ر كورد:
زۆر سپاس بۆ ئێوه‌و هیوام وایه‌ سه‌ركه‌وتوو بن. ساڵی ١٣٥٧ی هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به‌ ١٩٧٩ی زایینی له‌ ئاوایی مه‌رخوز سه‌ر به‌ شاری سه‌قز له‌ دایك بووم. تاكوو ساڵی ١٣٧٥ی هه‌تاوی به‌رانبه‌ر له‌گه‌ڵ ١٩٩٦ی زایینی، كه‌ له‌ سه‌ره‌تای به‌هاری ئه‌و ساڵه‌دا بوومه‌ پێشمه‌رگه‌، درێژه‌م به‌ خوێندن داوه، تاكوو قۆناغی دیپلۆمم خوێنده‌وه‌. دواتر له‌ ده‌ره‌وه‌، به‌ تایبه‌ت له‌ سویدو ئه‌مریكا درێژه‌م به‌ خوێندن داوه‌.

٢-چۆن بوو ھاتیتە ناو ڕیزەکانی حیزب، لە ناو حیزبدا لە چ بەشێک کارت کردووە؟

مسته‌ر كورد: بێ گومان حیزبی دێموكرات وه‌كوو ده‌سمایه‌یه‌كی گرینگی نه‌ته‌وه‌ی كورد، بۆ هه‌موو كه‌سێكی نیشتمانپه‌روه‌ر شیاوو جێگای بایه‌خه‌. هه‌ر له‌م سۆنگه‌وه‌و به‌ هۆی نفوزو خۆشه‌ویستی حیزب له‌ نێو خه‌ڵك و نێوچه‌ی ئێمه‌، ئاسایی بوو‌ بۆ خه‌بات دژی بێدادی و وه‌ستانه‌وه‌ له‌ ئاست سته‌مكاری‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی تاران دژی كوردستان، ریزه‌كانی حیزب بۆ تێكۆشان هه‌ڵبژێرم، سه‌ربه‌رزم رۆژێك له‌ رۆژان چه‌كی پڕ له‌ شانازی پێشمه‌رگایه‌تیم له‌ شاندا بوه‌.
له‌ حیزب دا له‌ رادیۆ ده‌نگی كوردستان، به‌شی ئاموزشی سكرتاریا و چه‌ند شوێنی دیكه‌ كارم كردوه‌. له‌ ده‌ره‌وش وێرای به‌رپرسی لاوان له‌ وڵاتی سویدو دواتر نوێنه‌ری لاوان له‌ ده‌ره‌وه‌، كارم كردوه‌و له‌و ماوه‌ش دا ئه‌ندامی كۆمیته‌ی كاروباری ده‌ره‌وه‌ی حیزب بووم.
دواتر له‌ تیشك تی ڤی له‌ پله‌ی ئه‌ندامی كۆمیته‌ی به‌رێوه‌به‌ری، هه‌روه‌ها سه‌رنووسه‌ری ده‌نگوباس، پاشان وه‌كوو به‌رێوه‌به‌ری به‌رنامه‌، بێژه‌رو نووسه‌ری تیشك نزیك به‌ ٥ ساڵ له‌ پاریس كارم كردوه.
هه‌روه‌ها ماوه‌ی ١٠ ساڵ له‌ ئه‌مریكا ئه‌ندامی كۆمیته‌ بووم و تێكۆشاوم و نوێنه‌ری حیزب بۆ كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌كانی ئێرانی فیدراڵ و هه‌روه‌ها به‌رپرسی پێوه‌ندییه‌ ئێرانی و كوردستانییه‌كان بووم...

٣-لە باری پەروەردە کردنی حیزبیەوە، ئه‌زموونە کاریەکانت تا چ ڕاده‌یه‌ك کاریگەری لەسەرکەوتنەکانت ھەبووە.؟

مسه‌ر كورد: ژیان له‌ حیزبێكی وه‌كوو دێموكرات دا كه‌ هه‌موو چین و توێژه‌كانی كۆمه‌ڵی كورده‌واری تێدا كۆبۆته‌وه‌، گشت پێكهاته‌ ئایینییه‌كانی تێیدایه‌، خۆی له‌ خۆی دا ئه‌زموونێكی پڕ بایه‌خ و ده‌وڵه‌مه‌نده‌و ده‌كرێ مرۆڤ بیكاته‌ تێشووی فێر بوون و خۆپێگه‌یاندن. له‌ پاڵ ئه‌مانه‌دا كاری به‌ كۆمه‌ڵ له‌ هه‌ناوی خۆی دا تواناو هێزی مرۆیی تاكه‌ كه‌س گه‌شه‌ پێده‌دات.
ساڵی په‌یوه‌ست بوونم به‌ حیزب، چوومه‌ ده‌وره‌ری سه‌ره‌تایی پێشمه‌رگه‌ (سیاسیی-چه‌كداری)، دواتر له‌ ده‌وره‌ی ده‌رمانیدا به‌شداریم كردوه‌و ماوه‌یه‌ك وه‌كوو كادری ده‌رمانی كارم كردوه‌.
٤-چۆن بوو بیرۆکەی چوونە دەرەوەت بۆ ھاتە پێش و خۆت وڵاتی دووهه‌مت ھەڵبژارد یان ھەر ڕێکەوت بوو.؟

مسته‌ر كورد: له‌ ڕاستی دا هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌ی ئێمه‌ له‌ دۆخ و هه‌لومه‌رجێكی ناچاری دا بوو. سه‌رده‌مێك بوو كه‌ خه‌باتی ئێمه‌ به‌ هۆی ئالوگۆره‌كانی نێوچه‌، شه‌ڕی ئه‌مریكاو عێراق، هه‌روه‌ها هاتنه‌ خواری حیزب له‌ قه‌ندیل و جێگر بوون له‌ كۆیه‌و چه‌ند شوێنێكی دیكه‌ی هه‌رێمی كوردستان‌، خه‌باته‌كه‌مان تووشی ستی و لاوازی ببوو. ئێمه‌ له‌ ژێر هه‌ره‌شه‌ی به‌رده‌وامی تیرۆرو رفاندندا بووین به‌ بێ ئه‌وه‌ی ئیزن و ده‌ره‌تانی وڵامدانه‌وه‌مان هه‌بێ. شه‌ری براكوژی له‌ هه‌رێمی كوردستان و دۆخی خراپی دارایی و ئابوری خه‌ڵك له‌و كاته‌دا زۆر بوارو ده‌رفه‌تی بۆ كۆماری ئیسلامی له‌ دژی ئێمه‌ خولقاندبوو. ئه‌مه‌ وای كرد سه‌دان بنه‌ماڵه‌و كادری به‌ ئه‌زموون وه‌كوو ناره‌زایه‌تییه‌ك له‌و دۆخه‌، په‌نا بۆ شوێنێك ببه‌ن كه‌ پارێزراو بن. به‌ هۆی ئه‌وه‌ی سه‌دام رێگای چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ی ئێمه‌ی له‌ رێگای ئوردۆنه‌وه‌ داخست، ناچار بووین ساڵی ٢٠٠٠، هه‌زاران كه‌س، روو له‌ توركیا بكه‌ین، دواتر هه‌ر كه‌س و بنه‌ماڵه‌یه‌ك به‌ره‌و وڵاتێك گوازرایه‌وه‌. ساڵی ٢٠٠٢ به‌ فه‌رمیی له‌ توركیاوه‌ وه‌كوو په‌نابه‌ر وه‌رگیرام و چومه‌ سوید، ٢٠٠٦ له‌سه‌ر داوای حیزب رۆیشتمه‌ پاریس، دواتر له‌ ٢٠١٠دا له‌ واشنگتن گیرسامه‌وه‌.

٥- جەنابت وەکو ڕۆژنامه‌وانێكی چالاک و بوێر له‌ لایه‌ن سه‌رۆكی ئه‌مریكاوه‌ به‌ مستەر کورد ناسرای، ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ ئاستی جیهانی دا زۆر ده‌نگیدایه‌وه‌و بویه‌ هۆكاری پێشكه‌وتن و ناسرانی زۆرتری پرسی كورد، ده‌كرێ ده‌رباره‌ی سه‌ركه‌وتنه‌كانت قسه‌مان بۆ بكه‌ی؟

مسته‌ر كورد: زۆر سپاس بۆ گه‌وره‌یتان. به‌ڵێ هه‌ر وه‌كوو بۆ خۆتان باشتر ده‌زانن، رێكه‌وتی ٢٦ی سێپته‌مبه‌ری ٢٠١٨، سه‌رۆكی ئه‌مریكا دۆناڵد تره‌مپ له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانی دا له‌ چوارچێوه‌ی كۆری گشتیی رێكخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان دا له‌ نیویۆرك، ناز ناوی مسته‌ر كوردی بۆ من به‌كارهێنا؛ ئه‌مه‌ش ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی زۆری له‌ ئاستی جیهانی دا به‌ دوای خۆی دا هێنا. خۆشحاڵم ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ بوویه‌ هۆكاری پتری ناساندنی دۆزه‌ ره‌واكه‌مان. بێ گومان بۆ ئێمه‌ كه‌ هه‌موو كات ناسنامه‌مان پشگوێ خراوه‌، ده‌سته‌واژه‌یه‌كی له‌م چه‌شنه‌ له‌ لایه‌ن سه‌رۆكی به‌هێزترین وڵاتی دونیاوه‌، په‌یامێكی سیاسییه‌و دداننان به‌ نه‌ته‌وه‌و ناسنامه‌ی ئێمه‌یه‌، هه‌ر بۆیه‌شه‌ تاكوو ئێستا مێدیاو رۆژنامه‌وانی دژه‌ كورد له‌ هه‌موو جێگایه‌ك دژایه‌تی ئه‌و هه‌نگاوه‌ی تره‌مپ ده‌كه‌ن.
به‌ قوڵی باوه‌ڕم وایه‌ كه‌ یه‌كێك له‌ رازه‌كانی سه‌ركه‌وتن له‌ هه‌ر پیشه‌و پله‌یه‌ك دا، باوه‌ر به‌ خۆ بوون و به‌رده‌وام بوونه له‌سه‌ر درێژه‌دان به‌و پیشه‌یه‌..‌.

٦-لەگەڵ ئەوەی لە ئەمریکا دەژی و پێگه‌و دۆخێکی باشت ھەیە بەڵام ھیچ کات لە حیزب دانەبڕای و لێبڕاوانە بە قەڵەم، ماڵ و گیان پشتگیری حیزب بووی، ھۆکاری ئەم ھۆگریە قوڵه‌ت بۆ حیزبی دێموكرات له‌ چیدایه‌؟

مسته‌ر كورد: سپاس و پێزانینمهه‌یه‌ بۆ ئه‌و روانگه‌و بۆچوونه‌تان ده‌رباره‌ی خۆم. هیوام وایه‌ بتوانم به‌و شێوه‌ بم كه‌ ئێوه‌ باستان كردوه‌. هه‌ر وه‌كوو پێشتر وتم، حیزبی دێموكرات سه‌رمایه‌یه‌كی مه‌زنی خه‌ڵكی كوردستانه‌و به‌ری ره‌نجوخه‌بات و قوربانیدانی هه‌زاران بنه‌ماڵه‌و چرای گه‌شی هیوابه‌خشی نه‌ته‌وه‌یه‌كی له‌ حاڵی خه‌بات بۆ رزگاری و ئازادییه‌. ئێمه‌ له‌و قوتابخانه‌دا چاومان كرایه‌وه‌و فێر بووین كه‌ باشتر بژین، جوانتر بیر بكه‌ینه‌وه،‌ شێلگیرتر بۆ ده‌ستبه‌ر بوونی ئازادی تێبكۆشین.
به‌ گشتیی مرۆڤ به‌ وه‌فاوه‌ جوان و پڕ رێزتره‌. ڕه‌وا. نیه‌ له‌ ته‌نگانه‌دا روومان له‌ حیزب، له‌ فه‌رعانه‌دا پشتی تێبكه‌ین. ئه‌م هه‌سته‌ به‌رده‌وام پاڵپێوه‌نه‌رم بوه‌ كه‌ خۆم له‌ رێره‌وی ئه‌و خه‌باته‌دا ببینمه‌وه‌و ئه‌وه‌ی له‌ ده‌ستم هاتبێ هه‌وڵمداوه‌ وه‌كوو ئه‌ركی سه‌رشانم جێبه‌جێی بكه‌م. ئه‌مرۆ خه‌باتی بزوتنه‌وه‌ی كورد فره‌ ڕه‌هه‌نده‌و ئه‌گه‌ر مرۆڤ بخوازێ ده‌توانێ له‌ هه‌موو كات و ده‌رفه‌تێكدا، به‌ گوێره‌ی ئیمكان و ده‌ره‌تانی به‌رده‌می خزمه‌ت به‌ ئامانجه‌ ڕه‌واكانی نه‌ته‌وه‌كه‌ی بكات. تێكۆشان شانبه‌شانی خه‌باتگێرانی دێموكرات هه‌رده‌م هه‌ستی ته‌ژی له‌ سه‌ربه‌رزی و شانازی به‌ مرۆڤ ده‌به‌خشێ...


٧- تكایه‌ وتەی كۆتایتان بۆ لاوان چییە؟

مسته‌ر كورد: لاوان هێزی بزوێنه‌ری جڤات و خوێنی پڕ جۆشی شاده‌ماری جوڵه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی و گۆرانن. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی به‌ هۆی بارودۆخی زاڵ و سیاسه‌تی دوژمنكارانه‌ی ده‌سه‌ڵاتدارانی فه‌رمانڕه‌وا، هه‌نووكه‌ لاوانی ئێمه له‌ كوردستان‌ له‌ پله‌و پێگه‌یه‌كی شیاوی ژیانی لاویه‌تی خۆیاندا نین، هه‌ر بۆیه‌ ده‌بێ ئه‌و راستییه‌ له‌ هه‌موو كات باشتر تێبگه‌ن،‌ بۆ قوتار بوون له‌و دۆخه‌ ناله‌باره‌، ده‌بێ و پێویسته‌ له‌ لایه‌ك خۆیان باشترو تۆكمه‌تر له‌ پێشوو رێكبخه‌ن و پشتوپه‌نای یه‌كتر بن، له‌ لایه‌كی دیكه‌وه‌ له‌و كه‌ره‌سته‌ كه‌م و ده‌رفه‌ته‌ به‌رته‌سكه‌ی بۆیان ده‌خولقێ، به‌ باشترین شێوه‌ كه‌ڵك وه‌رگرن و خۆیان به‌ چه‌كی زانست و وشیاری ته‌یار بكه‌ن تاكوو له‌م رێگاوه‌ باشتر راسته‌رێی رووداوه‌كان ببیننه‌وه‌و هیوادارتر له‌ هه‌موو كات بۆ گۆران له‌ قازانجی خۆیان و خه‌ڵكه‌كه‌یان درێژه‌ به‌ خه‌باتی فره‌ ڕه‌هه‌ند بده‌ن و دڵنیابن كه‌ سه‌ركه‌وتن بۆ ئه‌وانه‌.
لاوان له‌ نێوخۆو ده‌ره‌وه‌ ده‌بێ له‌ پێوه‌ندییه‌كی باشتردا بن و پێكه‌وه‌ ئالوگۆری بیرورابكه‌ن تاكوو خه‌بات بۆ ئازدی به‌گوڕترو به‌ربڵاوتر بكه‌ن و له‌ ئاكامدا چۆپی كێشی ره‌شبه‌ڵه‌كی سه‌ركه‌وتن بن.

پێكهێنه‌ری وتووێژ: ژیلا ساڵحی