Archive

Tuesday, December 27, 2011

Friday, December 23, 2011

شنبه‌، شرکت در برنامه "تفسیر خبر" صدای آمریکا

تفسیر خبر مهم ترين خبرهای روز را با کارشناسان در ميان می گذارد و ابعاد مختلف آنها را بررسی می کند.

تاریخ: شنبە، ٢٤ دسامبر 2011، مصادف با ٣ دی ۱۳۹۰ خورشیدی

زمان:
١١:٤٥ بە وقت واشنگتن
١٧:٤٥ به‌ وقت اروپای مرکزی
٢٠:١٥ به‌ وقت ایران

مهمانان برنامه‌: رحیم رشیدی و ناصر محمدی

Islamic Republic of Iran history of overseas terrorism


Tuesday, December 20, 2011

به‌ڕێوەچوونی رێوه‌ڕه‌سمی جێژنی 26ی سه‌رماوه‌ز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان له‌ واشینگتۆن‌و دەقی قسەکانی رەحیم رەشیدی لەو جێژنەدا


درکاندن

رەحیم رەشیدی
لێرە تەنیاو کزۆڵە هەڵتروشکاوم. گزینگی خورێکی نیوە گیانی ئەم دەمەو زستانە، وەکوو پەنجە نەرم‌و نۆڵەکانی تۆ گەرمایی دەڕژێنە دەمارەکانمەوە.
یەکەم جار تۆ لەوپەڕی دەڤەرەکانی "زاگرۆس" وەکوو هەتاو دەرکەوتی‌، ئێمە نیگامان لە دیەکانی تۆ هەڵپێکا. پێم وایە هەر ئەو کاتە بوو کە وجوودم بووژایەوەو هێزێکی بێ کۆتایی لە هەناوم‌دا ڕەگی داکوتا.
ڕوژگارێکی زۆر، بە نێو هەموو گوڵزارو لێڕەوارە چڕەکان‌دا کە تێپەڕ دەبووم، لە نێو هەموو گوڵەکان‌دا بە تەنیا من هەر شەیدای ئەو گوڵە دەبووم کە لە وڵاتی باران‌و شێعرەوە هاتبوو، ئەو نەک هەر بۆن‌و بەرامەی بە هەموو شارو گوند، بە سەرتاپای دەشت‌و نزاردا بڵاو دەبوویەوە، بەڵکوو بینایی دەڕژایە وجوودمانەوە، لەو کاتەوە کە ژیان بە کۆڵ‌و دەربەدەر بووم، تەنیا نیگای تۆ نەختاڵێک ئۆقرەی پێبەخشیووم.

من ئەوە ساڵانێکە لەوەش بێبەش کراوم کە بتبینم یان بتبیستم، ئەمە بۆ من وەکوو ئەوەیە چاوەکانم تەڕاییان تێدا نەمابێ، ئاخر لەگەڵ تۆدا بیرەوەریەکی ئەتۆم نیەو دەزانم ئەگەر تووشت بم خۆم لە کۆشت‌دا گڕمۆلە دەکەم‌، سەرەم دەنێم بە سینگتەوە بۆ ئەوەی دڵە ڕاوکەم دامرکێ‌و ئۆقرە بگرم.
ئەو جار کە بگەمە تۆ خۆزگە دەخوازم هەموو فرۆکەخانە، وێستگەی پاس‌، میترۆو شەمەندەفەرەکان ئەگەر ویرانیش نەبن لە کار بکەون بۆ ئەوەی بیانووی چەند ساتێک مانەوەی پترم پێبببخشن. گوڵی من، گوڵاڵەی من سەرتاپای وجوودم داوات دەکات!
ڕەنگە ئەمە یاری بێڕەحمانەی ڕۆژگار بێ، کە لەو سەری دونیا لە ئێوارەیەکی ساردو سڕی وڵاتی بەفردا بۆ بیانوویەک دەگەرێم تاکوو هەگبەی پڕ لە هیوای وەدینەهاتووم لە لات بکەمەوە. کە ویستم لە پیرتریین زەوی دونیا دەستت بگرم، دیواری بەغیلی و چاوچنۆکیان بە دەورتا کێشا. هەرچی خشتی ریاو درۆ بوو لەسەریەکیان هەڵچنی بۆ ئەوەی نەگەینە یەک، لە ئاوارەیی‌دا قسەم لەگەڵ کردیت‌، دەنگت هەتا بڵێی ناسک‌و منداڵانە بوو. پێم بڵێ بۆ پێت وایە کە هەر لە پاریس ماوم؟.
سەیرە، لە پشت ئەم هەموو سیم‌و تەلەبەندو رێگا دوورانەوە، کە ئاهەنگی دەنگت دەڕژێتە ناخمەوە سەرتاپای وجوودم گەرم دەبێ، سكڵەکانی هەناوم دەگەشێنەوەو لەشم لە ژێر گڕدا خەریکە دەتوێتەوە.
هەزاران جار بیرم لەوە کردەوە کە کەنگێ‌و چۆن‌و کەی‌و لە کوێ؛ ئەبێ لەبەردەمتا سەوز بم‌و چاوەکانم لە نیگات هەڵپێکم؟
خەونم ئەدی تۆ لە پاییزی ساڵێک‌دا، گوێیەکانت سەر لە نوێ کوون کردوونەوە بۆ ئەوەی گوارەی شۆڕیان تێکەی...
هەنووکە لە بارودۆخێکی پڕ ژان‌دام. وەکوو ئەو دایکەی کە دوو گیانەو ترسی ئەوەی کە منداڵەکەی ساغ‌و سەلیم نەبێ، ترسی ئەوەی کە ڕەنگە شتێکی بەسەر بێ‌و کێ بێ ئەو ساوایە تەڕو ویشک بکاتەوە، تامی بە دایک بوونی لێ بزرو تاڵ دەبێت. ئێستا من وام؛ نە دەتوانم زار بکەمەوە‌و شتێک بڵێم نە دەتوانم دەنگت ببیستم، نە دەتوانم بۆ قاوە خواردنەوەیەک خوڵکت بکەم. ئەزانم تۆش تاوانێکت نیە کە لەگەڵم ساردو سڕ بی، لێ من هەر گەرم‌و گوڕم‌و بۆ دیدارت بە تین‌و تاو.
ئەترسم، چوونکە هەموو کات ئەو پەنجەی وا پیاو ژنی پێ تاوانبار دەکات ئامادەو حازرە. بەڵام خۆشەویستی تۆ بەنرخترین دیاری دونیایە کە لە دڵم‌دا پاراستوومەو دەیپارێزم. پەنجەرەی بیر کردنەوە لە تۆ، ڕوو بە هەتاوە، هەر بۆیە بەردەوام هێزو گەرماییم پێدەبخشی.
ساڵانێکە ئەویندارم، ئەمە هەستێکی کاتی نیەو من تاکوو کۆتایی خواوو زەوی، بیر لەوە دەکەمەوە بۆ چەند ساتێکیش بێ هەر بتبینم تاکوو لەوە دڵنیا بم ئەو بۆنەی لە دەروونم‌دا جێی گرتوە تەنیا ئی تۆیەو بەس.
هەرگیز لەوە مەترسە کچەکەت لە من بچێ، یان ئێمە پێکەوە ببینە خاوەنی منداڵێک، هێزی ئەوین وزەی بڕینی ڕێگا دوورو ئاستەمەکانە. دووری لە تۆ بەردەوام وەکوو ئەوە وایە کە مۆتەکە دەستی لە بینە قاقام ناوە، ئەگەر هێزی هیوا خولقێنی عەشق نەبێ، زوو دەکەومە هەناسە بڕکێ‌و ئەگەر نەشمرم ئەوا زامدارو کەلەلا لە قوژبنێک‌دا ژاراوی ژیان دەنۆشم.
سوپاس کە ساڵانێکە هێزی مانەوەو بەردەوام بوونت پێبەخشیوم. لە مێژە لەوە تێگەیشتووم کە ژیان بە بێ ئەوینداری‌و دڵە کوتە بۆ دیداری یار، وەکوو گۆڤەند وایە لە نێو گۆڕستان‌دا.

شەوی یەڵدایە ئەمشەو، بە ئاواتی دیداری چاوەکانت، درێژتریین شەوی ساڵ تێپەر دەکەم. لە دەسپێکی وەرزی شەختەو سەهۆڵبەندان‌دا بیر کردنەوە لە دیدارت دڵخۆش‌و هیوادارم دەکات، جا ئەو دیدارە لێرە لە واشینگتۆن بێ، یان لە لەندەن، لە هەولێر بێ یان ستۆکهۆڵم، ئوسلۆ بێ یان پاریس. گرینگ نیە درەنگ بێ یان زوو، ئەمەیە هێزی مانەوەم، ئەمەیە ئەو "موژدە" کە بە خۆمی دەدەم بۆ ئەوەی پشوو درێژ بم‌و بەردەوام.

باوەڕ بێنە بە دەستەکانی من، جنسی خۆشەویستی من ئاوێتەی هەتاو بارانە.


کات شاد

سێ‌شه‌ممه، ۲۹‌ی سه‌رماوه‌زی ۱۳۹۰ی هه‌تاوی

٢٠ی دسامبری ٢٠١١

واشینگتۆن

Saturday, December 17, 2011

بەرێزان، بەرێوەبەرانی ماڵپەڕی پێشمەرگەکان

لەگەڵ سڵاوو ماندوو نەبوونی

بە بۆنەی تێپەڕ بوونی ٩ ساڵ کاری بەردەوام‌و تێکۆشانی بێ وچان، گەرمتریین پیرۆزباییتان پێشکەش دەکەم‌و لە کانگای دڵمەوە هیوای سەرکەوتن‌و پێشکەوتنی پترتان بۆ بە ئاوات دەخوازم.
گومانی تێدا نیە کە ماڵپەڕی "پێشمەرگەکان" لە ماوەی نۆ ساڵی ڕابردوودا؛ پێشمەرگەیەکی چوست‌و چالاکی نێو مەیدانی ڕاگەیاندن بوەو وەکوو مێدیایەکی تاکە کەسی بەوپەڕی چاوکراوەیی‌و دەروەستییەوە لە مەتەرێزی داکۆکی‌ کردن لە بەرژەوەندییە باڵاکانی نەتەوەکەمان‌دا جێیگرتوەو لە هەمبەر ڕووداوەکان‌و ئاڵۆگۆرەکانی پێوەندیدار بە کورد‌و کوردستانەوە بەوپەڕی هەست بە بەرپرسایەتی کردن تێکۆشاوە.
ئەمرۆ ماڵپەڕی "پێشمەرگەکان" نەک تەنیا سەرچاوەیکی باوەڕپێکراوی هەواڵ‌و زانیاری راست‌‌و بەکەڵکە، بەڵکوو هێمای لە قاودانی ناراستی‌و بەرگرتن بە چەواشە کارییەو لەم بارەوە ئەوەی ئێوە کردوتانە لە چوارچێوەی نوڕم‌و یاساکانی پێوەندیدار بە ڕاگەیاندن لە جیهانی ئازادو دێموکراتیک‌‌دا جێدەگرێ‌وئەمەش‌ نرخ‌و بایەخێکی زۆری هەیە، ئێوە لەو ماوەدا لەگەڵ ئەوەی بە شوناسی خۆتانەوەو راست بەو پەڕی بەرپرسایەتییەوە هەنگاوتان ناوەو لە ناوو ناتۆرە ساز کردن، تیرۆری کەسایەتی‌و ناوزڕاندن خۆتان بواردوە، ئەمەش شیاوی سوپاس‌و پێزانیینە‌و هیوام وایە ئەم ڕەوتە چڕتر لە جاران برەو پێبدەن.
بایەخی ئەم ڕێبازە پتر لەوەدایە کە لایەن یان کەسانێک هەوڵ دەدەن بە ناوی راگەیاندنی ئازادەوە خۆڵ لە چاوی بیروڕای گشتیی بکەن‌و بەم چەشنە دەورێکی مەترسی‌دار دەلەیزن. درێژەی ئەم بوارە لە داهاتوودا، بێ باوەری‌و نەبوونی متمانەی جەماوەر بە پێویستی‌و کاریگەری ڕاگەیاندنی ئازادو سەربەخۆ دێنێتە رۆژەڤەوە کە ئەمە زۆر بە زیانی ئازادی بەیان‌و کاریگەری ڕاگەیاندنی ئازاد بۆ گەشەی دیالۆگ‌و پرسیار خولقاندن لە کۆمەڵگەدایە.
بەرێزان
ماڵپەڕی پێشمەرگەکان ئەمرۆ ئیدی بە تەنێ ناوەندێکی ڕاگەیاندن نیە، بەڵکوو ئارشیوێکی پڕ بایەخی خەباتی سەربەرزانەی رۆژە سەختەکانی خەباتی پێشمەرگەیە، کە بە هەزاران وێنەو فیلمی ئەو سەردەمەی لە هەناوی خۆی‌دا پاراستوە. ئەوە کە سەدان کەس لە تێکۆشەرانی نەتەوەکەمان هەموو سەرمایەی مەعنەوی خۆیان کە هەمان فیلم‌و وێنەکانە، بە بێ هیچ چاوەڕوانییەک لە خزمەتی ئیوەدا دادەنێن، نیشانەی پێگەو خۆشەویستی ئێوەیە‌.
من لە کانگای دڵەوە هیوای سەرکەوتن‌و پێشکەوتنی پترتان بۆ بە ئاوات دەخوازم‌. لە پاڵ ئەوەدا پێشنیار دەکەم کە ڵاپەڕەیەکی تایبەتی بۆ بیرەوەری کادرو پێشمەرگەکان تەرخان بکەن‌و بەم چەشنە مێژووی تەژی لە سەربەرزی نەتەوەکەمان بەڕۆژ کەنەوەو لە سینگی پڕ لە متمانەی ماڵپەڕی خۆشەویست‌و دەلالی "پێشمەرگەکان‌"دا، پێشمەرگە ئاسا بیپارێزن، تاکوو ئەمە هەوێن‌و سەرچاوەی توێژینەوەی نووسەران‌و ڕووناکبیران بێ‌، هاوکات هونەرمەندان‌و هۆزان ڤانانی دلۆڤانی میللەتەکەمان بۆ گەشەی هونەری کوردی لە هەموو بوارەکان‌دا ئیلهامی لێوەرگرن.

جاڕێکی دیکە وێرای پیرۆزبایی دووبارە بەم بۆنەوە، هاوکات رۆژی پێشمەرگەی کوردستان لە ئێوەو هەموو خوێنەرانی بەرێزی ماڵپەڕەکەتان پیرۆزبایی دەکەم.

بەوپەڕی رێزەوە

رەحیم رەشیدی، ئەندامی فیدراسیۆنی نێونەتەوەیی رۆژنامەوانان
واشینگتۆن
٢٦ی سەرماوەزی ١٣٩٠ی هەتاوەی
١٧ی دێسامبری ٢٠١١ی زایینی

Thursday, December 15, 2011

گفتگو با تلویزیون پارس در مورد خواست کردها در ایران

تاریخ:
پنج شنبە ١٥ دسامبر ٢٠١١، ۲۴ آذر ۱۳۹۰ خورشیدی

:زمان پخش
١٣:٠٠ بە وقت لس آنجلس
١٦:٠٠ بە وقت واشنگتن
٢٢:٠٠ بە وقت اروپا
١٢:٣٠ بە وقت ایران


شما می‌توانید از ماهوارە یا انترنت مستقیما این برنامە را مشاهدە فرمائید

گفتگو با تلویزیون پارس در مورد خواست کردها در ایران

تاریخ:
پنج شنبە ١٥ دسامبر ٢٠١١، ۲۴ آذر ۱۳۹۰ خورشیدی
:زمان پخش
١٣:٠٠ بە وقت لس آنجلس١٦:٠٠ بە وقت واشنگتن
٢٢:٠٠ بە وقت اروپا
١٢:٣٠ بە وقت ایران

شما می‌توانید از ماهوارە یا انترنت مستقیما این برنامە را مشاهدە فرمائید

Tuesday, December 13, 2011

Birêveçûna rê û resma 26’ê Sermawezê roja Pêşmergeyên Kurdistanê li Waşîngtonê


به‌ڕێوەچوونی رێوه‌ڕه‌سمی جێژنی 26ی سه‌رماوه‌ز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، له‌ واشینگتۆن
به‌ بۆنه‌ی هاتنی 26ی سه‌رماوه‌ز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، کۆمیته‌ی حدک ئێران ــ واشینگتۆن، رێوڕه‌سمێکی‌ به‌ڕێوه‌برد و له‌و رێوڕه‌سمه‌دا رێز له کار چاڵاکییه‌کانی لاوان و ژنان و ئه‌ندامانی حیزب گیرا.
رێکه‌وتی 19ی سه‌رماوه‌زی 1390 هه‌تاوی، به‌ بۆنه‌ی جێژنی ٢٦ی سه‌رماوەز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، رێوڕەسمێک له‌ دەڤه‌ری واشینگتۆن به‌ڕێوە چوو.
رێوڕەسمه‌که‌ به‌ سروودی نه‌ته‌وایه‌تیی "ئه‌ی رەقیب" ‌و راگرتنی یه‌ک خوله‌ک بێدەنگی بۆ رێزگرتن له‌ گیانی پاکی شه‌هیدانی کورد و کوردستان دەستی پێکرد.
پاش ده‌سپێکردنی رێوڕه‌سمه‌که‌ له‌لایه‌ن جه‌ماڵ عه‌بدوڵڵا زاده‌، به‌رپرسی گشتیی کۆمیته‌ی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان له‌ ئه‌مریکا، ره‌حیم ره‌شیدی سه‌باره‌ت به‌ رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان و رۆڵ و کاریگه‌ریی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان له‌ خه‌بات و بۆ ئازادی و پێگه‌ی پێشمه‌رگه‌ له‌ نێوان خه‌ڵکدا و هه‌روه‌ها سیاسه‌ته‌کانی حیزبی دێمۆکرات له‌و پێوه‌ندییه‌دا، چه‌ند وته‌یه‌کی ئاراسته‌ی به‌شدارانی کۆبه‌ه‌نه‌وه‌که‌ کرد.
دواتر "محه‌ممه‌د گرژاڵی" به‌ نوێنه‌رایه‌تی کۆمیته‌ی حدک ئێران له‌ ئه‌مریکا، له‌وحی سپاس ‌و پێزانیینی پێشکه‌ش به‌ به‌رێزان "خالید خورینجی"‌، "فه‌ریبورز جه‌باری" ‌و "جه‌عفه‌ر شکاک" کرد.
له‌ کۆتاییدا چه‌ند چه‌پکه‌ گوڵێک به‌ هێمای رێزلێنان له‌ کار و چالاکیی ژنان، پێشه‌کش به‌ ژنانی به‌شداری رێوڕه‌سمه‌که‌ کرا.

Bi hinceta 26’ê Sermawezê roja pêşmergeyên Kurdistanê, komîteya PDK Îranê – Amerîka, rê û resmek birêve bir û di wê rê û resmê de rêz li kar û xebata jinan, ciwan û endamên partiyê hat girtin.
berwar 10’ê Çileya Pêşîn a 2011’an, bi hinceta 26’ê Sermawezê roja Pêşmergeyên Kurdistanê rê û resmek li Waşîngtonê birêve çû.
Rê û resma han bi sirûda netewî a “Ey Reqîb” û ragirtina xulekek bêdengî bo canê paqij yê şehîdan destpê kir.
Piştî destpêkirina rê û resmê û bixêrhatina mêvanan ji aliyê Cemal Ebdullazade berpirsê komîteya PDK Îranê li Amerîkayê ve, Rehîm Reşîdî sebaret bi roja pêşmerge, rol û bandora pêşmerge di xebat bo azadî û pêgeha pêşmerge di nava xelkê de û herweha siyasetên PDK Îranê di vê pêwendiyê de, çend peyvek pêşkêş kirin.
Piştre “Mihemed Girjalî” bi nûneratiya komîteya PDK Îranê li Amerîkayê, lewha sipas û pêzanînê pêşkêşî birêzan “Xalid Xurîncî”, “Ferîburz Cebarî” û “Ceifer Şikak” kir.
Di dawiyê de çend çepkegulek weke hêmaya rêzgirtin ji kar û xebata jinan, pêşkêş bi jinên beşdarî rê û resmê hatin kirin.

به‌ڕێوەچوونی رێوه‌ڕه‌سمی جێژنی 26ی سه‌رماوه‌ز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، له‌ واشینگتۆن

به‌ بۆنه‌ی هاتنی 26ی سه‌رماوه‌ز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، کۆمیته‌ی حدکا لە واشینگتۆن، رێوڕه‌سمێکی‌ به‌ڕێوه‌برد و له‌و رێوڕه‌سمه‌دا رێز له کار چاڵاکییه‌کانی لاوان و ژنان و ئه‌ندامانی حیزب گیرا.
رێکه‌وتی 19ی سه‌رماوه‌زی 1390 هه‌تاوی، به‌ بۆنه‌ی جێژنی ٢٦ی سه‌رماوەز رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، رێوڕەسمێک له‌ دەڤه‌ری واشینگتۆن به‌ڕێوە چوو.
رێوڕەسمه‌که‌ به‌ سروودی نه‌ته‌وایه‌تیی "ئه‌ی رەقیب"‌و راگرتنی یه‌ک خوله‌ک بێدەنگی بۆ رێزگرتن له‌ گیانی پاکی شه‌هیدانی کورد و کوردستان دەستی پێکرد.
پاش بەخێرهاتن کردنی ئامادە بووان ‌لایه‌ن جه‌ماڵ عه‌بدوڵڵا زاده‌، به‌رپرسی گشتیی کۆمیته‌ی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان له‌ ئه‌مریکا، ره‌حیم ره‌شیدی سه‌باره‌ت به‌ رۆژی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان و رۆڵ و کاریگه‌ریی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان له‌ خه‌بات و بۆ ئازادی و پێگه‌ی پێشمه‌رگه‌ له‌ نێوان خه‌ڵکدا و هه‌روه‌ها سیاسه‌ته‌کانی حیزبی دێمۆکرات له‌و پێوه‌ندییه‌دا، چه‌ند وته‌یه‌کی ئاراسته‌ی به‌شدارانی کۆبه‌ه‌نه‌وه‌که‌ کرد.
دواتر "محه‌ممه‌د گرژاڵی" به‌ نوێنه‌رایه‌تی کۆمیته‌ی حدک ئێران له‌ ئه‌مریکا، له‌وحی سپاس ‌و پێزانیینی پێشکه‌ش به‌ به‌رێزان "خالید خورینجی"‌، "فه‌ریبورز جه‌باری" ‌و "جه‌عفه‌ر شکاک" کرد.
له‌ کۆتاییدا چه‌ند چه‌پکه‌ گوڵێک به‌ هێمای رێزلێنان له‌ کار و چالاکیی ژنان، پێشه‌کش به‌ ژنانی به‌شداری رێوڕه‌سمه‌که‌ کرا.

Wednesday, December 7, 2011

یادی مامۆستا حەسەن شیوەسەڵی‌و شەهیدانی ١٧ی سەرماوەز


حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی نرخێک بۆ ئازادی‌، به‌ڵگه‌یه‌ک بۆ ریسوایی تیرۆریزمی ده‌وڵه‌تی!


وێنە: مامۆستا حەسەن شیوەسەڵی‌و رەحیم رەشیدی

رەحیم رەشیدی

جووڵانه‌وه‌‌ی ماف خوازانه‌ی خه‌ڵکی کوردستان، له ڕه‌وتی خه‌باتی سه‌ربه‌رزانه‌ی خۆی‌دا بۆ ده‌سته‌به‌ر کردنی ئاشتی، ئازادی‌و دێموکراسی، به‌ر له هه‌ر شتێک، پشتی به کارو نه‌سره‌وتنی ڕۆڵه‌کانی نه‌ته‌وه‌ی کورد به‌ستووه که له هه‌موو دۆخێک‌دا به وره‌ به‌رزی‌و ده‌روه‌ستانه باری قورس‌و گرانی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه به پشت به‌شتن به ئیراده‌ی شۆڕشگێڕانه‌ به‌ره‌و پێشده‌به‌ن، هیچ ته‌نگ‌و چه‌ڵه‌مه‌یه‌ک کۆڵیان پێنادات‌و له راسته رێگای خه‌بات بۆ رزگاری گه‌لی کورد، هه‌تڵه‌یان ناکات.
ئاشکرایه، ئه‌و توێژه له رۆڵه‌کانی خه‌‌ڵکی کورد که بۆ ئازادی‌و رزگاری به پاڵپشتی‌و هاودڵی زۆربه‌ی نه‌ته‌وه‌ی کورد، له ریزی بزوتنه‌‌وه‌ی میللی_دێموکراتیکی خه‌ڵکی کورستان‌دا گیرساونه‌وه‌و به ناوی پێشمه‌رگه ناویان دێته‌ گۆرێ‌، به ئاوردانه‌وه‌یه‌کی کورت له ژیان‌و بارودۆخی تێکۆشانیان‌، ئه‌و ئه‌رکه قورس‌و مه‌زنانه که بۆ خزمه‌ت به دۆزی ڕه‌وای گه‌له‌که‌یان‌و پرشکۆتر کردنی هه‌رچی پتری خه‌بات‌و کۆڵنه‌دان وه‌ئه‌ستۆی ده‌گرن‌، فیداکارانه به‌ڕێوه‌ێ ده‌به‌ن‌و له پێناو سه‌ربه‌رزی‌و سه‌رفرازی خه‌ڵکی کورد‌دا شێلگیرانه ڕه‌وتی خه‌بات به‌ره‌و ئاسۆی هیواده‌ری سه‌رکه‌وتن ده‌به‌ن، باشترین‌و فیداکارترین رۆڵه‌کانی نه‌ته‌وه‌ی کوردن، چوونکا ته‌نیا بیر له سه‌ربه‌رزی‌و رزگاری وڵات له ده‌ستی زاڵم‌و داگیرکه‌ر ده‌‌که‌‌نه‌وه‌و له‌م پێناوه‌دا هه‌ڵسووڕو کاران، هه‌ر بۆیه هێنده لای خه‌ڵکی نیشتمانپه‌روه‌ری کورد خۆشه‌ویست‌‌‌و جێگای فه‌خرو رێزن.
ئه‌م فه‌خرو رێزه شایانه له لایه‌ن خه‌ڵکی نیشتمان په‌روه‌ری کورده‌وه، وه‌ک دیارده‌یه‌کی مه‌زن‌و به‌رینی مه‌‌عنه‌وی، له به‌رانبه‌ر له‌خۆبردوویی‌و گیان فیدایی ئه‌و خه‌باتگێرانه‌دا نیشان ده‌درێ که سه‌رو ماڵ، ژیان‌و گیانان بۆ دابین بوونی ژیانێکی شیاوی مرۆڤی سه‌رده‌م بۆ خه‌ڵکی کورد ته‌رخان کردووه‌و ته‌رخان ده‌که‌ن. ئه‌م توێژه خه‌ڵک ویسته‌، بێ ماڵ‌و سامان، به‌ڵام خاوه‌نی شانازی‌و حورمه‌تی بێ کۆتایین‌.
که‌وایه، دوژمنی دڵ پڕ له قین، بۆ به‌چۆکداهێنانی خه‌باتی ڕه‌وای کورد‌، هه‌میشه سیاسه‌تێکی هه‌ڵه‌و وێرانکاری گرتۆته‌به‌ر، له رێگای به‌کرده‌یی کردنی ئه‌و سیاسه‌ته‌دا، زۆر جینایه‌تی خولقاندوون‌و ده‌خولقێنێ.
دوژمنانی خه‌ڵکی کورد به ئه‌نقه‌ست، به بێ ئاوردانه‌وه له هۆکاره‌کانی سه‌رهه‌ڵدانی خه‌ڵکی کورد که له راستی‌‌دا به‌رهه‌می سیاسه‌ت‌و کرداری ئه‌وانه له حاند خه‌ڵکی کورد، هه‌موو کات حه‌ولیان داوه به پیلانگێری‌و گرتنه‌به‌ری رێگای سه‌رکوت‌، داپڵۆسین‌، کوشتار، وێران کردن، سووتاندن‌، به‌ند کردن‌و ره‌شه کوژی، بزوتنه‌وه‌ی خه‌ڵکی کورد به‌چۆکدابێنن. بۆ وه‌دیهێنانی خه‌ونی نزۆکی به‌چۆکداهێنانی خه‌باتی ڕه‌واو ئاشتی‌ خوازانه‌ی کورد، پشت به یاساو رێسا‌و ئاینی خۆسازکه‌ر ده‌بستن‌و به ناڕه‌وا ویستوویانه‌و ده‌یان هه‌وێ، ڕه‌وایی به‌م ناڕه‌وایانه ببه‌خشن به بێ ئه‌وه‌ی ئه‌م په‌له‌قاژه‌یان بۆ چووبێته‌سه‌ر هه‌روا لێره‌و له‌وێ درێژه‌ی ده‌ده‌ن.
له ره‌وتی نه‌پساوه‌ی ئه‌م سیاسه‌ته‌ شه‌ڕانگێزانه‌دا، بۆ ده‌ستبه‌ر کردنی سه‌رنه‌وی کردن به خه‌باتی سه‌ربه‌رزانه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌دا بوو که ڕۆژی 16ی سه‌رماوه‌زی ساڵی 1366ی هه‌تاوی، به‌رانبه‌ر به 7ی دسامبری 1987ی زایینی، پاش ده‌یان‌و بگره سه‌دان کرداری قیزه‌ون‌و دژه مرۆیی دژ به خه‌باتگێرانی کورد، تیرۆریسته کاسه‌لێس‌و به‌کرێگیراوه‌کانی کۆماری ئیسلامی، پاش چه‌ند حه‌وڵێکی بێ‌ ئا‌کام که پێشتر له ریگای ناردنی پێڵاو‌و کاتژمێری بۆمب رێژکراو بۆ زه‌بر وه‌شاندن له فه‌رمانده‌ری به‌وج‌و کارامه‌ی کوردستان، ڕۆڵه‌ی ئازاو چاونه‌ترسی نیشتمان، پێشمه‌رگه‌ی به‌جه‌رگ‌و دوژمن به‌زێن، هه‌ڵۆی هه‌میشه به‌رزه فڕی دووندنشین، مامۆستای زاناو تێگه‌یشتووی پێشمه‌رگه، کاک مه‌لا حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی، ئه‌ندامی کۆمیته‌ی ناوه‌ندی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران، دابوویان، مخابن له پیلانێکی جینایه‌تکارانه‌ی سامناک‌دا، له رێگای چه‌ند خۆفرۆشێکه‌وه به بۆمب رێژکردنی کتێبی "سفید دندان" له نووسینی"جک له‌نده‌ن"، توانیان به به‌شێک له مرامه چه‌په‌ڵکانیان بگه‌ن‌‌‌و به‌شێک له جه‌سته‌ی پیرۆزی لێبستێنن، به‌ڵام بیری شۆرشگیڕانه‌‌و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌نه‌ده‌رانه‌ی هه‌رگیزاو هه‌رگیز.
له راستی‌دا ئه‌گه‌ر هێزی زۆرو زه‌وه‌ند، پۆشته‌و پڕ چه‌کی دوژمن، له ده‌یان شه‌ڕی نابه‌رانبه‌ردا که به سه‌ر خه‌ڵکی کوردستان‌و بزوتنه‌وه پێشڕه‌وه‌که‌ی‌دا سه‌پاندبوویان، به فرۆکه‌ی بۆمب هاوێژ‌و سه‌دان‌و هه‌زاران، به‌سیجی، سپایی‌و به‌کرێگیراوی دژ به ئازادی‌و مافی نه‌ته‌وه‌یی، نه‌یانتوانی‌ بوو زه‌فه‌ر به ڕه‌مزو قه‌ڵای خۆراگری پێشمه‌رگه‌، به شێری هه‌میشه له بێشه‌ی نێو لێڕه‌واڕو دارسانه‌کانی سه‌رده‌شتی سه‌رسه‌وزو دێموکرات په‌روه‌ر، به‌رن، ئه‌وا مخابن‌و سه‌د داخ، که له رێگای تیرۆره‌وه توانیان جه‌سته‌‌و قه‌ڵافه‌تی جوامێرانه‌ی کاک حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی زامدارو برین هه‌ڵگر بکه‌ن‌و به‌م ڕووداوه‌ش ریسوایی هه‌تاهه‌تایی بۆ خولقێنه‌رانی ئه‌م تاوانه‌، داخ‌و خه‌فه‌تی زۆر‌و گران بۆ هاومه‌ته‌رێزه‌کانی‌و خه‌ڵکی خۆڕاگری کوردستان بێنه‌ ئاراوه.
به‌شێکی زۆر له‌م خه‌فه‌ت بارییه، له‌و‌ سۆنگه‌وه سه‌‌رچاوه ده‌گرێ، ئه‌م کاره حه‌یاتکێنه له رێگای چه‌ند خۆفرۆشێکی بێ قه‌دروقیمه‌تی کورده‌وه، به فیتی دام‌و ده‌زگای ده‌وڵه‌تی قه‌وما، ئه‌وه له حالێک‌دا بوو، دوژمن له ده‌یان په‌لامارو هێرشی ئاسمانی‌‌و زه‌مینی‌دا، له ده‌یان موشه‌ک باران‌و ئاگربارانی بێ به‌زه‌یانه‌دا، له سه‌دان بۆسه‌و شه‌ڕی قورس‌‌دا، نه‌یتوانی بوو زه‌فه‌ر به‌م هه‌ڵۆ تیژباڵه‌ی خه‌باتی ڕه‌وای خه‌ڵکی کوردستان به‌رێ‌و له غافڵگیر کردن‌ی ده‌سته‌ وه‌ستان بوو.
ئه‌گه‌ر حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی، چۆکی بۆ دوژمنانی ئازادی دادبا‌، سه‌ری بێستوون ئاسا‌و پڕ له سه‌وداسه‌ری ئازادی خوازی‌و نه‌ته‌وه‌ی ویستی، بۆ داگیرکه‌ری دڵ ره‌ش نه‌وی کردبا، خۆ ساڵه‌کانی ده‌ییه‌ی 70 زایینی، له ئه‌شکه‌نجه‌گاکانی رێژیمی پاشایه‌تی‌دا‌ چۆکی داده‌دا‌و بیری له خه‌بات بۆ ئازادی نه‌ده‌کرده‌وه‌و نرخه‌که‌شی نه‌ده‌دا.
"عه‌بباس مه‌زاهری" له کتێبی " شکوفه‌های پر پر شده انار"دا زۆر به ڕوونی به‌شێک له ئازایه‌تی‌و وه‌ره به‌رزی، چۆک دانه‌دانی مامۆستا حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی له گرتووخانه‌کانی رژیمی پاشایه‌تی له شاری "زنجان" باس ده‌کات‌و به پانه‌وه ڕۆڵی پێشه‌نگانه‌‌و مامۆستایانه‌‌ی کاک حه‌سه‌ن دێنێته زمان‌و به شانازی‌یه‌وه به پاڵه‌وانێکی ڕۆژه دژواره‌کانی ده‌ناسێنێ‌و رێز له ئازایه‌تی‌و زانایی ئه‌‌م رێبه‌ره‌ی کورد له ئاست دوژمنانی ئازادی‌دا ده‌گرێت.
ئه‌گه‌رچی له ساڵی 1995ی زایینی، به‌رانبه‌ر به 1374ی هه‌تاوی به‌ملاوه، مامۆستا شیوه‌سه‌ڵی به هۆی کاریگه‌ری ئه‌و تیرۆره‌وه، به له ده‌ست دانی بینایی‌و ده‌سته‌کانی‌، له‌سه‌ر داخوازی هاورێیانی له حیزبی دێموکراتی کوردستان، به‌نابه‌دڵی له وڵاتی سوئێد گیرساوه‌ته‌وه‌، له‌گه‌ڵ منداڵ‌و هاوسه‌ره به‌رێزو فیداکاره‌که‌ی ژیان تێپه‌ڕ ده‌که‌ن. به‌ڵام هه‌موو ئه‌وانه‌ی له نزیکه‌وه مامۆستا ده‌ناسن باش ده‌زانن که ناوبراو سه‌ره‌رای هه‌موو ژان‌و ئێشه‌کانی ڕۆژانه‌ی که به هۆی ئه‌و تیرۆره‌وه خزاوه‌ته جسته‌ی، دایم بیرو هۆشی لای پێشمه‌رگه‌کانه‌و به گرینگی‌یه‌وه ده‌نگ‌و باسی پێوه‌ندیدار به‌ کورد‌و کوردستانه‌وه سه‌رنج ده‌داتێ‌و دڵه ئۆقره نه‌گرتووه‌که‌ی بۆ رزگاری‌و هه‌ڵمژینی هه‌وای بێ گه‌ردی کۆیستانه‌کانی وڵات، وه‌کوو هه‌میشه به‌خیرایی لێده‌دات، ئه‌و به ڕینوێنی‌‌ بیر تیژانه هانده‌ری لاوان بۆ خه‌باتی ڕه‌وایه، کاک حه‌سه‌ن ئێشتاش به‌و هیوا هه‌ناسه ده‌دات به‌ڵکوو وه‌کوو جاری جاران خۆی له‌به‌رده‌م کوانووی داپیره‌ی کورددا ببینێته‌وه‌و به بزه پڕ له مێهره‌بانی‌یه‌کانی هیوای سوبه‌ینێیه‌کی خۆشیان بداتێ‌و ئاره‌قه‌ی سه‌ر ته‌وێڵی ماندووی جووتیارو وه‌رزێری کورد لابدات‌، له لای ره‌زه‌وانه‌کانی سه‌رده‌شتی مه‌لا ئاواره، پشوویه‌ک بدات‌، ڕیگای ئه‌من‌و‌ ئه‌مان بۆ کاروان چییه‌ ماندووه‌کان ده‌ست نیشان بکات، پاشان بۆ خه‌ڵکی ده‌ڤه‌ره‌که تاوێک له سیاسه‌ت‌ بدوێت‌، که‌مێک داستانی نه‌به‌ردی‌و نه‌به‌زی بگێرێته‌وه.
ئاخر، ئه‌م ڕۆڵه‌ چاونه‌ترسه‌ی دێموکرات، به کرداری چاک، به گوفتاری شیرین، به داوێن پاکی‌و له‌فز شیرینی،‌ بۆ هه‌میشه بۆته خۆشه‌ویستی خه‌ڵکی کوردستان به گشتیی‌، ناوچه‌‌ی موکریان به تایبه‌تی. ئه‌و هه‌ڵسووکه‌وته شۆڕشگێرانه‌ی که قاسملووی رێبه‌ر نرخی بۆ داده‌ناو رێزی لێده‌گرت‌‌‌و پاشان دوکتۆر شه‌ره‌فکه‌‌ندی به هه‌مان ئاقاردا ئه‌سپی ئه‌مه‌گداری له‌م سیمبوله‌ی خه‌باتی ڕه‌وای دێموکرات‌و گه‌لی کورد، تاو ده‌دا.
تاکوو ئاهه‌نگی تافگه‌ی دڵڕفێنی شه‌ڵماش، ئاوپرژێنی دڵی ئه‌ویندارانی جوانی‌و شادی بکات، تاکوو که‌ڵوێ له هاژه‌ هاژو که‌وف‌و کۆڵدا بێ، تاکوو چیای گیاره‌نگ به‌پێوه‌ بێ، گومانی تێدا نییه، حه‌سه‌ن شیوه‌سه‌ڵی به‌ڵگه‌یه‌کی زیندووی تیرۆریزمی ده‌وڵه‌تی کۆماری ئیسلامی‌، شانازی خه‌باتی ڕه‌وای خه‌ڵکی کورد بۆ ئازادی، دێموکراسی‌و ئاشتی‌یه‌.
هه‌رچه‌نده تاکوو هه‌نووکه له‌م جینایه‌ته هه‌ژێنه‌ره، وه‌کوو پێویست بۆ له قاودانی روخسارو ناوه‌رۆکی تیرۆریستانه‌ی رێژیمی ئێران، دژی خه‌ڵکی کوردستان که‌ڵک وه‌رنه‌گیراوه‌، جێگای خۆیه‌تی، ڕۆژی 16ی سه‌رماوه‌‌ز وه‌کوو ڕۆژی هه‌موو ئه‌و خه‌باتکارانه دیاری بکرێت که به‌شێک یان چه‌ند به‌ش له جه‌سته‌ی پیرۆزی خۆیان له پێناو ئازادی‌و رزگاری‌و به‌ختیاری خه‌ڵکی کورددا له ده‌ست داوه‌و هه‌ر به‌م بۆنه‌وه هه‌موو ساڵێک له‌م ڕۆژه‌دا هه‌ر هیچ نه‌بێت به شێوه‌ی سومبولیک رێزیان لێبگیرێت‌و فیداکاری‌و گیانبازیان له‌بیر نه‌کرێت.

سڵاوو له یادو ناوی هه‌موو ئه‌وانه‌ی که ئێستاش ناوه‌که‌‌یان بۆ دوژمن سام خولقێن‌و بۆ نیشتمانپه‌روه‌ران هیواده‌رو پشت‌و په‌نایه.

Monday, December 5, 2011

برنامەای ویژە در مورد کردستان، از تلویزیون جهانی "ایران آریایی"

این برنامە روز پنجشنبە تاریخ ٠٨ ١٢ ٢٠١١، برابر با ١٧ اذر ١٣٩٠، ساعت ١١ بە وقت آمریکا، ١٧:٠٠ بە وقت اروپای مرکزی و ٣٠:١٩ بە وقت ایران پخش می‌شود.
بینندگان عزیز می‌توانند از طریق ماهوارە یا انترنت بە طور مستقیم این برنامە را مشاهدە کنند.

Various Aspects of Dr Ghassemloo's Personality

Saturday, November 26, 2011

زۆر بەرێز هاوڕێی خۆشەویستم گوڵاڵە کەمانگەر!

وێنە: گوڵاڵە کەمانگەر


بە خۆشحاڵییەوە ئاگادار بووم کە ئێوە پلەی یەکەمی ئەمساڵی بەشی توێژێنەوەی فستیڤاڵی گەلاوێژتان بە دەست هێناوە.

وتاری "مێژوویەک بەستراوەیی‌و شوناسيى سەربەخۆ" کە هەڵسەنگاندن‌و تاوتوێیەکی دەروونناسانەی ئێوە لە هەمبەر چیرۆکێکی شێرزاد حەسەن لە ژێر ناوی "ژنێک بە سەر منارەوە" بوە، کارێکی گرینگ‌و پڕ بایەخە.

بە بۆنەی ئەو سەرکەوتنەوە بە گەرمی پیرۆزبایتان پێدەڵێم‌و لە دڵەوە هیوای گەشەو پێشکەوتنی پترتان بۆ بە ئاوات دەخوازم.

لە ژنێکی چالاک‌و چاوکراوەی وەکوو ئیوە چاوەڕوانی سەرکەوتنی مەزنترو پێشڤەچوونی زیاتریش دەکرێت.


لەگەڵ پیرۆزبایی دووبارەدا

هەر بژیین

براتان

ڕەحیم ڕەشیدی

واشینگتۆن

٢٦ی نوامبری ٢٠١١


Thursday, November 24, 2011

ڕۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی خه‌بات دژ به‌ توندوتیژی له‌ هه‌مبه‌ر ژنان


رحیم رشیدی

توندوتیژی له‌ بنه‌ڕه‌تدا یه‌کێک له‌ گرفته‌ به‌رچاوو‌ داخهێنه‌ره‌کانی کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تییه.‌‌ ئه‌م په‌تایه‌ له‌ شکڵ‌و شێوازی جوراوجۆردا خۆی ده‌رده‌خات‌و پتر گرێدراوی کۆمه‌ڵگا دواکه‌وتوو ناسه‌قاگیره‌کانه‌ که‌ دیکتاتۆری باڵی ڕه‌شه‌ی به‌سه‌ردا کێشاوه‌و له‌وان‌دا که‌ش‌و‌ هه‌وای له‌بار بۆ په‌روه‌رده‌و ڕاهێنانی مرۆڤ ته‌وه‌رانه‌‌و دێموکڕاتیک وه‌کوو پێویست نه‌هاتۆته‌ گورێ. ئه‌گه‌ر له‌م به‌ستێنه‌دا ته‌نیا ئاوڕ وه‌سه‌ر توندوتیژی دژی توێژی ژنان بده‌ینه‌وه‌، ئاماره‌کان له‌م بازنه‌یه‌دا گه‌لێک داخهێنه‌ره‌.

ئه‌وه‌ له‌ حاڵێک دایه‌ که‌ توندوتیژی له‌ نێو بنه‌ماڵه‌داو به‌ شێوه‌ی که‌س پێنه‌زان زۆر زیاتر له‌ ڕاده‌ی ئه‌و توندوتیژیانه‌یه‌ که له‌ کۆمه‌ڵگاداو له‌ ئاستێکی به‌رینتردا ڕوو ده‌ده‌ن‌و‌ ئاشکرا ده‌بن‌و پینه‌وپه‌ڕۆ ناکرێن.

لێره‌دا به‌ کورتی ئاو‌ڕیک له‌ چۆنیه‌تی هاتنه‌ گۆڕێی بیرۆکه‌ی ڕۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی خه‌بات دژ به‌ توندوتیژی له‌ هه‌مبه‌ر ژنان‌دا ده‌ده‌ینه‌وه‌.

رێکه‌وتی 25ی نوامبری ساڵی 1960ی زایینی‌ له وڵاتی دۆمینیکن‌و له‌ سه‌رده‌می ده‌سه‌ڵاتداریه‌تی سه‌ره‌ڕۆیانه‌ی رافایل تورجیلودا، سێ خوشک به‌ نێوه‌کانی، ماریت ترزا، بتریه میرابل‌و منیروا پاش ئه‌وه‌ ماوه‌ی چه‌ند مانگ له‌ به‌ندیخانه‌دا به‌ تاوان وه‌پاڵدانی تێکۆشانی سیاسیی دژی حکوومه‌ت جه‌زره‌به‌یان دیت، دواتر له‌ دار دران.

21ساڵ دوای ئه‌و رووداوه واته ساڵی 1981 له رۆژانی 17 تا 21 ژوئیه له شاری بوگوتا پێته‌ختی وڵاتی کۆلۆمبیا کۆنفرانسێک له لایه‌ن رێکخراوه‌کانی داکۆیکاری مافی ژنان‌و لایه‌نگرانی مافی یه‌کسانی له ئه‌مریکای لاتین‌و دوورگه‌کانی کارائیب به‌رێوه‌ چوو. له‌و کۆنفڕانسه‌دا پێشنیار کرا، وه‌کوو به‌ بیر هێنانه‌وه‌و رێزگرتن له‌ خه‌باتی ئه‌و سێ خوشکه‌ رۆژی ئێعدامی وان به رۆژی خه‌بات دژ به‌ توندوتیژی دژی ژنان دیاری بکرێت، به‌ڵکوو ئه‌وه‌ ده‌ره‌تانێ بێ بۆ ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵانی خه‌ڵک پتر له‌گه‌ڵ توندوتیژی دژ به‌ ژنان ئاشنا بن‌، لایه‌نه‌کانی بناسن‌و دژبه‌ری له‌گه‌ڵ‌دا بکه‌ن.

دوای ئه‌مه‌، ساڵی 1999ی زایینی رێکخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان ئه‌و رۆژه‌ی وه‌کوو رۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی دژ به‌ توندوتیژی دژی ژنان په‌سه‌ند کرد، ساڵێک دواتر ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی رێکخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان بریارنامه‌ی 1325ی له‌ ژێر ناوی "ژنان گه‌ڵاڵه‌ی ئاشتی‌و ئاسایش‌" په‌سه‌ند کرد.

کۆمیسیۆنی ژنانی سه‌ر به‌ رێکخراوی نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کان له ساڵی 1946دا بۆ کار کردن له‌ هه‌مبه‌ر گرفتی ژنان‌و مافه‌کانیان پێکهات. سه‌ره‌ڕای تێکۆشانی ئه‌م کۆمیسیۆنه‌ به‌رنامه‌ی تایبه‌ت سه‌باره‌ت به‌ مافی ژنان له ساڵی 1967دا په‌سه‌ند کرا. ئه‌و به‌رنامه‌یه بوو به‌ بناخه‌ی جارنامه‌ی مافی ژنان که له ساڵی 1979 له‌ لایه‌ن ڕێکخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتوه‌کانه‌وه‌ په‌سه‌ند کراوه‌.

تاکوو کاتی نووسینی ئه‌م وتاره‌ له‌ 114 وڵاتی جیهان‌دا به‌ کار هێنانی توندوتیژی دژی ژنان له‌ ڕووی یاسایه‌وه‌ هیچ به‌ربه‌ستێکی له‌ به‌رده‌م‌دا دانه‌ندراوه‌. ته‌نیا له‌ ماوه‌ی 13 ساڵی ڕابردوودا له‌ کۆماری کۆنگۆ پتر له‌ 200 هه‌زار ژن ده‌سدرێژیان کراوه‌ته‌ سه‌ر، په‌ره‌ گرتنی ئه‌م دیارده‌ ئه‌و ئاکامه‌ی لێکه‌وته‌وه‌ که‌ رێکخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتوه‌کان ئه‌و ڕاستییه‌ له‌به‌رچاو بگرێ که‌ ده‌سدرێژی کردنه‌ سه‌ر ژنان له‌ کاتی شه‌ڕو داگیرکاری‌دا وه‌کوو تاوان دژی مرۆڤایه‌تی چاوی لێده‌کرێ.

یاسای رێکخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان به‌م جۆره‌ توندوتیژی دژی ژنان پله‌ به‌ندی ده‌کات:

1. هه‌ر شێوه توندوتیژی‌یه‌ک که ئاکامه‌که‌ی ببێته هۆی زیان‌ یان ئازاری رۆحی، جیسمی یان جنسی، هه‌ره‌ها هه‌ڕه‌شه کردن، یان به‌ زۆر یان خۆ به‌ ناوی دڵسۆزی بۆ به‌رته‌سک کردنی ئازادی ژنان له کۆمه‌ڵگاو بنه‌ماڵه‌دا له خۆ ده‌گرێت.

شێوه‌کانی توندوتیژی دژی ژنان:

1. جیسمی:

لێدان له‌ ‌ هه‌ر شکڵ‌و شێوه‌یه‌کدا، له‌ قژکێشان‌و داپلۆسینه‌وه‌ بگره هه‌تا قه‌تلی نامووسی، تۆندوتیژییه‌.

2. رۆحی:

هه‌ڕه‌شه لێکردن، جنێو پێدان، بێحورمه‌تی‌ کردن، تۆمه‌ت‌ وه‌پاڵدان، ئه‌مه‌ هه‌موو ئه‌و بوارانه‌ ده‌گرێته‌وه‌ که‌ له‌ باری ڕۆحییه‌وه‌ ئازاری ژنانی لێبکه‌وێته‌وه‌.

3. جنسی:

به‌ زۆر تیکه‌ڵ بوون له‌گه‌ل ژن، ئه‌گه‌ر مێردیشی بێ، هه‌ر جوره‌ هه‌وڵدان بۆ پێوه‌ندی جنسی له‌ گه‌ڵ ژنان به‌ بێ ئۆگری‌و ره‌زامه‌ندی ژن، توندوتیژی دژی ژنانه‌.

4. کۆمه‌ڵایه‌تی:

ئا. له‌ په‌راوێز خستن، هه‌ڵسوکه‌وتی نه‌شیاوو ساردو سڕی له‌ پێوه‌ندی‌دا له‌ لایه‌ن بنه‌ماڵه‌وه‌ به‌رانبه‌ر به‌و کچ و ژنانه‌ی که‌ له‌ قسه‌ی نێرینه‌‌و ئه‌ندامانی دیکه‌ی بنه‌ماڵه‌ وه‌ک باب، خاڵ، باوه‌ گه‌وره، دایک، خوشک، پور، برا، مێرد، مام، دایه‌ گه‌وره‌و... لایان داوه،‌ یان به‌ پێی ویست‌و دڵخۆازی ئه‌وان هه‌ڵسوکه‌وت ناکه‌ن، به‌شێک له‌ توندوتیژی دژی ‌ ژنانه‌.

ب. چاوه‌دێری کردنی توندوتۆڵی کچان و ژنان له‌ لایه‌ن بنه‌ماڵه‌‌و که‌س‌و کاره‌وه‌.

س. بێبه‌ش ‌کردنی کچان‌و ژنان یان به‌رته‌سک‌ کردنی ئاستی به‌شداری ئه‌وان له‌ چالاکییه‌ سیاسیی‌و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کاندا‌ به‌ بیانووی پاراستنی شه‌ره‌ف‌و ناوبانگی بنه‌ماڵه‌وه‌.

د. ناچار کردنی کچان‌و ژنان به‌ له‌به‌ر کردنی جل‌و به‌‌رگی تایبه‌تی‌و ڕه‌چاو نه‌کردنی مافی له‌به‌ر کردن‌و پۆشین‌ بۆ ئه‌وان توندوتیژییه‌.

5. ئابووری:

له زۆربه‌ی وڵاتانی دونیا ژنان ئه‌رکی کار کردن‌و خزمه‌ت به‌ بنه‌ماڵه‌یان له‌سه‌ر شانه‌، لێ به‌ جێ گه‌یاندنی ئه‌و ئه‌رکه وه‌کوو کار بۆیان حه‌ساو ناکرێ، هه‌ر بۆیه پتر ژنان له باری ئابوورییه‌وه به‌ مێرد یان پیاوانی بنه‌ماڵه‌وه‌ به‌ستراونه‌ته‌وه‌. کچان به‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ له‌ زۆر کۆمه‌ڵگادا مافی کار کردنیان له‌ ده‌ره‌وه‌ی ماڵ نییه‌ ده‌بێ له لایه‌ن باب یان برا یارمه‌تی ئابووری وه‌رگرن، ئه‌مه‌ش گه‌لێک جاران مێینه‌ له‌ به‌رانبه‌ر فه‌رمانبه‌ری‌و ویستی نێرینه‌دا مل که‌چ ده‌کات.

گومانی تێدا نیه‌ کۆمه‌ڵی کورده‌واری له‌ لایه‌ک به‌ هۆی نه‌بوونی ئازادی‌، له‌ ئارادا بوونی کولتووری پیاو مه‌زنانه‌و زاڵ بوونی سیسته‌مێکی کۆنه‌په‌رستانه‌ له‌ ماوه‌ی ده‌یان ساڵی ڕابردوودا بۆته‌ مه‌یدانێکی پان‌و به‌رین بۆ به‌رهه‌م هاتنه‌وه‌ی توندوتیژی دژی ژنان.

ئه‌م توندو تیژییه‌ له‌ ئاخاوتن، قسه‌ی سووک‌و ناشرینه‌وه‌ بگره‌ تاکوو لێدان‌، داپڵۆسین، دارکاری کردن‌، داغ کردن‌و له‌ ئاکام‌داو له‌ دوایین پله‌ی خۆی‌دا واته‌ کوشتن‌و له‌ نێو بردن به‌رچاو ده‌که‌وێت، دیارده‌یه‌ک که‌ به‌ جۆریک شه‌ره‌ف پارێزی‌و ئازایه‌تی چاوی لێده‌کرێ...

ئیدی ئه‌وه‌ ته‌نیا یاسای کۆنه‌په‌رستانه‌و داوو ده‌زووی سیسته‌می داڕزاوی ده‌سه‌لاتی نا خه‌ڵکی نیه‌ که‌ کۆسپ‌و کڵو له‌ به‌رده‌م ئازادی‌و مافه‌کانی ژنانی مه‌دا داده‌نێ، به‌ڵکوو کولتوری قیزه‌وه‌نی پیاو مه‌زنی‌و به که‌م‌ گرتنی مێینه‌ سه‌رتاپای جومگه‌کانی کۆمه‌ڵگای گرتۆته‌وه‌و زۆربه‌ی تاکه‌کانی کۆمه‌ڵگای کوردستان به‌ ڕه‌فتارو هه‌ڵسوکه‌وتی نه‌شیاو له‌ په‌ره‌ پێدان‌و چڕترکردنه‌وه‌ی دیارده‌ی توندوتیژی دژ به‌ ژنان ده‌ور ده‌بینن‌‌و به‌داخه‌وه‌ تێیدا به‌شدارن.

ئه‌گه‌ر سه‌رنج بده‌ینێ، زۆر زوو له‌و ڕاستییه‌ ده‌گه‌ین که‌ ده‌ست بردن بۆ ژنان، وه‌دوو که‌وتنیان له‌ لایه‌ن پیاوانه‌وه‌، تانه‌و ته‌شه‌ر لێدان‌، قسه‌ بۆ هه‌ڵبه‌ستن‌و ناوزڕاندن له‌ پانتایی کۆمه‌ڵگادا هه‌یه‌‌و که‌س ناتوانێ حاشای لێبکات، ئه‌م ڕه‌فتاره‌ بۆ هه‌ر مه‌به‌ستێک بێ‌ خزمه‌ت کردنه‌ به‌و داموده‌زگا داپلۆسێنه‌ره‌ که‌ هه‌موو ژیانی خه‌ڵکی کۆمه‌ڵگاکه‌ی له‌گه‌ڵ دژواری‌و تاقه‌ت پڕووکێنی ڕووبه‌ڕوو کردوه‌.

کێ هه‌یه‌ که‌ بتوانێ چاو له‌ ئاست ئه‌و ڕاستییه‌‌دا بقونجێنێ که‌ ئێستاش به‌شێکی زۆر له‌ ژنان له‌ ترسی ئابڕووی خۆیان‌و له‌به‌ر‌ تێکبه‌رنه‌بوونی پیاوان ئه‌و توندو تیژییه‌ی له شوێنی کار، یان‌ سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و کۆڵانه‌کانی نیشتمانی مه‌دا دژ به‌وان ده‌کرێ ده‌شارنه‌وه‌و به‌مه‌ش ئه‌وان بۆ خۆیان ڕاست له‌ جێگر کردنی ئه‌و نوڕم‌و یاسایانه‌دا ده‌بنه‌ ئه‌کته‌رێکی ده‌ورگێر که‌ ئه‌وه‌ش‌ به‌ مه‌یلی پیاوانی چاوچنۆک‌و چلێسه‌...

به‌ڕاستی ئه‌وان ده‌بی چ بکه‌ن، ده‌رکاندنی ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆکاری سووربوونی ده‌ستی باوک‌، برا، مام، برازاو...به‌ خوێن، ده‌بێته‌ ده‌ره‌تانێ بۆ ئه‌وه‌ی ده‌روجیران، خزم‌و ناسیاوان هه‌ر ژنه‌ی قوربه‌سه‌ر به‌ تاوانبارو هۆکاری کێشه‌که‌ بزانن‌و به‌ قسه‌ی سووک‌و بردنه‌ ژێر پرسیای که‌سایه‌تی ئه‌و ته‌نیا له‌به‌ر ژن بوونی، سه‌دان جار له‌ خۆی‌دا وردو خاشی بکه‌ن، ئالێره‌دایه‌ که‌ ژن بوون ده‌بێته‌ جۆرێک له‌ شوره‌یی‌و پرۆسه‌ی ژێر ده‌سته‌ بوون‌و خۆم به‌ که‌م گرتن‌، ته‌نانه‌ت خۆ به‌ سه‌رچاوه‌ی نه‌گبه‌تی‌و نه‌هامه‌تی زانیین به‌ قوڵی جێده‌گرێ‌و له‌ هه‌ناوی‌دا ریشه‌ داده‌کوتێ‌.

ئه‌گه‌ر نایدرکێنێ هه‌ر خۆی ده‌خواته‌وه‌و پیش ده‌باته‌وه‌. ناشبێ بۆ خۆی زار بکاته‌وه‌ چوونکه‌ ئه‌و ژنه‌‌و له‌و وێرانه‌ نیشتمانه‌دا ده‌نگ هه‌ڵبڕینی ژنان له‌سه‌ر مافه‌کانیان ئه‌گه‌ر بۆ پیاوان ئازایه‌تی‌و بوێرییه‌، ئه‌وا بۆ خاتوونه‌کان زمان درێژی‌و بێ حه‌یایی‌و ڕوو هه‌ڵماڵدراوییه‌‌!

تاکوو ئێستاش ژنانی پاشماوه‌ی ئه‌نفال، ژنانی دیل‌و گیراو له‌ به‌ندیخانه‌کانی داگیرکه‌رانی کوردستان‌دا له‌ ترسی په‌راوێز که‌وتنی خۆیان‌و درز بردنی شان‌و شه‌وکه‌تی پیاوو بنه‌ماڵه‌کانیان نه‌یانوێراوه‌و ناوێرن سه‌باره‌ت به‌و هه‌موو تاوان‌و ده‌سدرێژیانه‌ بێنه‌ گۆ‌و بنووسن‌و درگای قه‌ڵای بێده‌نگی بکه‌نه‌وه‌، به‌و کاره‌ هه‌م سیسته‌مه‌ داڕزاوه‌کانی زاڵ له‌ قاو بده‌ن، هه‌م باری ده‌روونی خۆیان سووک بکه‌ن، بوار ره‌خساندن بۆ ژنان بۆ ئه‌وه‌ی بێنه‌ ئه‌و مه‌یدانه‌وه‌ به‌ر له‌ هه‌موو شتێک ئه‌رکی پیاوانه‌ که‌ په‌راوێزی ئاسایشی‌و رێزگرتنیان بۆ مسوگه‌ر بکه‌ن، ئه‌رکی پیاوانه‌ چونکه‌ کۆمه‌ڵگاکه،‌ کۆمه‌ڵگایه‌کی نێرسالاره‌‌و پیاوه‌ له‌ زۆربه‌ی هه‌ره‌ زۆری بواره‌کان‌دا به‌ ناڕه‌وا خاوه‌ن ماف‌و بڕیار ده‌ره‌...

دواخستنی خه‌بات بۆ وه‌دی هاتنی مافه‌کانی ژنان به‌ هه‌ر بڕوبیانوویه‌ک‌و له‌ ژێر هه‌ر ناوێک‌دا ناڕه‌وایه‌، جا ئه‌و ناڕه‌وایه‌ چ به‌ ناوی ئایین‌و خوداوه‌ بێ، یان خه‌بات بۆ دابین بوونی سته‌می نه‌ته‌وایه‌تی بێ، یان شه‌ق کردنی ریزی یه‌ک گرتووی چینی کرێکار‌، خه‌بات بۆ دژایه‌تی له‌گه‌ڵ توندوتیژی دژی ژنان هه‌ر ئێستا، هه‌ر ئه‌مڕۆ، چوونکا ئه‌زموون ئه‌و ڕاستییه‌ی نیشان داوه‌ که‌ پاش هاتنه‌ ئارای ئازادی‌‌و نه‌مانی سته‌می نه‌ته‌وایه‌تی له‌ زۆر کۆمه‌ڵگادا دیسانه‌وه‌ به‌ هۆی نه‌بوونی کولتووری دێموکڕاتیک ژنان هه‌ر ئه‌وه‌یان به‌سه‌ر هاتۆته‌وه‌ که‌ له‌سه‌رده‌می داگیرکاری‌و سه‌ره‌رۆیی‌دا داوێن گیریان بوه‌، بگره‌ زۆر جاران ئه‌گه‌ر ئاستی به‌شداری ئه‌وان له‌ گۆڕان‌و خه‌بات‌دا ڕه‌چاو بکه‌ین، ڕاده‌ی سته‌م له‌سه‌ریان زۆرتر بوه‌..‌.

خه‌بات بۆ دژبه‌ری له‌ هه‌مبه‌ر توندوتیژی دژ به‌ ژنان ئه‌رکی هه‌ر مرۆڤێکی خاوه‌ن شکۆو ویژدان زیندوه، خه‌بات بۆ پاراستنی مافی ژنان، خه‌بات بۆ داکۆکی له‌ مافی مرۆڤه‌.