Archive

Wednesday, January 29, 2014

سەرۆک ئۆباما: سورین لەسەر ئەوەی کە نابێ ئێران چەکی ناوکی هەبێ



رەحیم رەشیدی/ واشنگتن/ باسنیوز

رۆژی سێشەممە، رێکەوتی ٢٨ی جانەڤەری ٢٠١٤، دەمەو درەنگانێکی شەو، سەرۆک ئۆباما لە نێو ئەنجوومەنی نوێنەرانی وڵاتە یەکگرتوەکانی ئامریکا، وتاری ساڵانەی خۆی پێشکەش کرد. وتاری ساڵانەی سەرۆک دوو تەوەرەی نێوخۆیی و دەرەکی لە خۆ گرتبوو.
ئابوری:
سەرۆک لە دەسپێکی وتاری ساڵانەی خۆی دا، بە گرینگییەوە باسی بارودۆخی ئابوری وڵاتی کرد و لەسەر هەڵکشانی بارودۆخۆی چینی نێوەندی ئەمریکا پێداگری کرد و هەروەها ئاشکراشی کرد لە ماوەی چوار سالی ڕابردوودا پتر لە هەشت میلیۆن هەلی کاری ننوێ رەخساوە کە  ئەمەش وای کردوە، بازاری کاری ئەمریکا بەرەوپێش چوون بە خۆوە ببینێ.
ناوبراو ئاماژەی بەوەش کرد کە نەوت پتر لە نێوخۆدا پاڵێوراوە و کەمتر لە دەرەوە کڕدراوە، کە بە پێی قسەکانی سەرۆک، ئەمە لە ماوەی دوو دەیەی رابردوودا بێ وێنەیە.
هەر لەم بەستێنەدا، ئۆباما ئاشکرای کرد کە داشکانی بوجەی وڵات، لە سەدا پەنجای، لە خۆ گرتوە، هاوکات ئامریکا بۆ وەگڕخستنی سامان پلەی یەکەمی لە جیهان د اهەیە. ئۆباما باسی لەوەش کرد کە هەوڵدان بۆ ئاسانکرانی لە بواری کۆچبەری دا، دەتوانێ یارمەتی پتر بە گەشەی ئابوری ئەمریکا بکات.
ژنان:
خالێکی دیکەی جێگای سەرنج لە وتاری ساڵانەی سەرۆک ئۆبامادا، بایەخدان بوو بە بارودۆخی ژنان و ناوبراو وتی کە بۆ ئێمە شەرمەزارییە لە ساڵی ٢٠١٤دا مووچەی ژنان کەمتر لە ئی پیاوان بێ و داوای کرد کە هەموو لایەک بۆ کۆتایی هێنان بەم دۆخە تێبکۆشن، چوونکە بە قسەی سەرۆک ئۆباما، سەرکەوتنی ئافرەتان بە مانای سەرکەوتنی ئامریکایە.
ئەفغانستان:
ئۆباما شەری ئەفغانستانی وەکوو درێژترین شەری مێژووی ئەمریکا ناو بردو راگەیاند ئەگەر پەیماننامەی ئاسایشی نێوان ئەمریکاو ئەفغانستان مۆر بکرێ، ئەوە سپای ئەمریکا بە تەواوەتی ئەو وڵاتە جێدەهێڵێ. بەڵام  وتی کە ئامریکا یارمەتی و راهێنان بە ئەرتەشی ئەفغانستان دەکات. ئۆباما رایگەیاند کە هەرگیز ئیزن نادەن تیرۆریستان پەلاماری ئەمریکا بدەن و دوپاتی کردەوە کە بۆ لە نێو بردنی تیرۆریزم تێدەکۆشن.
سوریە:
تەوەرەیەکی دیکە وتاری سەرۆک ئۆباما پەرژابوە سەر شەری سوریەو سەرۆک ئاشکرای کرد کە لە نێوبردنی چەکە کیمیاوییەکانی ئەسەد لە رێگای دیپلۆماسی و بە هەرەشەی هێڕشی چەکداری سەری گرتوە. هەروەها ئاماژەی بەوەش کرد کە ئەمریکا یارمەتی ئەو بەشە لە هێژە بەرهەڵستکارەکانی ئەسەد دەکات کە لە تیرۆرەوە نەگلاون و تیرۆر رەد دەکەنەوە.
ئێران:
سەرۆکی ئەمریکا لە وتاری ساڵانەی خۆی دا، لە بارەی ئێرانەوە باسی لەوە کرد کە لە رێگای دیپلۆماسی و بە خستنە ژێر گوشار، ئەو ئەو وڵاتەیان ناچار کردوە کە پاشەکشە لە بەرنامە ناوکیەکەی بکات. بە پێی قسەکانی ناوبراو ئەمە لە ماوەی ١٠ ساڵی ڕابردوودا بێ وێنەیە. سەرۆک هەروەها درێژەی دایەو وتی کە لەگەڵ هاوپەیمانەکانی هەوڵ دەدەن کە گرفتی ناوکی ئێران لە رێگای دیالۆگەوە چارسەر بکرێ و رێگا نادەن تاران ببێتە خاوەن بۆمبی ئەتۆمی، ئەو نەیشاردەوە کە دانوستاندن لەگەڵ تاران دژوارە، بە تایبەتی کە ئێران بە ئاشکرا پشتیوانی لە تاقمە تیرۆریستیەکان، یەک لەوان حیزبوڵای لوبنان دەکات، کە ئەمەش مەترسییە بۆ سەر هاوپەیمانەکانی ئەمریکا. ئۆباما هەروەها ڕایگەیاند کە کۆماری ئیسلامی دەبێ دونیا لەوە دڵنیا بکاتەوە کە بەرنامەی ناوکی خۆی بە تەواوەتی ڕاگرتوە.
لە لایەکی دیکەوە، ئۆباما داوای لە ئەنجوومەنی نوێنەران کرد کە سەزای نوێی ئابووری بەسەر تاران دا نەسەپێنن. ناوبراو ڕایگەیاند کە لە پێناو ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریکا، هەوڵەکانی کۆنگرێس بۆ پەسەند کردنی سەزای نوێی ئابوری بەسەر ئێران دا وتۆ دەکات و ڕایدەگرێ. بە قسەی ئۆباما دەبێ رێگای تەواو بە دیپلۆماسی بدرێ و نابێ کارێک بکرێ کە هەوڵە دیپلۆماتیکەکان بەلارێدا بچن...
شیاوی باسە کە وتاری ساڵانەی سەرۆکی ئامریکا، دەرەتانێکە بۆ ئەوەی راپۆرتێک لە بارەی کێشەو گرفتەکانی وڵاتەوە پێشکەش بکرێ و بەرنامە سیاسیی و ئابورییەکانی دەوڵەت شی بکرێنەوە. لە کاتی وتاری ساڵانەی سەرۆکی ئەمریکادا، ئەندامانی دیوانی بەرزی دەوڵەت، ئەندامانی ئەنجوومەنی پیران و کۆنگرێس، لە هەر دوو حیزبی دێموکرات و کۆماری، بەشداری کۆبوونەوەکە دەکەن...

سەرۆکی پاڕڵمانی عێراق دەڵێ کارو کردەوەی نوری مالیکی قەیران خولقێن و دژ بە یاسایە

Monday, January 27, 2014

نوجێفی له‌ ئه‌مه‌ریكا ستایشی کوردستان دەکات و هێرش دەکاتە سەر مالیکی


رحیم رشیدی                            ئوسامە نەجەفی



واشنگتن (باسنیوز) رەحیم رەشیدی-
لە چوارچێوەی سەردانی شاندی نوێنەرایەتی په‌رله‌مانی عێراق بەسەرۆکایەتی ئوسامە نوجێفی سەرۆکی په‌رله‌مانی عێراق بۆ ئەمریکا، لە ئەنستیتۆی بروکینگ کۆبوونەوەیەک بۆ ناوبراو رێکخرا کە  کۆمەڵێک لە چالاکانی سیاسیی، دیپلۆماتکاران، نوێنەری وڵاتان و دەزگاکانی راگەیاندن و بەرپرسانی ئەمریکایی تێیدا بەشدار بوون. 
سەرۆکی په‌رله‌مانی عێراق لە قسەکانیدا تیشکی خستە سەر هەلومەرجی خراپی سیاسی و بواری ئاسایش لە عێراق و لە چوارچێوەی ئاخافتەنەکەیدا رەخنەی توندی لە سیاسەتەکانی حکومەتی ناوەندی گرت و بەهۆکاری کێشە و ئاڵۆزییەکانی عێراقی ناوبرد و رایگەیاند کە نووری ماليکی بەئاشکرا شەڕ بەسونەکانی عێراق دەفرۆشێ و ئەم سیاسەتە، وڵاتەکەی بەرەو قەیران و ئاڵۆزی پتر بردووە.
لە دووتوێی قسەکانی سەرۆکی په‌رله‌مانی عێراقدا، لە ئەنستیۆتی برووکینگ، باسی کێشە و گرفتەکانی نێوان بەغدا لەگەڵ هەولێر هاتە ئاراوە و سەرۆکی په‌رله‌مان جیا لە په‌سندانی پێشکەوتنەکانی هەرێمی کوردستان، هەوڵ و سیاسەتەکانی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستانی بە حەکیمانە و بەرپرسانە ناوبرد و بە ڕوونی ستایشی رۆڵی بارزانی بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان کرد.
سەرۆکی دەزگای یاسادانانی عێراقی فیدراڵ، کار و هەنگاوەکانی هەرێمی کوردستانی بەدەستووری وەسف کرد و رایگەیاند کە کوردستان دەکرێ نموونەیەکی باش و پێشکەوتوو بێ بۆ شوێن و دەڤەرە جیاجیاکانی عێراق.
جێگای ئاماژەیە کە شاندێکی په‌رله‌مانی عێراق بە سەرۆکایەتی ئوسامە نوجێفی سەرۆکی په‌رله‌مان لە ماوەی چەند رۆژی ڕابردوودا، لەگەڵ بەرپرسانی پلە بەرزی ئەمریکایی لە کۆشکی سپی، وەزارەتی دەرەوە و بەرگری، بۆ تاوتوێکردنی هەلومەرجی عێراق کۆبوونەتەوە و بە مەبەستی زاڵبوون بەسەر قەیران و ئاستەنگەکانی عێراقدا پەنایان بۆ ئەمریکا هێناوە و بەئاشکرا داوای پشتیوانی چەکداری و لۆجستیکی لێدەکەن بۆ ئەوەی لە شەڕ لەگەڵ ئەلقاعیدەدا بتوانن سەرکەوتن بەدەست بهێنن.

النجيفي يعتبر اجراءات كوردستان موضع الخلاف مع بغداد 'دستورية'



رەحیم رەشیدی                     اسامة النجيفي


باسنيوز/ واشنطن/ رحيم رشيدي
 
هاجم رئيس مجلس النواب العراقي، اسامة النجيفي من العاصمة الامريكية واشنطن رئيس الحكومة نوري المالكي، واتهمه بشن الحرب على السنة، بالمقابل اثنى على رئاسة اقليم كوردستان، مشيرا الى انها تتصرف وفق الدستور وتمارس دورا في حل الازمة في البلاد.
 
وقال النجيفي في محاظرة القاها بمعهد بروكينغز الامريكي اثناء زيارته الاخيرة الى الولايات المتحدة الامريكية، وبشأن الاوضاع في العراق إن الحكومة الاتحادية في بغداد هي السبب في الازمة الحالية، مضيفا ان نوري المالكي يقوم وبشكل مكشوف بشن الحرب على السنة وهذا ادى الى تازيم الوضع  في البلاد.
وتطرق الى الخلافات القائمة بين بغداد واقليم كوردستان لافتا الى ان الخطوات التي تقدم عليها رئاسة اقليم كوردستان دستورية وبالامكان اعتماد تجربة الاقليم كنموذج متطور لبقية المناطق العراقية.
واشار النجيفي الى دور ايجابي لرئاسة الاقليم ولرئيسه بارزاني في معالجة المشاكل في العراق.
 
وكانت تصريحات رئيس مجلس النواب العراقي خلال زيارته الاخيرة الى واشنطن بشان العمليات العسكرية للجيش العراقي في محافظة الانبار قد اثارت ردود فعل غاضبة من قبل سياسيين شيعة، وعدها بعضهم مؤيدة 'للارهابيين'.

Nuceyfi, ABD’de Maliki’yi kınadı Kürdistan’ı övdü

Usame Nuceyfi                     Rehîm Reşîdî       




Rehîm Reşîdî / BasNews


Irak Parlamento Başkanı Usame Nuceyfi başkanlığındaki Irak Parlamentosu Temsilciler heyetinin ABD temasları çerçevesinde, Brookings Enstitüsü’nde Nuceyfi için bir basın toplantısı düzenlendi. Basın toplantısında siyasi aktivistler, diplomatlar, dış ülke temsilcileri ve ABD’li üst düzey yetkililer de hazır bulundu.
Irak Parlamentosu Başkanı Nuceyfi, konuşmasında Irak’ın bugün içinde bulunduğu siyasi krize ve güvenlik sorununa dikkat çekerek merkezi hükümetin politikalarını sert bir dille eleştirdi. Nuceyfi, merkezi hükümeti Irak’ın içinde bulunduğu kaos ortamını yaratmakla suçlayarak Nuri Maliki’nin Irak’taki Sünni vatandaşlara karşı savaş açtığını ve bu siyasetin beraberinde mezhep çatışmalarını ve Irak’taki krizi derinleştireceğini belirtti.
Brookings Enstitüsü’nde gerçekleştirdiği konuşmasında Nuceyfi, Bağdat-Hewlêr arasındaki sorunlara da değinerek Kürdistan Bölgesi’ndeki ilerlemelerden övgüyle söz etti ve Kürdistan Bölge başkanlığının siyasi çabalarını çok akılcı ve yerinde bulduğunu söyledi. Nuceyfi, ayrıca Kürdistan Bölge Başkanı Mesûd Barzanî’nin sorunları çözmede büyük rol oynadığını da sözlerine ekledi.
Aynı zamanda Federal Irak Yasa Komisyonu Başkanı olan Nuceyfi, konuşmasının devamında Kürdistan Bölge hükümetinin yaptığı işlerin ve attığı adımların anayasal olduğunu ve Irak’ın diğer bölgeleri için iyi ve gelişmiş bir model olabileceğini açıkladı. 

ڕوانگەی ئۆسامە نەجەفی سەرۆکی پاڕڵمانی عێراق لە بارەی کوردستانەوە

وتووێژی ره‌حیم ره‌شیدی له‌گه‌ڵ شه‌پۆل عه‌باسی

Wednesday, January 22, 2014

کۆنفرانسی ئاشتی بۆ چاره‌سەری قه‌یرانی سوریا

ئاسۆی کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا

وێنە: سەرۆک بارزانی و نوری مالکی 



ئەم وتارە ماوەی نزیک بە ١٠ ساڵ پێش قەیرانی نێوان بەغداو هەولێر شیدەکاتەوە، راست دەڵێی ئەمرۆ نوسراوە.


ره‌حیم ره‌شیدی ـ سوئێد 



...كێشه‌ی چه‌سپاندنی مافه‌ سیاسییه‌كانی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان له یاسای بنچینه‌یی وڵاتی عیڕاق دا، كارێكی هه‌روا ساكار و بێ كێشه و ته‌نگ و چه‌ڵه‌مه نییه و نابێت. به باوه‌ڕی من سه‌ر‌چاوه‌ی سه‌ره‌كی ئه‌م گرفته له‌‌وه‌ڕا سه‌ڕچاوه ناگرێت كه داخواز و داواكارییه‌كانی سه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتوی سیاسیی نه‌ته‌وه‌ی كورد داخواز گه‌لێكی ناڕوون و ئاڵوز بێت. 
به‌ڵكو لایه‌نی سه‌ره‌كی كێشه‌‌كه له لاواز بوونی بنه‌ما دێمۆكراتیك و جیهان په‌سه‌نده‌كان دایه، به چه‌شنێك كه سه‌رجه‌م ده‌سه‌ڵاته سیاسییه‌كا‌‌نی گۆڕه‌پانی عێڕاق، به درێژایی مێژووی ده‌سه‌ڵات داریه‌تیان، شه‌رعیه‌تی ده‌سه‌ڵاتی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی خۆیان، له ئیراده‌ی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی نێو ئه‌و جوغرافیا سیاسییه وه‌رنه‌گرتووه كه به عێڕاق ناسراوه. ده‌م هه‌وێت بێژم كه مێژووی ده‌سه‌لاته‌كه به بیر هێنه‌ره‌وه‌ی داپلۆسین، كوشتار، پێشێل كردنی ئازادی، پشت گوێ خستنی مافه‌كانی مرۆڤ و سه‌ركوتی خوێناوی هه‌رچه‌شنه بژاڤێكی دێمۆكراتیك، دادپه‌روه‌رو دادخواز بووه. 
به‌ داخه‌وه پێكهاته‌ی ئێستای ئه‌و لایه‌نه‌‌، یان لایه‌نانه‌ی كه شاندی سیاسیی نه‌ته‌وه‌ی كورد له گه‌لیان دا له دیالۆگ و باس و خواست و بیروڕا گۆڕینه‌وه دایه، ژێربه‌نای بیرۆكه‌ و تێڕوانیین و جیهان بینی و ئه‌و میكانیزمانه كه خوازیاره ژیانی سیاسیی، ئابوری، كۆمه‌لایه‌تی كۆمه‌لگای عێراقی پێ رێك بخات، به‌رهه‌می ئه‌م مێژووه‌یه كه به كورتی باسم لێوه‌ كرد و ئه‌وه‌وانه‌ش كه وا بیر ناكه‌نه‌وه و له ئێمه نزیكن به داخه‌وه ده‌ورێكی ئه‌وتۆیان له گه‌مه‌كه‌دا نییه و هه‌ر ئه‌مه‌ش ئه‌رك و به‌رپرسیاری كوردانی چه‌ند قات كردوه. 
به له به‌رچاو گرتنی ئه‌و ڕاستیی‌یانه و دژوار بوونی دۆخه‌كه و پێكهاته‌ی هێزه سیاسییه‌كان، كه ته‌نانه‌ت، "لایه‌نی وایه دژایه‌تی هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی حیزبی به‌عس ده‌كات،"هه‌ر چه‌ند هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه..." وا بیر ده‌كه‌مه‌وه كه وه‌ڤدی كوردی له به‌غدا باش چۆته پێش و له چه‌سپانی داخوازه سیاسییه‌كانی خه‌ڵكی كوردستان دا له یاسای بنه‌ڕه‌تی وڵاتی عێراق دا سه‌ركه‌وتوو بووه و بۆ جێبه‌جێ كردنی ئه‌م ئه‌ركه رێگاێكی سه‌خت و دژواری پێواوه‌ و ده‌پێوێت.
له ڕوانگه‌ی منه‌وه، یه‌كێك له گه‌وره‌تریین سه‌ركه‌وتنه‌كان بۆ لایه‌نی كوردی له به‌غداد، هێشتنه‌وه هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به پێناسه‌‌ی مێژوویی خۆیه‌‌تی. ئه‌وه كه ئێستا لایه‌نی كوردی‌ له هاوكێشه‌ جۆراوجۆره‌كانی عێراق دا خاوه‌نی قورسایی و جێگه و پێگه‌ی خۆیه‌تی، به‌‌ر له هه‌ر شت به‌رهه‌می خه‌باتی رۆژه سه‌خته‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌یه، مل نه‌دان بۆ ئه‌وه‌ی كه ئه‌م هێزه ببێته به‌شێك له سوپای عێڕاق سه‌ركه‌وتنێكی گه‌وره‌یه. 
چونكا ئه‌م هێزه نابێته هێزێكی موچه خۆری ده‌‌وڵه‌ت كه له ئاست روداوو گۆرانكارییه‌كان دا بێ ده‌روه‌ست بێت، به‌ڵكو وه‌كوو پێشوو هه‌سته نه‌ته‌وه‌یی و كوردانه‌كه‌ی تێدا ده‌پارێزرێت و ئه‌م بابه‌ته‌ش بۆ ئێمه‌ی كورد له ئێستا و داهاتوو دا، له گرێچنی دانیشتن و بیروڕاگۆرینه‌وه‌كان دا بایه‌خی تایبه‌تی خۆی هه‌یه.
فیدڕالیزه كردنی ده‌سه‌ڵاتی سیاسی لانی كه‌م له یه‌ك ده‌ییه‌ی داهاتووی عێڕاق دا پێوه‌ندی ڕاسته‌وخۆی به بوونی هێز و چونیه‌تی به‌هێز بوون و ئاستی لێهاتوویی و توانای رووبه‌رووبونه‌وه‌ی هێزه‌وه هه‌یه. ئه‌م هێزه له ڕوانگه‌ی منه‌وه هێزی هزر و دیالۆگ نیه، به‌لكو ئاستی توانایی هێزه‌كانه كه جێگه و پێگه‌ی ئێمه به روونی دیاری ده‌كات. 
ئه‌م راستییه كاتێك به باشی خۆی ده‌رده‌خات كه ئێمه له و ڕاستییه بگه‌ین كه لایه‌نی زاڵ له عێراقی ئێستا دا، به‌ره‌ی دێمۆكراتیك و هێزی عه‌قلگه‌را نیه. به‌ره‌ێك كه له ژێر ناوی یه‌كپارچه‌یی خاكی عێراق و پاراستنی سه‌روه‌ری عێراق و كۆمه‌ڵه چه‌مكێكی له‌م با‌‌به‌ته‌، به‌رده‌وام سه‌رقالی به‌هێز كردنی خۆیه‌تی و لەسەر ئەم رەوتەش بەردەوام دەبێ... 
ناخوازم كه به چاویلكه‌ی ڕه‌شه‌وه بۆ هه‌موو دیارده‌كان بڕوانم. ئه‌وه‌ی تاكوو ئێستا به‌دی هاتووه ئه‌گه‌ر له لاێك به‌رهه‌می یه‌كگرتوویی و هاو هه‌لوێستی سه‌ركردایه‌تی سیاسیی گه‌لی كورد بووه، ئه‌وا لایه‌نێكی دیكه‌ی ئه‌م بابه‌ته ژیری و ئه‌زمونی سیاسی رێبه‌رایه‌تی كورد له باشوری كوردستانه... 
ئاشكرایه كه گه‌لی كورد و رێبه‌رییه وشیاره‌‌كه‌ی ده‌بێت له‌مه‌و لا به پێ داگرتنی پتر له سه‌ر جیاوازییه‌كانی ئێمه وه‌كوو نه‌ته‌وه‌ێك كه له ده‌ره‌وه‌ی ئیراده‌ی خۆی دابه‌ش و پارچه پارچه كراوه، له بردنه سه‌ری ئاستی هۆشیاری نه‌ته‌وه‌یی ڕۆلێكی چڕتر و فره ڕه‌هه‌ندتر بله‌‌یزێت، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته نابێت ته‌نها پشت به پشتیوانی لایه‌نێك ببه‌ستین، ئه‌زمونی پێك هاتن و شكڵگیری ده‌سه‌ڵاته‌ یه‌ك له‌ دوایه‌كه‌كانی عێراق و پشتیوانی هێزه ده‌ره‌كییه‌كان له دامه‌زراندن و سه‌قامگیر كردنی ئه‌م ده‌سه‌ڵاته نادێمۆكراتیكانه پێمان ده‌ڵێت كه ده‌بێت ئاشكراتر داخوازیه‌كانمان بێنینه گۆڕێ و هه‌موو نیگاكان بۆ یه‌ك په‌نجه‌ره چڕ نه‌كه‌ینه‌وه... 
نووسینی داخوازییه‌كانی گه‌لی كورد له ده‌ستوور دا شتێكی باشه، به‌ڵام گرینگه كه ئه‌و ڕاستییه بزانیین كاتێك ئه‌م گرینگیه به ته‌واوه‌تی خێر ده‌داته‌وه كه ئه‌م داخوازیانه ببێته داخوازی زۆربه‌ی جه‌ماوه‌ری خه‌ڵكی عێراق، به چه‌شنێك كه وه‌رچه‌رخانه سیاسیه‌كان وه‌رچه‌رخانی دێمۆكراتیك بن، نه‌ك له دایك بوونه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاته ترسناكه‌‌كان... بۆ نزیك بوونه‌وه له‌م حاڵه‌تانه كار كردنی پتر بۆ جێخستنی عه‌قلی دیالۆگ ئه‌ركی سه‌ره‌كی ئێمه‌یه، چوونكا له‌م به‌ستێنه‌دا ئێمه ده‌توانیین رێگای هه‌نگاوه سه‌ره‌كی‌یه‌كان له بارتر بكه‌یین به چه‌شنێك كه دونیا ئاستی هه‌ڵسورانی ئێمه باشتر ببینێت، بۆ به‌دی هێنانی ئه‌م مه‌به‌سته یه‌ك خستنی زۆربه‌‌ی تواناكان و رۆڵ به‌خشینی پتر به به‌رێوه‌به‌رانی رفراندۆم به‌گشتی و جه‌ماوه‌ری كورد به تایبه‌تی سه‌ره‌كی‌تریین لایه‌نی پێویسته كه نابێت پشت گوێ بخرێت...

تێبینی: 
ئه‌م بابه‌ته له ژوماره‌ ٥٥٢ی گۆڤاری گولان دا له شاری هه‌ولێر له رێكه‌وتی ١ی مانگی ٩ی ٢٠٠٥ی زایینی دا بڵاو كراوه‌ته‌وه. پێشتر داوا له من كرابوو بیروڕای خۆم سه‌باره‌ت به یاسای بنچینه‌‌ی وڵاتی عێراقی فیدرال، دەرببرم. ئه‌م وتاره‌ پوخته‌ی تێروانیین و لێكدانه‌وه‌ی ئەو کاتی منە لە بارەی دەستوور...

Tuesday, January 21, 2014

دووی رێبەندان ئەزموونێک بۆ هەمیشە


وێنە: دیمەنێک لە ڕاگەیاندنی کۆمار

رەحیم رەشیدی/ پاریس
ئاشکرایه، ٢ی رێبه‌ندان له مێژووی دوور و نزیکی پڕ له‌ خه‌باتی خه‌ڵکی کوردستان‌دا، بۆ ده‌سته‌به‌ر کردنی ئازادی‌، دێموکڕاسی‌ و مافی نه‌ته‌وایه‌تی، هه‌میشه‌ جێگا و شوێنێکی به‌رز و تایبه‌تی هه‌یه‌.
کۆماری کوردستان له هه‌لومه‌رجێکی مێژووی ئه‌وتۆدا پێک هات، فاشیزم له شه‌ڕی دووهه‌می جیهانی‌دا تێکشکێندرا بوو، هێزی هاوپه‌یمانان‌و له‌شکری سوور له باکور، باشوره‌وه به بێ هیچ چه‌شنه به‌ربه‌ره‌کانه‌یه‌ک، به‌شێکی به‌رچاو له خاکی ئێرانیان داگیر کرد بوو. ئه‌وه له حاڵێک‌دا بوو رژیمی پاشایه‌تی، ئه‌و کات به‌ هه‌موو تواناوه هه‌ر ده‌نگێکی ئازادی خوازانه‌ی گه‌لانی ئێرانی به توندترین شێوه سه‌رکوت ده‌کرد، له‌ ڕاستی‌دا خۆی وه‌کوو هێزێکی پۆڵاین‌و له‌ شکان نه‌هاتوو به‌ جه‌ماوه‌ری ناڕازی نیشان ده‌دا.دامه‌زراندنی کۆماری کوردستان له لایه‌ن حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێرانه‌وه، به پێشه‌وایه‌تی قازی موحه‌ممه‌د‌و پشتیوانی هه‌مه‌ لایه‌نه‌ی گه‌لی کورد، له حاڵێک‌دا بوو ته‌ڤگه‌ری رزگاری خوازانه‌ی خه‌ڵکی کورد له بێ ئاسۆی‌دا بوو، حکومه‌تی زۆرداری تورکیه به‌ رێبه‌رایه‌تی "ئه‌تا تورک" بزوتنه‌وه‌ی کوردی له تورکیه تاکوو ڕاده‌یه‌کی به‌رچاو سه‌رکوت کرد بوو، دۆخی تواندنه‌وه‌و سڕینه‌وه‌ی ناسنامه‌ی کورد له‌و وڵاته‌ به چڕی له ئارادا بوو، ته‌نانه‌ت کار گه‌یشتبوه‌ جێگایه‌ک به‌ پانه‌وه‌ حاشا له بوونی نه‌ته‌وه‌ی کوردمان له‌و به‌شه‌ی کوردستان ده‌کرا.حکومه‌تی سه‌ره‌ڕۆی په‌هله‌وه‌ی، به لاسایی کردنه‌وه‌ی کوێر کوێرانه له ده‌سه‌ڵاتدارانی تورکیه، هه‌وڵی خۆ پر چه‌ک کردنی ده‌دا، هه‌ر له درێژه‌ی ئه‌و لاسایی کردنه‌وه‌دا، به شێوه‌یه‌کی سیسته‌ماتیک زمان، کولتوورو که‌له‌پووری کوردیان دایه به‌ر سیاسه‌تی تواندنه‌وه‌و هه‌ر ده‌نگێکی ناڕازیان به‌ توندترین شێوه‌ سه‌رکوت ده‌کرد.ڕوون‌و به‌رچاوه‌ له‌ هه‌لومه‌رجی ئه‌و کات‌دا وه‌زعی هه‌مه‌لایه‌نه‌ی کورده‌کان له سوریه‌‌و عێراق له‌ بارودۆخی نا له‌باری ژیانی پڕ له‌ چه‌رمه‌سه‌ری کورده‌کان له‌ ئێران‌و تورکیه باشتر نه‌بوو.‌ بڕیاری دامه‌زراندنی کۆماری کوردستان له سالی ١٣٢٤ی هه‌تاوی‌دا، خوێندنه‌وه‌یه‌کی به‌رچاو ڕوونانه‌و ژیرانه‌، هه‌وڵێکی ئازایانه‌‌و چاو نه‌ترسانه‌‌و قۆستنه‌وه‌ی ده‌رفه‌تی نێوخۆیی‌، نێوچه‌یی‌و نێونه‌ته‌ویی بۆ وڵامدانه‌وه‌ به‌و‌ به‌سته‌ڵه‌که‌ پڕ له‌ مه‌ترسییه‌ بوو که‌ نه‌یارانی کورد به‌ زه‌بری چه‌ک‌، سه‌رکوت‌و سێداره‌ بۆ توونا کردنی نه‌ته‌وه‌ی کورد هه‌وڵی زاڵ کردنیان ده‌دا.دامه‌زراندنی کۆماری کوردستان له‌و سه‌رده‌مه‌ پڕ له‌ بێ هیوایی‌و تاریکی‌و تنووکیه‌دا، مانای ئه‌وه‌ بوو بزوتنه‌وه‌ی ماف خوازانه‌ی بێ پشتیوانی کورد، گیانی به ‌به‌ردا کرایه‌وه، کورد له ‌باری ده‌رونی‌و ڕه‌وانی‌یه‌وه وره‌ی وه‌به‌ر هاته‌وه، زمان، شانۆ، خوێندن، گۆڤارو رۆژنامه، بنکه‌و بونیاده پیشه‌یی‌و دێموکراتیکه‌کان، گه‌شه‌یان سه‌ندو دامه‌زران، تیشکی به‌ تین‌وتاوی ئه‌م هه‌نگاوه‌ی رێبه‌رانی کۆماری کوردستان بۆ هه‌موو سه‌رده‌مه‌کان وه‌کوو ئه‌ستێره‌ی پڕشنگدار هه‌میشه‌ ده‌بریسکێته‌وه‌و ئێمه‌ وه‌کوو ئه‌زموونێکی سه‌رکه‌وتوو بۆ هه‌تا هه‌تایه‌ پێوه‌ی سه‌ربه‌رزین.به‌شێکی زۆر له گه‌‌وره ئه‌دیب‌، نووسه‌ر، زمانه‌وان، رێبه‌ره‌ سیاسییه‌ ناوداره‌کانی کوردستان، ئه‌وانه بوون له کۆماردا به‌شدار بوون، بیری نه‌‌ته‌وه ‌خوازی خۆیان له کۆماری کوردستان؛ وه‌رگرت‌و هه‌ر له‌ ژێر کاریگه‌گه‌ری وانه‌ به‌نرخه‌کانی مرۆڤ دۆستی‌و دێموکڕاسی خوازی کۆماردا بوو که‌ پاشتر به‌ تێکۆشانی به‌رچاویان بۆ خزمه‌ت به کورد‌و کوردستان بوونه جێگای شانازی نیشتمان په‌روه‌ران‌و یادو ناویان له‌ مێژوودا به‌ به‌رزی‌و به‌رێزی ماوه‌ته‌وه‌و ده‌مێنێته‌وه‌.پاش دامه‌زراندنی کۆمار، بۆ یه‌که‌م جار رێکخراوه‌کانی تایبه‌ت به لاوان‌‌و ژنان دامه‌زران، زمانی کوردی بوو به زمانی فه‌رمیی نێوچه‌کانی ژێر ده‌سه‌ڵاتی کۆماری کوردستان، لاوان به‌ مه‌به‌ستی خوێندن بۆ ده‌ره‌وه‌ به‌ڕێ کران‌و له‌ هه‌نگاوێکی داهێنه‌رانه‌ی پێشکه‌وتوودا له‌ لوتکه‌ی به‌رزی ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی‌و به‌رێوه‌به‌رایه‌تیی کۆمارادا، به‌ متمانه‌وه‌ ئه‌رکدار کران‌و به‌رپرسایه‌تیی شایان‌و شیاویان پێ سپێردرا.سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی کورد به‌ شێوه‌یه‌کی ئه‌وتۆ ئه‌زموونی ده‌وڵه‌ت‌داری نه‌بوو، به‌ڵام له ماوه‌ی ١١ مانگ ده‌سه‌ڵات داریه‌تی کۆماردا، زۆر پێشکه‌وتنی دێموکراتیک‌و نه‌ته‌وه‌یی وه‌دی هاتن.دابین کردنی مافی نه‌ته‌وایه‌تی بۆ کورده‌کان له ژێر سێبه‌ری ده‌سه‌ڵاتی کۆماری کوردستان‌دا، قه‌ت نه‌بووه هۆکاری به‌رته‌سک بوونه‌وه‌ی دێمۆکراسی‌و پێشێل کردنی مافی خه‌ڵکانی کوردستانی غه‌یره کورد له‌ کوردستان‌دا، ئه‌مه‌ش ئاکامی سیاسه‌ت‌و ڕوانگه‌ی دوروستی ڕێبه‌رایه‌تی کۆماری کوردستان بوو، یه‌کێک له‌و خاڵانه‌یه‌ کورده‌کان زۆری پێوه سه‌ربه‌رزن، ئه‌م به‌ستێنه‌ مرۆڤ ته‌وه‌رانه‌یه‌ که‌ سیاسه‌تمه‌دارانی کۆماری کوردستان له‌و سه‌رده‌مه‌دا پێکیان هێنا، له‌ حاڵێکدا بوو که‌ ئورووپای ئه‌مڕۆ له‌و قۆناغه‌ مێژوویه‌دا له‌ ژێر گڕی ئاگری شه‌ڕی فاشیزم‌و نازیزم‌دا ده‌یناڵاند، زیان‌و ئازاری ده‌دیت‌و ده‌چێشت.به‌ڵام په‌یوه‌ندی کورده‌کان له‌گه‌ڵ دراوسێکانیان بۆ وێنه ئازه‌رییه‌کان که به‌رێبه‌ری پێشه‌وه‌ری فیرقه‌ی دێموکراتی ئازه‌ربایجانیان پێکهێنا بوو، له ژێر رێبه‌ری پێشه‌وای حیزبی دێمۆکراتی کوردستان‌، سه‌رۆک کۆماری ئه‌وه‌ڵین ده‌سه‌ڵاتی مودێرنی کورد، هاوپه‌یمانه‌تیه‌کی دۆستانه له‌سه‌ر بنه‌مای رێزگرتنی دوو لاینه هاته ئاراوه، که بۆ پێکه‌وه ژیانی ئه‌م دوو گه‌له هاو چاره‌نووسه، ده‌کرێت بۆ سه‌رجه‌م قوناغه‌ نزیک‌و دووره‌کان که‌ریگه‌رو پڕ بایه‌خ بێت.ناکرێ باسی کۆماری کوردستان بکه‌ین‌، به‌ڵام ئاوڕێک له ڕۆلی دلێرانه‌و ئازایانه‌ی کورده‌کانی کوردستانی عێراق به‌ رێبه‌رایه‌تی مه‌لا مسته‌فا بارزانی نه‌ده‌ینه‌وه. رۆڵێک که وه‌کوو هاوپه‌یوه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی، جێگای شانازی‌ کوردانی نیشتمانپه‌روه‌ره، هه‌موو کات بۆ لێ فێر بوون ده‌شێ.بارزا‌‌ییه‌کان بۆ پاراستنی کۆمارو ده‌ستکه‌وته‌کانی له هیچ چه‌شنه فیداکاری‌یه‌ک خۆیان نه‌پاراست. به‌حه‌ق رێبه‌رایه‌تی کۆماریش حیسابی خانه‌خوێی بۆ کردن‌، ئه‌وان له به‌رێوه‌به‌ری کۆماردا به گوێره‌ی لێ وه‌شاوه‌یی خۆیان به‌شدار بوون.حوزوری ئه‌فسه‌ره کورده‌‌ نیشتمانپه‌روه‌ره‌کانی ئه‌و کاتی سوپای عێراق‌، نوێنه‌رایه‌تی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان له کاتی ڕاگه‌یاندنی کۆمار له مه‌هاباد، مانای یه‌کیه‌تیی نه‌ته‌وه‌یی ده‌سه‌لماند، نیشانده‌ری ئه‌و راستییه‌شه، کۆماری کوردستان نوێنه‌گه‌ی ئاوات‌و خواسته‌کانی بزوتنه‌وه‌ی کوردو خه‌ڵکی ئازادی خوازی کوردستان بووه، هاوکات درزدان بوو به‌ دیواری بێ هیوایی‌، شه‌کانه‌وه‌ی ئاڵای کوردستان ئه‌و مانای ده‌به‌خشی‌و ده‌به‌خشێ، که‌ له‌ دژوارترین هه‌لومه‌رجه‌کاندا ده‌کرێ به‌ یه‌کیه‌تیی‌و پێکه‌وه‌ بوون دڕ به‌ شه‌وه‌ زه‌نگی ئه‌نگوسته‌ چاو بدرێ. ئێمه له حالێک‌دا یادی ساڵوه‌گه‌ڕی رووداوی مێژوویی 2ی رێبه‌ندان‌ ده‌که‌ینه‌وه‌، ڕۆله وڵات پارێزه‌کانی کورد له هه‌موو جێگایه‌ک، بۆ وه‌دیهێنانه‌وه‌ی ئاوات‌و ئامانجه‌کانی کۆماری کوردستان تێ ده‌کۆشن.له ده‌ره‌وه‌ی وڵات به گشتیی، له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به تایبه‌تی، ئه‌ویندارانی رێبازی کۆماری کوردستان، سه‌ره‌ڕای هه‌بوونی هێزه سه‌رکوتکه‌ره‌کانی کۆماری ئیسلامی ئێران له کوردستان، خه‌ڵکی کورد له ئیلام‌و کرماشانه‌وه بگره، تاکوو سه‌ڵماس‌و ماکۆ، له ‌ژێر سێبه‌ری سه‌ره ‌نێزه‌و تفه‌نگدا یادی دووی رێبه‌ندان‌و پێشه‌واو کۆمار به‌رز ڕاده‌گرن، به‌م چه‌شه‌ ئۆگری خۆیان به‌ ئامانجه‌ به‌رزه‌کانی کۆمارو ئه‌مگناسی خۆیان بۆ خه‌باتگێرانی بزوتنه‌وه‌ی میللی_دێموکڕاتیکی کوردستان دووپات ده‌که‌نه‌وه‌.ده‌یان که‌‌س له ئه‌ویندارانی رێگای پێشه‌واو کۆمار، رۆژی ٢ی ڕێبه‌ندان له شاری مه‌هابادی خۆشه‌ویست، پێته‌ختی مێژوویی کۆماری کوردستان، لانی که‌م به‌ دڵ ده‌چنه‌ سه‌ر گڵگۆی پێشه‌وای نه‌مرو شه‌هیدانی کوردستان، په‌یمانی وه‌فاداری له‌گه‌ڵ رێبازه‌ پڕ له‌ سه‌روه‌رییه‌که‌یان نوێ ده‌که‌نه‌وه‌.ئه‌‌م هه‌سته پیرۆزه‌ییه سه‌رتاپای ئێران به گشتیی، کوردستانی ئێرانی به تایبه‌تی کردۆته مه‌یدانێکی پان‌و به‌رینی تێکۆشانی شێلگیرانه‌، دژی کۆماری ئیسلامی ئێرا‌ن‌و نه‌یارانی نه‌ته‌وه‌ی کورد.جێگای سه‌ر‌نجه، له‌م ڕۆژانه‌دا زۆربه‌ی لاوان له‌ چالاکی دژی رێژیم‌دا به ‌‌شێوه‌یه‌کی به‌رچاو به‌شدارن، ئه‌و لاوانه‌ی پاش هاتنه‌ سه‌رکاری ده‌سه‌لاتی ئاخونده‌کان له ئێران‌دا، له دایک بوون؛ ئه‌وانه‌ی ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامی له ماوه‌ی ته‌مه‌نی تژی له‌ نه‌گبه‌تی خۆیدا، له ژێر بۆمبارانی فیکری‌و ئیسلامی تایبه‌ت به‌ خۆی په‌روه‌رده‌ی کردوون، به‌ ئاشکرا ده‌بینین له‌گه‌ڵ پێوانه‌و باوه‌ڕه‌کانی ئه‌م سیسته‌م‌و ده‌سه‌ڵاته به‌ته‌واوه‌تی ناته‌بان، کچان‌و کوڕانێک که زۆرینه‌ی حه‌شیمه‌تی ئێران پێک دێنن که له هه‌موو ئازادییه‌‌ک بێ به‌شن، که‌وایه‌ حکومه‌تی ئیسلامی له‌م به‌ستێنه‌ چاره‌ نووس سازه‌دا به‌ ته‌واوی ڕه‌نج به‌ خه‌ساره‌.له‌ ساڵوه‌گه‌ڕی دووی رێبه‌ندان، به‌وپه‌ڕی خۆشحاڵییه‌وه‌، له‌ دامه‌زراندنی پاڕڵمان‌و ده‌سه‌ڵاتی حکومه‌تی خه‌ڵکی هه‌رێمی کوردستان ده‌ڕوانین‌و سه‌ربه‌رزین که‌ لانی که‌م به‌شێک له‌ خه‌ڵکی نیشتمانه‌که‌مان ئه‌مڕۆ له‌ ژێر ئالای کوردستان‌دا به‌ بڕێک له‌ ماف‌و ئازادییه‌ ڕه‌واکانی گه‌یشتوه‌، که‌ بێ گومان ئه‌م ده‌سکه‌وتانه‌ هه‌ر له‌ رێڕه‌وی ئامانجه‌کانی کۆماری کوردستان‌دا شرۆڤه‌ ده‌کرێن.تیشک تی‌ڤی به‌ چاوێکی وه‌فادارانه‌ ئاوڕ له‌م بڕگه‌ پڕ شکۆییه‌ی خه‌باتی خه‌ڵکی کوردستان بۆ ده‌سته‌به‌ر کردنی ئازادی‌و دیاری کردنی مافی چاره‌نووس ده‌داته‌وه‌، ئه‌مه‌گناسانه‌ بۆ تێکۆشانی پێشمه‌رگه‌کانی رێگای کۆماری کوردستان‌، وه‌دیهێنه‌رانی خواسته‌‌ به‌رزه‌کانی ئه‌و کۆماره‌ خه‌ڵکییه‌ ده‌ڕوانێ، تێکۆشانی خۆی به‌ به‌رهه‌می هه‌وڵ‌و خه‌باتی ماندوویی نه‌ناسانه‌ی ئه‌وان ده‌زانێ.

سڵاو له‌ کۆماری کوردستان، چرای هه‌میشه‌ ڕووناکی رێگای پڕ که‌ندوله‌ندی خه‌باتی خه‌ڵکی کوردستان

Saturday, January 18, 2014

دیار درەسیم: با هونەرمەندانی باشور دەست لە تێکدانی هونەر هەڵگرن

وێنە: دیار دەرسیم و رەحیم رەشیدی

رەحیم رەشیدی/ ئەمریکا

١- بۆچی ماوەیەکە دیار نیت و بەرهەمت کەمە؟
سیدی نوێم لە مانگی حەوتی ساڵی ڕابردوودا بڵاوبۆتەوە. واتە ئێستا شەش مانگ بەسەر ئەو بەرهەمەدا تێنەپەڕیوە، بەرهەمی نوێشم، بە دەستەوەیە و بەردەوام دەردەکەوم. ئەوە راست نیە کە دیار نەبم. بۆ خۆم ناوم دیارە و بەردەوامیش دیارم.

٢- ئاستی میوزیکی کوردی چۆن دەبینی؟ هەندێک دەڵێن زۆر خراپە چونکە لە ژێر کاریگەری میوزیکی بێگانەدایە بە تایبەتی لە باشوور؟
با هونەرمەندانی باشووری کوردستان کۆتایی بە تێکدانی هونەر بێنن. کاری هونەرمەند بۆ بارودۆخی ئێمە وەکوو کورد دەبێ بریتی بێ لە ئافراندن و داهێنانی باش و شۆڕشگێرانە.
ئەوەی ئەمرۆ لە باشوردا دەبیندرێ لە ژێر کاریگەری بیری کاپیتالیزم و بورژوازی دایە و هەنگاوێکی تێکدەرانەیە. بە تایبەتی هەر کەس راست بویەوە و ئالەتێکی مۆسیقای دەست دایە و گۆڕانیەکی بازاری گوت، ئیدی ئەوە هونەرمەند نیە. ئەتۆ چاو لێبکە، ژن لە هونەری ئەو جۆرە کەسانەدا بوونەوەرێکی بێ بەهایە و بەردەوام بە شێوەیەکی سووک و ناشیرین نیشان دەدرێ و بە وەخت و ناوەخت سەمای پێدەکرێ. ئەویش سەمایەک کە هیچ پێوەندیەکی بە کولتوور و ڕەسەنایەتی کوردە و نیە. هەر بۆیە ئەمن دوپاتی دەکەمەوە کە با هونەرمەندانی باشور واز لەو جۆرە هونەرە بازارییە بهێنن و چیدی هونەری کوردی ئاوا سووک و بێ بەها نەکەن. ژنانی تێکۆشەر و ماف ویستیش دەبێ لە ئاست ئەو سوکایەتی و بێرێزیە هەڵوێست بگرن و چیدی قبوڵی ئەو وەزعە نەکەن. ئەو کارانە هونەری کوردی بێ بەها دەکات بەم جۆرە دوژمن لە پیلانی خۆی دا بۆ شێواندنی رەسەنایەتی کولتوور و هونەری ئێمە سەرکەوتوو دەبێ. کەوایە دەبێ هەموو هونەرمەندێکی خەباتکار و بەرپرس لە ئاست ئەو هونەر شێواندنە بە هەڵوێست دەرکەوێت و مێدیای کوردیش لەو بارەوە چاوخشاندنێک بکات، چوونکە بڵاو کردنەوەی ئەو جۆرە کلیپ و هونەرانە بە زیانی خەباتی یەکسانیخوازانە و نەتەوایەتی ئێمەیە و لە ئاکام دا میللەت باجی قورسی بۆ دەدات.

٣- بۆچی ئێستا زۆر بە کەمی دێییە باشوور و کۆنسێرت ناکەی، ئایا هیچ رێگرییەک هەیە؟
هیچ رێگریەک نیە و بەردەوام سەردانی ئەوێ دەکەم. هەر کاتێکیش دەعوەت کرابێتم، یان دەعوەت بکرێم. ئەوە سەدانی ئەوێ دەکەم. 

٣- تۆ هونەرمەندێکی نزیکیت لە پەکەکە، بەڵام هەندێک کەس پێیانوایە باشترە بۆ هونەرمەند بێلایەن بێت و پروپاگەندە بۆ هیچ حیزبێک نەکات، رات لەو بارەیەوە چییە؟
ئەوە بیر و ئایدۆلۆژیای منە. ئەمن بەو شێوەیە بیر دەکەمەوە و پێم وایە پێکاکا هێزی رزگاری و بەرخۆدانە. لەو بارەوە هیچ کێشەیەک نابینم کە لە پێکاکا نزیک بم. هەر کەس بیر و بۆچوونێکی هەیە و ئەوەش بیر و بۆچوونی منە و سەربەرزم کە لە پێکاکا نزیک بم.

٤- تۆ گۆرانی (پیری مەزن) ت بۆ ئۆجەلان وتوە، تۆ ئۆجەلان چۆن دەبینی؟ کە وێنەکانی ئەم دواییەی ئەوت دیتن و پیری بە رووخسارییەوە دیار بوو هەستت بە چی کرد؟
با سەرەتا ئەوە ڕوون بکەمەوە کە من بۆ خۆم عەلەویم و لە ئایینی مەدا، "پیر"، بە  ماناو  واتای پێشەوا و رێبەر دێت. ئەوە بە مانای "پیر بوون"، نیە. ئەمن ئەو سترانەم بۆ مەزنی ئاپۆ وتوە. ئەو بێ گومان رێبەرێکی بە توانایە و دەورێکی مەزنی لەسەر تەڤگەری رزگاریخوازاەی کورددا هەبوە. ئەمن وەکوو هەر کوردێکی خودان شەرەف کاتێک وێنەکانی ئەم دوایانەی ئاپۆم بینی کە لە گرتووخانەوە بڵاو کرانەوە و سەر و ردێنی سپی ببوو، زۆری پێ ئێشام. جێگای مخابنە کە رێبەرێکی ئەوتۆ لە گرتوخانەدا بێ. ئاپۆ بۆ ئێمە رێبەری ئافراندن و داهێنان و بەرخۆدانە. ئەو ئێمەی فێری ژیانی ئازادیخوانە کرد.

٥- رات بەرامبەر گەڕانەوەی شڤان پەروەر بۆ دیاربەکر چییە؟ زۆر کەس رەخنەیان لێگرت بەڵام زۆر هونەرمەندی دیکەش لەوانە تۆ گەڕایەوە باکور و تورکیا و کۆنسێرتیشت ساز کرد. بۆچی بۆ ئێوە دەبێ بەڵام بۆ شڤان نابێت؟
ئامادە نیم لەو بارەوە قسە بکەم.

٦- بەرهەمی تازەت چییە؟
بەرهەمی نوێم، هەروەکوو باسم کرد، تازە بڵاوبۆتەوە و بۆ داهاتووش لەسەر چەند سترانێک کار دەکەم. با لێرەش دا سوپاسی کۆمپانیای کۆڕەک بکەم کە ئەرکی وەشان و بڵاوکردنەوەی نوێترین بەرهەمی منیان بە ئەستۆوە گرت و بەم بۆنەوە زۆریان سوپاس دەکەم و دەستیان خۆش بێ. هیواخوازم کە لە هاوکاری کردنی هونەرمەندان بەردەوام بن.

٧- بڕیارت نەداوە بە سۆرانی گۆرانی بڵێی؟ پەیوەندیت لەگەڵ هونەرمەندانی باشوور چۆنە؟ کەسییان هاوڕێتە؟
پێوەندیم لەگەڵ بەشێک لە هونەرمەندانی باشور هەیە. بۆ وێنە لەگەڵ چۆپی فەتاح، کە ئێستا پێکەوە لە پێنجەمین فێستیواڵی لاوانی کورد لە ئەمریکایین. ئەمن خۆم بە هونەرمەندی هەموو کوردستان دەزانم، بە باشور و باکوور و رۆژهەڵات و رۆژئاواوە. لە هەر جێگایەک کورد پێویستی بێ، ئەمن لەوێ ئامادە دەبم و ستران دەبێژم. بە تایبەتی لە هەلومەرجی ئێستادا، بەرخۆدانی کوردەکانی رۆژئاوا بەرز دەنرخێنم و لە ئاست ئەو تێکۆشانە بەرینەیان دا سەری رێز دادەنەوێنم و پێم وایە هەموو مرۆڤێکی خودان قەدر دەبێ داکۆکی و پشتیوانی لە کوردەکانی رۆژئاوا و تێکۆشانی ئازادیخوازانەی ئەوان بکات، سەرکەوتنی رژئاوا، سەرکەوتنی باکور و باشور رۆژهەڵاتە و پێویستە هەموان بە دڵ و گیان پشتیوانی لێبکەین بۆ ئەوەی کوردی ئەو بەشەی وڵاتەکەمان بە مافی ڕەوای خۆی بگات.

تێبینی:
ئەم وتووێژە بۆ یەکەمجار لە ریکەوتی ١٤ی یەکی ٢٠١٤، لە ژومارە ١٧٣ی حەوتوونامەی “باس”دا، بڵاوکراوەتەوە

دیپلۆماتکار زەڵمای خەلیلزاد چۆن باسی نوێنەرایەتی کوردستان تی ڤی لە ئەمریکا دەکات

Tuesday, January 14, 2014

‘Divê hunermendên başûr dest ji têkdana hunerê berdin’

Rehîm Reşîdî   Diyar Dêrsim


 Hunermendê Kurd Diyar Dêrsim dibêje ku divê hunermendên Başûrê Kurdistanhe dest ji têkdana muzîka Kurdî berdin û karê hunerê bo gelê Kurd berhemeke baş be.
Diyar Dersim ku hunermendekî xwedan dengekî taybet e û li her çar parçeyên Kurdistanê gelek hezkiriyên wî hene, demek dibe dûrî ragehandinê ye, lê BasNews di çarçoveya Festîvala Ciwanên Kurd li Amerîkayê karî hevpeyvînekê ligelbike.
Bas: Demek dibe hun medyayê de dernakin û berhemên te di vê dawiyê de kêm bûne, sedem çiye?
Diyar: C.D ya min a nû di Tîrmeha sala borî de derket û heta niha şeş meh di ser vê berhemê re derbas nebûne, niha ez mijûlê amadekirina berhemeke nû me û dema ku amade bikim ezê tomar û belav bikim. Tiştekî nerast e ku hinek bêjim ez nedaiyar im li ser medyayê, navê min Diyar e û ez her dem diyar im.
Bas: Hun asta muzîka Kurdî çawa dibînin? Hinek dibêjin ku muzîka Kurdî di rewşeke xirab de ye ji ber ku di bin bandora muzîka biyanî de ye bi taybetî muzîka Başûrê Kurdistanê, hun vê rewşê çawa dinirxînin?
Diyar: Bila hunermendên başûr dest ji têkdana muzîka Kurdî berdin, karê hunerê ji bo gelekî wek gelê Kurd divê berhemeke baş û şoreşgerane be, tişta ku niha li başûr tê xwiyakirin di bin bandore hizra sermayedariyê de ye û gaveke têkder e, ji ber her kesek bê û alaveke muzîkê bixe destê xwe û straneke bazarî bêje ew ne huner e, eger tu bibîne di hunera wan kesan de herdem jin wek tiştekî erzan tê nîşandan û evna sivkatiye bi jinê, û ev yek nîşaneke eşkere ye ku tu peywendiya wan kesan bi kultura resen ya Kurdî ve nîne, lewma ez tekez dikim ku pêwîste hunermendên başûr dest ji hunera bazarî berdin û êdî hunera Kurdî sivik û bê buha nekin. Ev kar Kurdan bê buha dike û dijmin di pilana xwe ya ji bo têkdana kultur û hunera Kurdî de biser dikevin. Herwiha pêwist e her hunermendek helwêstekê li pêş têkdana hunera Kurdî werbigire û di nav wan de medya Kurdî, ji ber ku belavkirina wan corên klîpan zerarê dighîne xebata wekhevî û netewî ya me û di encam de wê milet baceke giran bide.
Bas: Çima hun kêm tên Başûrê Kurdistanê û konsêran nadin, gelo tu rêgiriyel li pêşiya we heye?
Diyar: Tu rêgirî nînin û her demekê bêm vexwendin ez ê serdana başûr bikim.
Bas: Tu hunermendîkî nêzîkê PKK’ê yî, lê hinek kes wiha dibînin ku ya baş hunermend serbixwe bin û propagendayê bo tu aliyekî nekin, nerîna we di vê derbarê de çiye?
Diyar: Ew hizr û îdeolojiya min e, ji ber evna hizra berxwedan û rizgarîxwazan e, lewma tu arîşeyekê nabînim ku ez ligel PKK’ê bim, ez serbilind im ku nêzîkî PKK’ê me.
Bas: Te strana xwe ya “Pîrê Mezin” ji bo Ocelan gotiye, tu Ocalan çawa dibînî? Herwiha dema wêneyên wî yên vê dawiyê belav bûn te hest bi çi kir?
Diyar: Di destpêkê de ez dixawzim tiştekî zelal bikim, ez bi xwe ji taîfa Elewî me û li cem me Pîr bi wataya rêber tê, ew ne bi wataya pîr bûye, min ew sitran li ser meznahiya Apo gotiye, bê guman ew rêberekî xwedan şiyan e û roleke wî ya mezin di tevgera rizgarîxwaz a Kurd de hebû. Ez wek Kurdekî bişeref dema min wêneyên vê dawiyê yên Apo li girtîgehê dîtin û serê wî spî bûbû, ez gelek êşiyam, cihê mixabiniyê ye ku rêberekî wek wî di zindanê de be, Apo ji bo me rêberê berxwedan û dahênane ye, wî em fêrî jiyana azadîxwaz kirin.
Bas: Nerîna te ye li ser serdana Şivan Perwer bo Diyarbekirê çiye? Gelek kesan rexne lê girtin di demekê de ku gelek hunermendên din vegeriyan Diyarbekirê û konserli wir dan, hun yek ji wan hunermendan bûn, çima ji bo we dibe lê bo Şivan Perwer nabe?
Diyar: Ez naxwazim li ser pirsê biaxifim.
Bas: Çi berhemên te yên nû hene?
Diyar: Berhema min ya nû berî çend mehan belav bû, ez niha li ser amadekirina çend stranan kar dikim û li vê derê ez spasiya şirketa Korek dikim ku erkê weşan û belavkirina berhemên min ên nû girtine stûyê xwe û ez hêvî dikim di hevkariya hunermendan de berdewam bin.
Bas: We birayar nedaye bi Soranî bistirînin? Gelo peywendiya we ligel hunermendên başûr heye û çawa ye?
Diyar: Peywendiya min ligel hinek hunermendên başûr heye, wek mînak ligel Çopî Fetah ku niha ez û wê li Festîvala Ciwanên Kurd li Amerîkayê amade ne. Ez xwe wek hunermendekî her çar parçeyên Kurdistanê dibînim û li her cihekî pêwîstî bi min hebe ezê li wir amade bim, bi taybetî di rewşa niha de ku berxwedan li Rojavayê Kurdistanê heye û ez wê berxwedanê bilind dinirxînim û sere xwe li himber ditewînim, ez dibînim ku her kesek xwedan qedir be pêwîste piştgiriya Kurdên Rojava û xebata wan ya azadîxwaz bike, serkeftina Rojava serkeftina bakur, başûr û rojhilat e û divê em hemû bi dil û can piştgiriya wan bikin da Kurdên wî beşê niştimanê me bi mafên xwe şad bibin.

Sunday, January 5, 2014

فێستیڤاڵی ساڵانەی لاوانی کورد لە فلۆریدای ئەمریکا

دووهەمین رۆژی فێستیڤاڵی لاوانی کورد لە ئەمریکا







رەحیم رەشیدی/ فلوریدا

رۆژی شەممە، رێکەوتی چواری یەکی ٢٠١٤، دووهەمین فێستیڤاڵی لاوانی کورد، کاتژمێر ١١ی سەر لە بەیانی دەستی بە کارەکانی کردو لەودا کۆمەڵێک چالاکی هەمە جۆر بەرێوە چوو.
لە دەستپێک دا، باسێک سەبارەت بە پرۆسەی خوێندن لە کوردستان و گرینگی زانست بۆ پێسکەتن پێشکەش کرا.
بە دوای ئەودا، لە پانێلک دا مەسەلەی کورد لە رۆژهەلاتی ناڤین بە گشتیی و بارودۆخی کوردی رۆژئاوای کوردستان بە تایبەتی تاوتوێ کرا. کۆڕگێران و بەشدارانی فێستیڤال، بە تێکڕا رێکەوتنی کوردەکانی رۆژئاوایان لە هەولێر بەرز نرخاند و داوایان کرد کە کورد بە یەک دەنگ لە کۆنفرانسی ژنێڤی دوودا بەشداری بکات و بە جیددی داکۆکی لە خواستە نەتەوایەتییەکانی کوردی رۆژئاوا بکرێت.
ئینجا باسێک لە لایەن رێکخراوە مەدەنییەکانی کورد لە شوێنە جیاجیاکانی ئەمریکا بەرێوە چوو کە لەودا بەرپرسانی ئەو رێکخراوانە سەبارەت بە ئەزموون و چۆنیەتی تێکۆشانی خۆیان لە ئەمریکا قسەیان بۆ بەشداران کرد و بیروڕایان گۆریەوە.
ئەوجار باسێک لەسەر چۆنیەتی بە دەست خستنی پشتیوانی بۆ پرسی کورد بە گشتیی و یارمەتی کۆ کردنەوە لە ئەمریکا بۆ ئاوارەکانی رۆژئاوای کوردستان پێشکەش کرد. 
هەروەها کۆمەڵێک تابلۆی هونەرمەندان بۆ فرۆشتن نمایش کران و دواتر لە لایەن ئامادە بووانەوە کڕدران.
لە بڕگەی کۆتایی دا کۆمەڵێک گروپ چەند جۆر هەڵبەرکێ و ڕەشبەڵەکی کوردەواریان پێشکەش کردو گروپی سەرکەوتوو لە نێویان دا هەڵبژێردراو چەند ئاوازو هۆنراوەی کوردیش بۆ پشتیوانی لە خەباتی نەتەوایەتی کورد پێشکەش کرا.
جێگای بە بیر هێنانەوەیە کە فێستیواڵی ساڵانەی لاوانی کورد ،ماوەی پێنج ساڵە، بە بەردەوامی بەرێوە دەچێ. کە هەر جارەو لە ویلایەتێکی ئەمریکا بە ئامادەبوونی کۆمەڵێک قوتابی و خاوەن بەهرەی کورد پێک دێت و ئامانج لەو کارەش لێک نزیک کردنەوەی کوردانی دەرەوەی وڵات و گرێدانەوەی پتریانە بە کوردستانەوە.

فێستیڤاڵی لاوانی کورد لە ئەمریکا دەستی پێکرد.














رەحیم رەشیدی/ فلوریدا

رۆژی هەینی، پێنجەمین فێستیڤاڵی لاوانی کورد، لە وڵایەتی فلوریدای ئەمریکا، بە سرودی نەتەوایەتی ئەی رەقیب دەستی بە کارەکانی خۆی کرد کە لەودا کۆمەڵێک چالاکی سیاسیی، هونەری، زانستی، وێژەیی و کولتووری لە خۆ گرتبوو. ئەو فێستیڤاڵە، بۆ ماوەی سێ رۆژ بە بەشداری قوتابیان و لاوانی کورد کە لە سەراسەری دونیاوە تێیدا بەشدارن بەردەوام دەبێت.
لە یەکەمین رۆژی کاری فێستیڤاڵەکەدا، وێرای بەخێرهاتن کردنی ئامادەبووان، باسێک لەسەر سینەماو مێژووی سینەمای کورد پێشکەش کرا.
هەروەها لە چەند بڕگەیەکی دیکەی فێستیڤاڵەکەدا، چەند پارچە شێعر و وتەی پێشینیانی کورد خوێندرایەوەو لە درێژەدا کۆمەڵێک کورتە فیلم نمایش کرا.
لە بڕگەیەکی دیکەی ئەو فێستیڤاڵەدا، کێبەرکێی زانیاری بۆ وشیار کردنەوەی قوتابیان و ئامادە بووان بەرێوە چوو کە کۆمەڵێک پرسیاری و زانیاری لەسەر کورد و کوردستان لە خۆ دەگرت و هەروەها چەند پارچە موسیقا پێشکەش کرا.
شیاوی باسە کە فێستیواڵی ساڵانەی لاوانی کورد ،ماوەی پێنج ساڵە، بە بەردەوامی بەرێوە دەچێ. کە هەر جارەو لە ویلایەتێکی ئەمریکا بە ئامادەبوونی کۆمەڵێک قوتابی و خاوەن بەهرەی کورد پێک دێت و ئامانج لەو کارەش لێک نزیک کردنەوەی رەوەدنی کوردی لە دەرەوەی وڵات و گرێدانەوەی پتریانە بە کوردستانەوە.