وتووێژ له‌گه‌ڵ ئه‌حمه‌د شێربه‌گی

ڕه‌حیم ڕه‌شیدی
کاک ئه‌حمه‌د شێربه‌گی خۆشه‌ویست، سوپاس که له بیره‌وه‌ری کاره‌ساتی تێرۆری دوکتۆر شه‌ره‌فکه‌ندی‌و هاورێکانی‌دا، ئیزنتان‌دا ئه‌م وتووێژه‌تان بۆ رۆژنامه‌ی ''کوردستان'' له‌گه‌ڵ ساز بده‌یین.

منیش سوپاسی ئێوه ده‌که‌م بۆ ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ی بۆتان ره‌خساندم بۆ ئه‌وه‌ی له ١٥‌هه‌مین ساڵوه‌گه‌ری شـــــــــه‌هید بوونی سه‌رکرده‌ی ماندوویی نه‌ناس، رێبه‌ری هه‌میشه زیندوو، دوکتور صادق شه‌ره‌فکه‌ندی که له نێو کۆری هاورێیانی به کاک سه‌عید ناسرابوو، چه‌ند لاپه‌ره‌یه‌ک له خه‌بات‌و تێکۆشانی ئه‌و سه‌رکرده شۆڕشگێره هه‌ڵده‌مه‌وه، بێگومان ئه‌مه‌ی لێره‌دا ده‌گوترێ گۆشه نیگایه‌کی زۆر بچووکه له ژیان‌و تێکۆشانی ئه‌م نه‌مره.

١. کاک ئه‌حمه‌د ٢٦ی خه‌رمانانی ئه‌مساڵ ١٥ ساڵ به‌سه‌ر تێرۆری دوکتۆر شه‌ره‌فکه‌ندی، رێبه‌ری لێوه‌شاوه‌ی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێران‌و هاورێکانی تێپه‌ر ده‌بێت، ئه‌م بیره‌وه‌ری‌یه بۆ ئێوه به‌بیر هێنه‌ره‌وه‌ی چییه؟

٢٦ی خه‌رمانانی سالی ١٣٧ی هه‌تاوی رۆژی یادکردنه‌وه‌ی کاره‌ساتێکی تاڵوگورچووبڕه که گه‌لی کورد تووشی هات، رۆژی کولانه‌وه‌و ســـه‌ر هه‌ڵدانه‌وه‌ی برینێکی قووڵه که تازه قتماخه‌ی گرتبوو ده‌هات سارێژ بێته‌وه، هێشتا دایکی نیشتمان‌و گه‌لی کورد له ژێر زامی پر له ئێشوژانی مه‌لی له خوێندا شه‌ڵاڵی ئاشتی، رێبه‌ریی زانا دوکتور قاسملووی نه‌مر پشتی راست نه‌کردبۆوه که، دیسان ره‌شه‌بای زریانی نامۆ هه‌ڵیکردو مۆمی ته‌مه‌نی ژیانی مه‌لێکی تری ئاسمانی خه‌باتی ئازادیخوازانه‌ی کوردستانی کوژانده‌وه، دیسان داوه‌ڵی شه‌و له بۆ‌سه‌ی پر له قینوبوغزدا که‌مینی نایه‌وه‌و گیانی له رێبه‌رێکی دیکه‌ی کورد ئه‌ستاندو، ده‌گه‌ڵ پۆلێک هه‌ڵۆی سووری کوردســــــتان خوێنیان تێکه‌ڵ به‌یه‌ک بوو، که‌ســانێک بوونه قوربانی که ته‌نیا تاوانیان وه‌دیهێنانی خێرو خۆشی بۆ کورد بوو، ئه‌م رۆژه ناخۆشترین‌و تاڵترین رۆژه که تا ئێستا له ده‌فته‌ری بیره‌وه‌ریی ژیانم‌دا تۆمار کراوه، غه‌درێکی یه‌کجار گه‌‌وره‌یه که له‌م رۆژه‌دا ده‌ر‌هه‌ق به کوردی بێبه‌ش کراوه، به راشکاوی ده‌توانم بڵێم؛ برینی ئه‌مجاره‌مان زور له برینی شه هید بوونی دوکتور قاسملوو قووڵترو به‌ژانترو دڵته‌زێنتر بوو، ئه‌وکاتی رێبه‌ری زاناو دانا، دوکتور قاســــــــــملووی مه‌زن دڵه گه‌وره‌که‌ی له لێدان که‌وت، دوکتور سـه‌عید به لێوه‌شاوه‌ی‌یه‌کی که‌م وێنه به‌هاوکاری‌و هاوفکری هه‌موو کادرو پێشمه‌رگه توانی حیزب به‌ره‌و ئه‌و ئاقاره به‌رێ که دوکتور قاسملوو ڕێبه‌ریی ده‌کرد، به شاهیدی دۆست‌و دوژمن کاتێک کاک سه‌عید پێی نایه جێ پێی مامۆســــــتاکه‌ی هه‌ستت ده‌کرد دوکتور قاسملوو له هه‌موو جێیه‌کی ئه‌م حیزبه‌دا حزووری هه‌یه، راسته جسمی له گۆرستانی پێرلاشێز بوو، به‌ڵام ئه‌وه رووح‌و ویژدانی دوکتور قاسملوو بوو که هه‌موو رۆژێ له که‌ل ده‌هاته ده‌رێ‌و له که‌ل بوو ئاوا ده‌بوو.

٢. ئێوه وه‌کوو ده‌نگی دلێری ''رادیۆ ده‌نگی کوردستانی ئێران'' ساڵانێکی زۆر له بازنه‌ی به‌رپرسایه‌تی راسته‌وخۆی دوکتۆردا کارتان کردووه، له‌م باره‌وه ده‌توانن بپه‌یڤن؟

دوو رۆژ بوو "رادیۆ ده‌نگی کوردســـتانی ئێران'' ده‌ستی به‌وه‌شانی به‌رنامه‌کانی خۆی کردبوو واته ٢٩ی جۆزه‌ردانی ساڵی ١٣٥٩ی هه‌تاوی، شاری مه‌هابادم به‌ره‌و شاخ به جێهێشت، ئه‌وکات رێبه‌رایه‌تی حیزب بنکه‌ی له دۆڵی'' قه‌ڵاتی ئه ســــنان''ی ناوچه‌ی مه‌نگورانی مه‌هـــــاباد بوو، من پێشتر له ئنتیشاراتی کـــۆمیته‌ی ناوه‌ندی حیزب له شاری مه‌هاباد کارم ده‌کرد، ئینتشاراتیش گوێزتبوویه‌وه شاخ، منیش پێوه‌ستی هاوڕێیانم له شاخ بووم، من تا ئه‌و‌کاتی کاک سه‌عیدم له نیزیکه‌وه نه‌ده‌ناسی‌و به قسه نه‌م دیبوو، ته‌نیا ئه‌وه‌نده‌م ده‌زانی که برای بچووکی ئه‌دیب‌و شاعیری نه‌مر مامۆستا ''هه‌ژار''ی موکریانیه، پیاوێکی مام ناونجی ره‌زا شیرینی رووح سووکم هاته به‌رچاو، تۆپه‌ڵه ریشێکی ماش‌و برنجی دانابوو، هه‌تا خودا حـه‌ز ده‌کا سیمای مرۆڤێکی شۆرشگێرانه‌ی تێدا به‌دی ده‌کرا، هه‌ر له یه‌که‌م نیگادا هه‌ستت ده‌کرد ساڵانێکی درێژه ده‌یناسی، نامۆییت لێ نه‌ده‌کرد، هه‌ر ئه‌و رۆژه له لایه‌ن کومیته‌ی ناوه‌ندی‌یه‌و‌ه پێشنیاریی کار له "ده‌نگی کوردســــــتانم" پێکرا، بۆ به‌یانی رۆژی٣٠ جۆزه‌ردان ده‌ستم به‌کار کرد، یه‌که‌م رۆژی کارکردنم له رادیودا له هه‌ڵکه‌ندنی شاخ به ده‌ستی به‌تاڵ پێ دژوارتر بوو، هیچ ئه‌زموونێکم نه‌بوو، ســــــامی میکرۆفۆن گرتبوومی، باوه‌ربڕاو ببووم، له خوێندنه‌وه‌و ئه‌داکردنی رسته‌کاندا زۆرکڵۆڵوو ده‌سته وه‌ســـــــــتان بووم، زۆر به راشکاوی ڕامگه‌یاند ئه‌مه کاری من نیه‌و له توانامدا نیه، به‌ڵام هاوکاریی سه‌خاوه‌‌تمه‌ندانه‌و بێدریغیانه‌ی کاک ســــه‌عیدو کاک ته‌هاو ته‌نانه ت مامۆســـــتای نه‌مر دوکتور قاســـــــملوو بوو به هۆی ئه‌وه باوه‌ر به‌خۆم بێنم، له رێنوێنێه‌کانیان که‌ڵک وه‌ربگرم‌و به‌ســــــه‌ر دێوه‌زمه‌ی میکرۆفۆن‌دا زاڵ بم، کاک ســـــــــه‌عید هیچکات لێم غافڵ نه‌بوو، کاتێک گوێی له به‌رنامه‌کانی رادیۆ راده‌گرت، نه ته‌نیا هـــــه‌ڵه‌کانی من به ڵکوو هه‌موو وێژه‌ره‌کانی تریشی راست ده‌کرده‌وه، زور جاری وا هاتۆته پێشێ که وه‌ک کلاسی ده‌رس شێوه‌ی به‌یانو ئه‌دا‌کردنی وشه‌کانی پێده‌کوتینه وه، به‌راستیش لێی شاره‌زا بوو. کاک سه‌عید له کاری رادیودا به‌تایبه‌تی زۆر وه‌سواس بوو، هه‌موو هه‌وڵی ئه‌وه بوو ئاوێنه‌یه‌کی باڵانوێنی راستیی بێ، رادیو بۆ کاک سه‌عید زۆر خۆشه‌ویست بوو، بۆیه به‌دڵ بۆ ســـه‌رکه‌وتنی رۆژ له گه‌ڵ رۆژ زیاتری تێده‌کۆشا، رادیو ده‌نگی کوردستانی ئێران، به ژماره‌‌یه‌کی زۆر که‌م کادری فیداکارو له خۆبوردوو ماندوویی نه‌ناس هه‌ڵده‌سوورا، ده‌توانم به راشکاوی بڵێم که کاک سه‌عید ده‌ورێکی گه‌وره‌ی چ له باری ناوه‌رۆکی به‌رنامه‌کانی‌و چ له باری تکنیکی‌و فه‌نی‌یه‌وه له سه‌رکه‌وتنی"ده‌نگی کوردســـــــتان"دا هه‌بوو، جێی سه‌ر سووڕمان بوو ئه‌و ئینسانه ئه‌و هه‌مووه هێزو توانایه له کوێرا دێنێ؟، کاتێک کاک سه‌عیدت ده‌دی ئاوا خۆی ماندوو ده‌کا، پێت شه‌رم بوو خۆت له کار بدزێوه.

3. دوکتۆر شه‌ره‌فکه‌ندی جیا له به‌رپرس بۆ ئێوه چ بوو؟

کاک سه‌عید له کاری روژانه‌ی رادیۆدا وه‌کوو به‌رپرسی یه‌که‌م ئه‌رکی حیزبی‌و دوســــــتایه‌تی تێکه‌ڵ به‌یه‌ک نه‌ده‌کرد، له ســـــــه‌ر ئه‌رکی حیزبی چاوپۆشی له نووری چاویی نه‌ده‌کرد، ده‌سه‌ر که‌ســـه‌وه نه‌ده‌چوو، به‌رگ‌و مـــه‌قام بۆ ئه‌و گرینگ نه‌بوو، له کاری حیزبی‌دا به‌رپرس، به‌ڵام خاریج له ده‌ره‌وه‌ی کاری رادیۆ ره‌فیق بازو موخلیس بوو، ئه‌رکی حیزبی له جێگای خۆی‌و دوســـــــتایه‌تیش له جێگای خۆی، ده‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یکه دۆستی نزیکی بووم جاری وا هاتۆته پێشێ که له‌ســـــــه‌ر ئه‌رکی حیزبی لێک هه‌ڵبه‌زینه‌وه‌و ره‌خنه‌ی تووند له‌یه‌کتری بگرین، هیندێک جار وا کـــــه‌وتوومه به‌ر شاڵاوو وای هه‌ڵپێچاوم که با به‌ده‌واری شڕیی نه‌کرد‌بێ، به‌ڵام له ژیانی شـــه‌خسیدا ئه‌وه‌نده لێک نیزیک بووین که ته‌نانه‌ت له نهێنیه‌کانی ژیانی بنه‌ماڵه‌یی ئاگادار بووین، کاک سه‌عید باوه‌رێکی قووڵی به دۆستایه‌تی هــــه‌ب‌وو، له دۆستایه‌تی‌دا زۆر بێ غه‌لوغــــــه‌ش بوو، ئه‌وه‌نده‌ی له کاری حیزبی‌دا ئیدامه کارو به‌بڕشت بوو، له‌مه زیاتریش له دۆستایه‌تی‌دا خۆمانی، نیزیک‌و مه‌جلیس خۆش بوو، به ته‌نگ چاره‌سه‌ر کردنی گیرو گرفته‌کانی ژیانمانه‌وه بوو، بۆیه ده‌توانم بڵێم کاک سه‌عید جگه له‌وه‌ی به‌رپرسم بوو، سکرتێرم بوو، مامۆستام بوو، دۆستم بوو، برام بوو، هێزو توانام بوو، هومێدم بوو، قینی شۆڕشگێرانه‌م بوو، هانده‌رم بوو، رچه‌شکێنم بوو.

4. کاتی بیستنی هه‌واڵه‌که چ هه‌ستێک دایگرتیت‌و چت کرد؟

به‌یانی رۆژی ٢٧ی خه‌رمانانی ساڵی ١٣٧١ی هه‌تاوی بوو، ئه‌مرۆژه‌ش وه‌کوو هه‌موو روژه‌کانی دیکه خۆم بۆ کاری رادیۆ ئاماده ده‌کرد، به‌ته‌نیا له ژووری کاری رادیۆ بووم، چاوه‌ڕوانی هاتنی هاوڕێیانی دیکه‌م ده‌کرد، هه‌ستم به‌دڵه‌راوکێک ده‌کرد به‌ڵام نه‌مده‌زانی هۆکاره‌که‌ی چیه، په‌نام برده به‌ر دیوانی شێعری شێرکۆ بێکه‌س، قه‌سیده‌ی'' داســـتانی هه‌ڵۆی سور''م هه‌ڵداوه‌و به‌ده‌نگی به‌رز ده‌مخوێنده‌وه، نووقمی به‌سه‌رهاته‌که بووم، چووبوومه نێو قووڵایی ئه‌و پانۆرامایه‌ی که شاعیر وه‌سفی کرد بوو:" ئه‌ی تفه‌گه‌که‌ی موعینی/ ته‌نها ئه‌و وه‌خته ببووره/ بله پیاوکوژان/ گه‌ر توانیان جارێکی‌تر/ ''موعینیت'' بۆ بهێننه‌وه/ بتکاته شان''، له پرێکا کاک ته‌ها خۆی به‌ژووردا کرد، له ره‌نگی بزرکاوی، سامێکی سه‌یر دایگرتم، موچرکێک به هه‌موو له‌شم‌دا هات، کاک ته‌ها به ده‌نگێکی کپ کراوو په‌شۆکاو کووتی: '' ئه‌حمه‌د ماڵمان وێران بوو، کاک سه‌عیدیان ترۆر کردوه''، هێشتا ووته‌ی کاک ته‌ها ته‌واو نه‌ببوو که زریکه‌و گابۆری خه‌جیجم به‌ر‌گوێ که‌وت، حه‌به‌ســــا بووم، نه‌مده‌توانی باوه‌ر بکه‌م، هه‌ســــــتم ده‌کرد خه‌ونه، نابێ راست بێ،'' به دلدارانی شه‌م بڵێن/ حه‌ریقێ به‌ربۆته دڵم/ هه‌ر که ئه‌دوێم/ ئه‌بێ به‌وه‌رزی ژیله‌مۆو پشـکۆ بارین/ به دڵدارانی شه‌م بڵێن/ له به‌ر بۆن‌و بۆکروزی جه‌رگی منه/ باخان چاویان پر ده‌بێ له ئاوو ژان/ هه‌موو وه‌کوو دایکم ئه‌گرین...".
بوغز گه‌روومی گرتبوو، فرمێسک له چاومدا قه‌تیس مابوو، چاوم رێشکه‌و پێشکه‌ی ده‌کردو وشه‌کانی داستانی هه‌ڵۆی سوور تێکه‌ڵ به یه‌ک ده‌بوون، نه‌مده‌زانی له کوێی زه‌مان راوه‌ستاوم، بیرم به خێرایی هه‌موو ئه‌م کات‌و ئه‌و سه‌حنانه‌ی ده‌خسته به‌رچاو که کاک سه‌عید ســـــه‌ری به ژووری رادیۆدا ده‌کرد، تووڕه بوونه‌کانی، پێکه‌نینه‌کانی، دڵپاکێکه‌ی، ســــه‌داقه‌ته‌که‌ی، دوایین جار که له لامان بوو، وای چ ساته‌وه‌ختێکی ناخۆش‌و جه‌رگبڕو دڵته‌زێن بوو، کێ بروای ده‌کرد ئیتر کاک سه‌عید نابینینه‌وه ئه‌مه سه‌فه‌ری ئاخری ده‌بێتوو قه‌ت نا‌گه‌رێته‌وه کۆڕی هاورێیانی؟. له دووره‌وڵاتی‌و له هه‌نده‌ران گۆرغه‌ریب ده‌بێ‌و له ته‌نیشت مامۆستاکه‌ی دوکتۆر قاسملوو ئارام ده‌گرێ‌و به‌ڵێنی‌یه‌که‌ی خۆی به‌جێده‌گه‌یه‌نێ ؟. ''یان سه‌ر ده‌که‌وین، یان شه‌هید ده‌بین‌و له ئامێزت ده‌گرین''.
ئه‌و رۆژه‌ی رێبه‌ری زانا دوکتور قاسملوو شه‌هید بوو هه‌واڵه گورچوبرو دڵته‌زێنه‌که‌م له ده‌نگی کوردستانه‌وه خوێنده‌وه، سیمای کاک سه‌عیدم له‌به‌ر چاو لانه‌ده‌چوو، هه‌میشه ئه‌و روژه ره‌شه‌م له‌به‌ر رچاو بوو که وه‌کوو کونده په‌پوو هه‌واڵی مه‌رگی کاک سه‌عیدیش بڵاو که‌مه‌وه، چارم نه‌بوو، ده‌بوو ئه‌م هه‌واڵه جه‌رگبره، به خوێنی دڵم به کۆمه‌ڵانی کۆست که‌وتووی کوردستان رابگه‌یه‌نم‌و پێیان بڵێم جارێکی دیش کۆستیان که‌وت، هه‌ر ئه‌وه‌نده شێت نابی‌و دڵت ناته‌قێ، تاڵترین، جه‌رگبرترین، دڵته‌زێنترین، ناخۆشترین به‌یاننامه‌ی ده‌فته‌ری ســـیاسی بوو که بۆ دووهه‌مین جار که‌وتبووه سه‌ر شانم، به‌ڵام وه‌کی ئێرنێست هیمینگوی نووســـــــه‌ری به‌‌ناوبانگی ئه‌مریکایی ده‌ڵێ: " ئاده‌میزاد قه‌ت بۆ ئه‌وه نه‌خوڵقاوه ببه‌زێ! له‌وانه‌یه مرۆڤ تێکبشکێندرێ، به‌ڵام هه‌رگیز نا‌به‌زێندرێ''.


5. دوکتور سه‌عید چ شوێنه‌وارێکی له سه‌ر بیرو ژیانی تایبه‌تی جه‌نابت هه‌بووه؟

یه‌که‌م شت که له کاک سه‌عید فێر بووم؛ باوه‌ر به‌خۆبوون بوو، ده‌یفه‌رموو: "باوه‌ر به خۆبوون ده‌سته‌به‌ری سه‌ر‌که وتنه، تا باوه‌رت به فه‌لسه‌فه‌ی وجوودیی خۆت نه‌بێ مه‌حاڵه له ته‌نگه‌ژه‌و تاڵیی ژیان ڕزگارت بێ‌و به‌سه‌ر نه‌هاتی‌یه‌کان‌دا زاڵ بی، دووهه‌م شت که هه‌میشه په‌یره‌وی لێده‌کرد: "پرنسپ‌و ئه‌خلاقی شۆڕشـــــــــــگێرانه‌ی بوو، هه‌ر قسه‌یه‌کی له زاری ده‌هاته‌ده‌رێ، هه‌ر کرده‌وه‌یه‌کی ئه‌نجامی ده‌دا شۆڕشــــــگێری پێوه دیار بوو.
یه‌کێکی دیکه له تایبه‌تمه‌ندیه‌کانی کاک ســـه‌عید ئه‌وه بوو که نانی به که‌س به‌قه‌رز نه‌ده‌دا، قسه له رووبوو، له‌گه‌ڵ که‌س ته‌عاروفی نه‌بوو، ره‌خنه‌ی ده‌گرت، پێشنیاریشی پێبوو، قسه‌و کرده‌وه‌ی یه‌کی ده‌گرته‌وه، نه‌مبیستو نه‌مدی قسه‌یه‌کی بکاو عه‌مه‌لی پێنه‌کا، چاو چنۆک نه‌بوو، ساده ده‌ژیا، بێ فیز بوو، سه‌داقه‌ت له هه‌موو کردارێکی دابوو، پێی له سه‌ر عه‌رز بوو، له خه‌یاڵدا نه‌ده‌ژیا، شـانازی به‌وه‌ی ده‌کرد کورده، نه‌خۆی وه‌ک کورد به که‌م ده‌گرت وه نه زیاتر. زۆر جار له بۆنه‌کانی حیزبی‌دا ده‌یکووت: "منی کورد بۆ ده‌بێ شه‌رم له خۆم بکه‌م له کاتێکی‌دا کوردستان ته‌نیا سه‌نگه‌رێکه که له دژی سه‌ره‌رۆترین رێژیمه‌کانی سه‌رده‌م راوه‌ستاوه، به‌ربه‌ره‌کانێ ده‌کا، خوێن ده‌دا، قوربانی ده‌داو ماڵی کاوڵ ده‌بێ.
شه‌هامه‌تی کاک سه عید له‌مه‌دا بوو که پێی له هه‌ڵه‌ی خۆی ده‌نا، زۆر به راشکاوی ده‌ست نیشانی ده‌کردو ره‌خنه‌ی له خۆی ده‌گرت، کاک سه‌عید قه‌ت له چوارچێوه‌ی ته‌سکی بیرکورتی‌دا خۆی قه‌تیس نه‌ده‌هێشته‌وه، باوه‌رێکی قوڵ‌و بنه‌ڕه‌تی به دوارۆژی رووناک‌و پڕشنگدار به گه‌له‌که‌ی هه‌بوو، زۆر به‌رنامـه‌و گه‌ڵاڵه‌ی روون‌و گونجاوو پێشکه‌وتووانه‌ی بۆ به‌ره‌کانی داهاتوو له مێشک دابوو.
له کاتی ته‌نگانه‌و له ناخۆشترین هه‌لومه‌رج‌دا کاک ســـــه‌عیدم ناهومێد‌و ده‌سته‌وه‌ستان نه‌هاته به‌رچاو، ئه‌و‌کاته‌ی رێبه‌ری بلیمه‌ت مامۆستای زانا دوکتور قاسملوو سینگه پاکه‌که‌ی بوو به قه‌ڵغانی گولله‌و دڵی له ترپه وه‌ستا، کاک سه‌عید که ده‌یزانی چ به‌رپرسایه‌تێکی قورسی که‌وتۆته سه‌ر شــــــــان، بێئه‌وه‌ی دوژمن به گه‌له‌که‌ی خۆش بکا، زۆر لێبراوانه‌و شۆرشگێرانه له په‌یامێکی کورتی بێسیمیدا که بۆ هێزه‌کانی پێشمه‌رگه‌ی کوردستانی موخابه‌ره کرد نووسی: ''دوکتور عه‌بدولره‌حمانی قاسملوو، سکرتێری حیزبه‌که‌مان چووه نێو کاروانی شه‌هیدانی کوردستانه‌وه، خه‌بات درێژه‌ی هه‌یه''.
کاک سه‌عید فێری کردم که خۆم بناسم، له‌سه‌ر پێی خۆم بم، کوردستان‌و کوردم خوش بوێ.

٦. تایبه‌تمه‌ندی به‌رچاوی دوکتۆر سه‌عید له به‌رێوه‌بردنی ڕادیۆدا، له ڕوانگه‌ی به‌رێزتانه‌وه چیه؟

له ماوه‌ی ١٤‌ساڵ‌و ٢‌مانگ‌و٢٣رۆژ که شه‌ره‌فی خزمه‌تکردنم له رادیۆ "ده‌نگی کوردستانی ئێران"دا هه‌بوو، نزیک به ١١ سال‌و چه‌ند مانگ کاک سه‌عید به‌رپرسی راسته‌وخۆی'' ده‌نگی کوردستان ''و رۆژنامه‌ی''کوردستان''بوو، کاک ســـــــه‌عید بایه‌خێکی زۆری ده‌دا به پێگه‌یاندن‌و بارهێنان، هه‌موو ئه‌وانه‌ی چ له به‌شی'' ده‌نگی کوردستان''و چ له به‌شی ڕۆژنامه‌ی ''کوردستان''دا کاریان له‌گه‌ڵ‌دا کردوه، شاهیدی بۆ ئه‌وه ده‌ده‌ن که چ مامۆســـتایه‌کی نیازپاک‌‌و دڵئاواڵا بوو، چه‌نده به‌ته‌نگ ئه‌وه‌وه بوو ئه‌وکه‌سه‌ی کاری ده‌گه‌ڵ‌دا ده‌کات به ئازادی‌و به ئاره‌زووی خۆی بنووسێ، هانده‌رت بوو، ده‌ستی ئاواڵه هێشتبوویه‌وه بۆ ده‌ربڕینی ئیده‌کانت، نووسینی که‌سی به‌لاوه ســـــــووک نه‌بوو، که‌سی له نووسین دڵسارد نه‌ده‌کرده‌وه، به ســــــه‌خاوه‌ته‌وه چاوی به نووسینه‌که‌ی‌دا ده‌گێرا، هه‌ڵه‌کانی ده‌ست نیشان ده‌کرد، راستـــــــ‌‌و‌ره‌وانی ده‌کرد، ئینجــــــا بۆی شیده‌کرده‌وه، هانی زیاتری ده‌دا بنووسی‌و له نووسین باکی نه‌بێ، شه‌هیدی زینده یاد ده‌یگووت: "ئه‌و که‌سه هه‌ڵه ناکا که کار ناکا، که‌سێک کار بکا هه‌ڵه‌ش ده‌کا، به‌ڵام مـــــــــه‌رج ئه‌وه‌یه‌له ره‌وتی کاردا هه‌ڵه‌کان راست بکاته‌وه، هه‌ر بۆیه نووسین بۆ کاک ســـــه‌عید جێگایه‌کی تایبه‌تی هه‌بوو، ئه‌و ئازادیی گه‌لی کوردی له نووکی قه‌ڵه‌م‌دا به‌دی ده‌کرد، هه‌موو هه‌وڵی ئه‌وه بوو نووسه‌ر پێ بگه‌ێنێ، نووسه‌رێک که ده‌رمانی ده‌ردی گرانی گه‌له‌که‌ی ببینێته‌وه.
کاک سه‌عید په‌نجه‌ره‌ی رووناکی گه‌له‌که‌ی دیتبۆوه، ده‌یزانی کورد ته‌‌نیا بۆ دیفاع له مان‌ومه‌وجوودیه‌تی خۆی په‌نای بردۆته به‌ر چه‌ک، کورد له شه‌ر بێزاره، هه‌موو ره‌نجو ئازارو چاره‌ره‌شی‌یه‌ک که به‌سه‌ری هاتووه له شه‌ره‌وه سه‌رچاوه‌ی گرتووه، بۆ کاک سه‌عید ئه‌مه روون‌و ئاشـــــکرابوو، ئه‌وه‌ی ئه‌مرۆ کورد زیاتر پێویستێتی‌و هه‌ستی پێده‌کا خوێندنه، ته‌یار کردنی مێشکێتی به نووری زانست.
کاک سه‌عید له کاری رادیۆو رۆژنامه‌ی کوردستان‌دا زۆر وه‌سواس بوو، وردبینی‌و دیقه‌تێکی زۆری له خۆی نیشان ده‌دا، هه‌موو تێکۆشانی ئه‌وه بوو که هه‌ڵه‌یه‌ک له په‌خشی به‌رنامه‌کانی رادیۆدا روو نه‌دا که له‌سه‌ر حیزب ببێته ماڵ، له راستبێژی‌و پرستیژدان به ده‌نگی کوردســــتانی ئێران‌دا ده‌ورێکی کارای هه‌بوو، مودیرێکی شیاو بوو، ده‌یزانی چ ده‌کاو چیده‌وێ، ده‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ده‌نگی کوردستانی به وتاره‌کانی د‌ه‌وڵه‌مه‌ند ده‌کرد، هه‌موو ئه‌و نووسراوانه‌ی که بۆ بڵاوکردنه‌وه ئاماده ده‌کران چاوی پێدا ده‌گێران، چ له باری زمـــــانه‌وانیو چ له باری رامیاریه‌وه هه‌ڵه‌کانی راست ده‌کردنه‌وه.
گوێی لێراده‌گرتی رێزی ئیده‌کانتی ده‌گرت ئه‌گه‌رچی هاوڕات نه‌بایه، فه‌زایه‌کی دۆستانه‌و پر له برایه‌تی له شوێنی کار پێکده‌هێنا، به قسه‌ی خۆشوو نوکته‌ی جوان ته‌می خه‌می له دڵان د‌ه‌تاراند.
هیچـــکات هه‌ستت به ماندوویه‌تی نه‌ده‌کرد، به بوونی کاک ســــــه‌عید زیاتر شــــه‌وقی کار کردنت تێدا به‌هێز ده‌بوو، به دڵگه‌رمی‌یه‌وه ئه‌رکه پێئه‌سپێردراوه‌کانت راده‌په‌راند.

٧. ده‌توانن هێندێک بیره‌وه‌ری خۆتان له‌گه ڵ دوکتۆر شه‌ره‌فکه‌ندی بۆ خوێنه‌رانی به‌رێزی ''کوردستان''باس بفه‌رموون؟

له ماوه‌ی ئه‌و ١٣ساڵ‌و چه‌ند مانگه‌ی که شانازیی ئه‌وه‌م هه‌بوو هاورێ‌و هاوکاری کاک سه‌عید بم، گه‌لێک بیره‌وه‌ریی تاڵ‌و‌شیرن هه‌ن.
به‌راستیی تێماوم باسی کامیان بکه‌م، گێرانه‌وه‌ی هه‌ر چرکه ساتێکی ئه‌م ماوه‌یه بۆخۆی چیرۆکێکی درێژه که له حه‌وسه‌له‌ی ئه‌م ئاخافتنه‌دا به‌ده‌ره، باسی جوامێری بکه‌م؟ باسی ئینسان دۆستی بکه‌م؟ باسی ئازایه‌تی بکه‌م، باسی چاو نه‌ترسی‌و بوێری بکه‌م؟ یان باسی خاکیی بوون، بێ ریایی‌و بێ فیزیی بکه‌م؟.
یه‌کێک له‌م بیره‌وه‌ری‌یانه که شوێنێکی یه‌کجار قووڵی له‌سه‌ر مێشک‌و هه‌ستم داناو د‌ه‌توانم بڵێم بوو به پێوانه‌یه‌ک بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی رێبه‌رێک له کاتی نه‌هامه‌تی له رۆژه سه‌خته‌کاندا، ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ٢١سال له‌مه‌وپێش واته بۆ ٢٥ی گه‌لاوێژی ساڵی ١٣٦٥ی هه‌تاوی، ئه‌وکاته‌ی بنکه‌ی ده‌فته‌ری سیاسی له گوندی کاولکراوی ''گه‌وره دێ'' پێم وایه ''گاوره دێ'' راست بێ، له ناوچه‌ی شینکایه‌تیی کوردستانی باشوور بوو، ئه‌و رۆژه رێوره‌سمی ئاهه‌نگی ٢٥ی گه‌لاوێژ ساڵ‌وه‌گه‌ری دامه‌زرانی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێران به شکۆیه‌کیی ته‌واوه‌وه به‌رێوه چوو، هێزه‌کانی پێشمه‌رگه‌ی شـــه‌هید''ئه فشین''و شــــه هید''ئاواره'' له دوو عه‌مه‌لیاتی جیا جیادا مزگێنی دوو سه‌رکه‌وتنی گه‌وره‌یان له دژی هێزه مۆڵدراوه‌کانی کۆماری ئیسلامی له کوردستان، له رێگای ده‌نگی کوردستانی ئێرانه‌وه دایه کۆمه‌ڵانی هه‌راوی خه‌ڵکی حیزب خۆشه‌ویستی کوردستان.
هه‌موو لایه‌ک سه‌رمه‌ســـتی رێزگرتن له‌و جه‌ژنه مێژووییه‌‌و گوێبیسی ئه‌و حه‌ماسه خوڵقاندنه‌ی هێزی پێشمه‌رگه بوون، رۆژێکی خۆش‌و پر له شادیان بردبوه‌سه‌ر، شه‌و باڵی ره‌شی به‌سه‌ر وڵات‌دا کێشابوو، هاورێیانی حیزبی بۆ ده‌ستپێکردنه‌وه‌ی رۆژێکی نوێ له کاروتێکۆشانیان وچانیان گرتبوو له خه‌وی گراندابوون، شـــــه‌و له نیوه‌ی تێپه‌ریبوو، مانگ له تاقی ئاســــــــمان بوو، ئه‌ستێره ده‌دره‌وشانه‌وه، چرکه‌ی زه‌مان به هێوری له تێپه‌ریندابوو، کاتژمێر یه‌کو هه‌ڤده خوله‌ک''١:١٧"دوای نیوه‌شه‌بوو، له پڕێکی بوو به گرموهۆڕ، دنیا بوو به ئاور، ره‌هێڵه بارانی ئاگرو ئاســـن بنکه‌و باره‌گاکانی ده‌فته‌ری سیاسی ده‌پێکا، له خوله‌کێکدا سه‌دان گولله تۆپ‌و خۆمپاره‌و مووشه‌کی کاتیوشا شێتانه ده‌هاتنه خوارێ، کۆماری ئیسلامی له‌م ئاوربارانه‌ی‌دا ته‌نانه‌ت له چـــــــه‌کی شیمیایی که‌ڵکی وه‌رگرت، مه‌به‌ستێکی گڵاوی تاقیب ده‌کرد، ته‌مای قر‌کردنی هه‌بوو، ده‌یهه‌ویست زه‌برێکی کاریگه‌رو قه‌ره‌بوو نه‌کراو له حیزب بوه‌شێنێ، نه‌قشورۆڵی شۆڕشگێرانه‌ی کاک ســــــه‌عید له‌م کاته حاسته‌م‌و چاره‌نووس سازه‌دا ده‌رکه‌وت، له‌م جه‌هه‌نمه‌دا که دنیا ببوه ئاورو دارو به‌رد ده‌سووتا، بۆنی بارووتوو سووتانی داروو ده‌وه‌ن هه‌موو لایه‌کی داگرتبوو، له ژێر ره‌هێڵه‌ی ئه‌م ئاورو ئاسنه‌دا که که‌س به هیوای به‌یانێکی گه‌شو رووناک نه‌بوو په‌ناگا به په‌ناگا ده‌گه‌ڕاو رێنوێنی پێویستیی له مه‌ڕ پووچــــــــــه‌ڵکردنه‌وه‌ی ئه‌و پیلانه گڵاوه‌ی کۆماری ئیســــلامی ده‌دا، سه‌باره‌ت به‌وه‌ی له ئه‌سه‌راتوشوێنه‌واره‌کانی ناله‌باری چه‌کی شیمیایی که‌م بکاته‌وه، وجوودی کاک ســـــه‌عید له‌م کاته‌دا وه‌کوو شووره‌یه‌کی پۆڵایین‌وابوو که له په‌نای ویدا خۆت له ئاگری دوژمن بپارێزی، وه‌کوو کێوی ژیلوان قایم راوه‌ستابوو به‌سه‌خاوه‌ته‌وه سینگی کردبووه مه‌تاڵ، بوونی ئارامیشی پێده‌به‌خشین، هیوات به ئاسۆی سه‌رکه‌وتن‌و دوارۆژێکی روون‌و گه‌شه‌دار زیاتر ده‌بوو، کاک سه‌عید بێگومان وه‌کی هه‌موو ئینســــانه‌کان ترسی ده ده‌روون‌دا بوو، به‌ڵام له کاتی ئاوادا بێ ئه‌وه‌ی خۆی بدۆرێنێ، بێئه‌وه‌ی وره به‌ردا، به‌سه‌ر ترس‌دا زال ده‌بوو وه ده‌یزانی چۆن هه‌ڵسوکه‌وتی ده‌گه‌ڵ‌دا بکا، شاهیدم هه‌موو ئه‌وانه‌ن که ئه‌و شه‌وه‌ی کاک سه‌عیدیان دیتبوو.
ئه‌مه نموونه‌یه‌کی بچووک‌و مشتێک بوو له خه‌روارێک، ئه‌گینا دوژمن هه‌ر به‌وه‌نده رانه‌وه‌ستاوه‌و ســــه‌دان پیلانی دیکه‌ی بۆ زه‌ربه‌لێدان له جووڵانه‌وه گێراوه‌و له زۆر‌یاندا کاک سه‌عید به ئازایه‌تی‌و چاو نه‌ترسانه به‌رپه‌رچی پیلانه‌کانی داوه‌ته‌وه.

٨. دوا ووته‌تان بۆ کارگێرانی ''کوردستان"و به‌رێوه‌به‌رانی ئێستای ''رادیۆ ده‌نگی کوردستانی ئێران''.

بێگومان مێدیا رۆڵێکی گرینگ‌و دیار له وشیارکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵ‌دا یاریی ده‌کا، کاریگه‌رترین که‌ره‌سه‌یه که جه‌ریانێک بۆ به‌ره‌و پێشبردنی ئامانج‌و ئه‌هدافی خۆی که‌ڵکی لێوه‌رده‌گرێ، له هه‌لومه‌رجی ئیستادا که شنه بای ئازادی‌و نه‌زمی نوێی جیهانی له رۆژهه‌لاتی ناوه‌راستیی گه‌وره‌دا هه‌ڵیکردوه، ئاڵوگۆری زۆر به‌رچاوو بنه‌‌ڕه‌تی له ناوچه‌دا روویداوه، کورد ده‌رفه‌تێکی زێرینی بۆ هاتۆته پێش که له‌م هه‌له به قازانجی خۆێ که‌ڵک وه‌ربگرێ، مێدیای کوردی به گشتیی‌و، به تایبه‌تی رۆژنامه‌ی''کوردستان''و ''ده‌نگی کوردســـــــتانی ئێران''ده‌بێ جاڕی یه‌کێتی‌و برایه‌تی بده‌ن‌و له‌‌وشیار کردنه‌وه‌ی رووحی نه‌ته‌وه‌یی‌دا ئه‌رکـــی خویان به شێوه‌یه‌کی مۆدێرن که له‌گه‌ڵ سه‌رده‌می ئێستا بگونجێ بگێڕن، ئێستا کورد به قۆناغێکی هه‌ستیاردا گوزه‌ر ده‌کا، له هه‌موو کاتێک زیاتر پێویستی به یه‌کیه‌تی ریزه‌کانی خۆیه‌تی، بوونی به‌ره یان هه‌ر ئیتفاقێک له نێوان هێزو رێکخراو که‌سایه‌تی‌یه‌کانی نێو گۆڕه‌پانی خه‌باتی ڕزگاریخوازی گه‌لی کورد پێویستی‌یه‌کی مێژووییه، ئه‌مه ره‌ساڵه‌تێکه که مێژوو خستوویه‌تیه سه‌ر شانیان، ته‌نیا پته‌وتر کردنی ریزه‌کانه که گه‌‌لی کوردمان به‌ره‌و ترۆپکی سه‌رکه‌وتن رێنوێنی ده‌کا، سه‌رکه‌وتن بۆ هه‌موو لایه‌کی ده‌خوازم‌و ماندوو نه‌بوونیان پێده‌ڵیم.