ئێوه، به مه‌به‌ستی ناساندی کتێبه‌که‌ت که بیره‌وه‌رییه‌كانی ژیانیت له‌گه‌ڵ دوكتۆر قاسملووی له خۆ گرتوه، پێکهات.
پ. ده‌کرێ سه‌ره‌تا له‌و کۆڕه‌وه ده‌ست پێبکه‌ین؟
و. وادیاره له ئامریکاشه‌وه ههر ئاگات له ڕووداوو بابه‌ته‌کان هه‌یه، ئه‌و کۆڕه ههر وه‌کوو باست کرد، به مه‌به‌ستی ناساندنی په‌ڕتووکه‌که پێکهاتبوو که له لایه‌ن "ژیویس بلووه" به‌ڕێوه چوو. له سه‌ره‌تادا جاناتان رانداڵ، رۆژنامه‌وانی به ناووده‌نگی ئامریكایی، له‌سه‌ر ئه‌و كتێبه‌‌و خۆم، به‌تایبه‌تی له سه‌ر كه‌سایه‌تیی شه‌هید دوكتۆر عه‌بدولره‌حمانی قاسملوو، قسه‌ی بۆ ئاماده‌بووان كرد.
به دوای ئه‌ودا ژوولیه‌ت مه‌نس، كۆمه‌ڵناس‌و نووسه‌ری فه‌رانسه‌ویی‌و دۆستی شه‌هید قاسملوو، سه‌باره‌ت به نووسه‌ر‌و پرۆسه‌ی وه‌شانی كتیبه‌كه دوا، دواتر سه‌باره‌ت به كه‌سایه‌تیی قاسملوو ئاخافت‌و چه‌ند بیره‌وه‌رییه‌كی گێرایه‌وه. ئه‌و بۆ خۆی هه‌ڵه‌چنی کتێبه‌که‌ی کردوه‌و له باری زمانه‌وانیشه‌وه پێیدا چۆته‌وه.
ئینجا خۆم، سه‌باره‌ت به كتێبه‌كه، ژیان‌و به‌سه‌رهاتم له كوردستان به كورتی قسه‌م کردو سوپاسی ئه‌و كه‌سانه‌م كرد كه له چاپ كردنی ئه‌و كتێبه‌دا هاوكارییان كردووم.
پ. بۆچی ناوه‌که‌ت ناوه "ئورووپاییه‌ک له وڵاتی کوردان"؟
و. له به‌ر ئه‌وه‌ی من به ڕه‌چه‌ڵه‌ک خه‌ڵکی ئورووپام‌و له بنه‌ماڵه‌یه‌کی چێکوسلاواکی له دایک بووم، ههر له‌و وڵاته‌ش گه‌وره بووم، به‌ڵام ههر له وڵاته‌که‌ی خۆم له‌گه‌ڵ که‌سێک ئاشنا بووم که دواتر هه‌موو چاره‌نووسمی گۆری‌و له ئورووپاوه به‌ره‌وو وڵاتی کورده‌کان واته کوردستان چووم‌و هه‌میشه شانازی به‌م سه‌ربرده‌یه‌وه ده‌که‌م که له‌گه‌ڵ قاسملوو هه‌مبوه. له هه‌مان کات‌دا زۆربه‌ی رووداوه‌کانی نێو ئه‌و کتێبه پێوه‌ندی به کورده‌کان‌و خه‌باتی ئهوان بۆ ئازادی‌و دێموکراسی هه‌یه. که‌وایه ئه‌و ناوه بۆ کتێبه‌که زۆر شیاوه‌و له جێگای خۆی دایه.
پ.چۆن بوو که بیرت له نووسینی ئه‌و کتێبه کردوه؟
و. له راستی‌دا ده‌مدیت که ههر که‌س‌و لایه‌نیک سه‌باره‌ت به ژیانی من‌و ڕه‌حمان به که‌یفی خۆی قسه ده‌کات‌و ده‌نووسێ، هێندێک له ڕاده‌به‌ده‌ر قاسملوو خراپ ده‌که‌ن، کۆمه‌ڵێکیش پێیان وایه که بێ که‌م‌و کوڕی بوه، دواتر هاتمه سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه که بیره‌وه‌رییه‌کانی خۆم بنووسمه‌وه‌و به‌م شێوه‌یه به‌شێک له راستییه‌کانی ژیانی خۆم له‌گه‌ڵ قاسملوو که بۆ خۆم تێیدا بووم‌و دیتومه، وه‌کوو خۆی بنووسمه‌وه تاکوو به‌م شێوه‌یه راستییه‌کان تۆمار بکرێن‌و ئه‌ویندارانی ئازادی‌و رزگاری کوردستان پتر له باره‌ی ژیان‌و به‌سه‌رهاتی رێبه‌ره‌که‌یانه‌وه بزانن‌و ئاگادار بن.
پ. که‌وایه ناکرێ بڵێین ئه‌م کتێبه به‌شێک له مێژووی حیزبی دێموکراتی کوردستانه، به‌ڵکوو بیره‌وه‌ری ئه‌کته‌رێکی نێو رووداوه‌کانی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه که چاره‌نووس یان ژیانی هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ رێبه‌رێک تووشی ئه‌و رۆژگاره‌ی کردوه؟
و. نا، به هیچ شێوه‌یه‌ک ئه‌وه مێژووی حیزبی دێموکرات نیه‌و من مێژوونووس نیم‌و ته‌نیا بیره‌وه‌ری خۆمم نوسیوه‌ته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موو که‌س بزانێ که راستییه‌کانی ژیانی من‌و قاسملوو چۆن بوه، هاوکات قاسملوو وه‌کوو مرۆڤ چۆن هه‌ڵسووکه‌وتی کردوه‌وو چلۆن رووبه‌رووی رووداوه‌کان بۆته‌وه.
ههر له‌و کاته‌دا ئه‌وه‌ی به چاوی خۆم دیتوومه یان که‌سانی باوه‌ڕپێکراو بۆیان باس کردووم هه‌وێنی نووسینی ئه‌م کتێبه‌ن. له هه‌مان حاڵ‌دا له‌و جێگایانه که پێویست بووبێ ره‌خنه‌م له کارو کرده‌وه‌ی قاسملوو گرتوه که هه‌موویم وه‌کوو خۆی تۆمار کردوه.
پ. من پێشتر له ماڵه‌که‌ی خۆت، کۆمه‌ڵێکی زۆر ده‌ست نووسی ئێوه‌م دیتبوو ئه‌و کات بۆتان باس کردم ئه‌وانه هه‌موو یاداشتی به‌سه‌رهات‌و رووداوه‌کانی ڕابردوون، له‌و سه‌رچاوانه که‌ڵکت وه‌رگرتوه؟
و. به‌ڵێ، بێ گومان سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌کی بۆ نووسینی ئه‌م کتێبه‌ی که ئێستا له‌به‌ر ده‌ست دایه ههر ئه‌و یاداشتانه بوون که ئاماژه‌ت پێکرد، ئه‌و ده‌سنووسانه زۆربه‌یان ئی ئه‌و ده‌مه‌ی بوون که له کوردستان بووم‌و به بێ ئه‌وانه نه‌مده‌توانی ئه‌م کتێبه بنووسم.
پ. باشه کورده‌کان یان سه‌رزه‌مینی وان چیان پێبه‌خشیت‌و چیان لێئه‌ستاندیت؟
و. نا نا ره‌حیم گیان، ئێوه هیچتان لێنه‌سندووم‌و بگره زۆر شتان داومێ، یان باشتره بڵێم که ئێوه هه‌موو شتێکتان داومێ‌و هه‌رچی هه‌مه‌و نیمه ئه‌وه‌یه که له‌گه‌ڵ کورده‌کان بووم، له ڕاستی‌دا بوومه کوردو زۆریش فه‌خر به‌مه‌وه ده‌که‌م. له وڵاتی کوردان‌دا چاوو گوێم کرایه‌وه‌و زۆر شتی گرینگ‌و پڕ بایه‌خ فێر بووم که له سه‌رجه‌م ژیانم‌دا کاریگه‌ری باش‌و قوڵیان دانا.
پ. بۆ نووسنی ئه‌م په‌ڕتووکه ئه‌وه‌نده زۆری خایاند؟
و. ماوه‌ی 10 ساڵه سه‌رقاڵی نووسینی ئه‌م به‌رهه‌مه‌م، هۆکاری ئه‌وه‌ی که ئه‌ونده‌ی خایاند ئه‌وه بوو که ئه‌و که‌سه‌ی که پێیداچوویه‌وه‌و هه‌ڵه‌چنی ده‌کرد ماوه‌یه‌ک نه‌خۆش بوو ئه‌مه‌ش وای کرد که وه‌شانی کتێبه‌که وه‌دره‌نگی بکه‌وێت‌و ئه‌و ماوه زۆره‌ی به‌سه‌ردا تێپه‌ڕ بێت.
پ. ئه‌گه‌ر له بیرت بێ، هاوینی ساڵی 2006 ههر لێره له پاریس یه‌کمان بینی، من ئه‌و کات له وڵاتی سوئێد ده‌ژیام، له کاتی نان خواردنی نیوه‌رۆدا بۆت باس کردم که کاتی خۆی له‌گه‌ڵ یه‌کێک له براکانی دوکتۆر قاسملوو له موسافیرخانه‌یه‌کی شاری سه‌قز ماویته‌وه‌و ژووره‌که‌شتان پڕ بوه له مشک، ئه‌مه‌م بۆیه باس کرد بۆ ئه‌وه‌ی نه‌ختاڵێکیش باسی ناوه‌رۆکی به‌رهه‌مه‌که بکه‌ین؟
و. جا ئه‌گه‌ر وابێ خۆ که‌س نایخوێنێته‌وه، ئه‌تۆ ئه‌و شتانه‌ت ئاوا له بیر بێ ئیدی ناکرێ باسی بکه‌م. چوونکه ئه‌و بابه‌ته‌ی که باسیشت کرد له‌م کتێبه‌دا هه‌یه‌و باشتره زۆر باسی ناوه‌رۆکه‌که‌ی نه‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ی خوێنه‌ران هه‌وڵ بده‌ن بیخوێنه‌وه. ئه‌گه‌ر بێتوو وڵامت بده‌مه‌وه ئه‌زانم به ده‌م قسه کردنه‌وه هه‌مووم پێ ده‌گێریته‌وه.
پ. تاکوو ئێستا پێشوازی له چاپی فه‌رانسه‌وی کتێبه‌که چۆن بوه؟
و. زۆر باش بوه. به‌رده‌وام سه‌رنج‌و تێبینیم بۆ دێت‌و به باشیش پێشوازی لێکراوه.
پ. ئه‌دی بۆ ئه‌وه‌ی خوێنه‌رانی کورد و تامه‌زرۆیانی ئه‌م کتێبه هه‌رچی زووتر به کوردی بیخوێنه‌وه چ ته‌گبیرێک کراوه؟
و. چه‌ند رۆژ به‌ر له ئێستا کاک موسته‌فا هیجری لێره بو، له‌و باره‌وه قسه‌مان کردو بڕیاره کاک خوسره‌و عه‌بدوڵاهی بیکاته فارسی، جا ئه‌گه‌ر خۆشت به‌و چوست‌و چالاکییه بیکه‌یته کوردی زۆر باش ده‌بێ، هه‌ڵبه‌ت بۆ ئه‌و کاره ده‌بێ له‌گه‌ڵ کاک موسته‌فا هه‌ماهه‌نگی بکرێت، ئه‌گه‌ر هه‌رچی زووتر کاره‌که ده‌ست پێبکات باشتره‌و زۆر حه‌ز ده‌که‌م بزانم که سه‌رنج‌و تێبینی خوێنه‌ره کورده‌کان له‌سه‌ر ئه‌و کتێبه چییه.
پ. باشه، ده‌توانی پێم بڵێیت که له‌م کتێبه‌دا رووداوه‌کان گرێدراوی یه‌کترن یان نا؟
و. رووداوه‌کان گرێدراوی یه‌کتر نین، چوونکه ههر به‌شه‌و پێوه‌ندی به کات‌و شوێنێکی تایبه‌تییه‌وه هه‌یه‌و ئه‌مه‌ش وای کردوه که رووداوه‌کان گرێدراوی یه‌کتر نه‌بن.
پ. ئه‌دی له‌م کتێبه‌دا، چۆن باسی دوکتۆر قاسملوو ئه‌که‌ی‌و له باره‌ی ئه‌وه‌وه چی نوێمان بۆ باس ده‌که‌یت؟
و. ئه‌گه‌ر کتێبه‌که‌ت خوێنده‌وه ده‌زانی که چۆن باسی رێبه‌ری کوردانم کردوه، من وه‌کوو خۆم‌و به گوێره‌ی ئه‌زموون‌و زانیاری خۆم باسی ئه‌وم کردوه، وه‌کوو ئه‌وه‌ی که خۆم دیتوومه‌و له‌گه‌ڵی ژیاوم، باسی مرۆڤێک ده‌که‌م که چۆن له‌گه‌ڵی ئاشنا بووم‌و چۆن له ته‌مه‌نی 17 ساڵی‌دا ئه‌وینداری بووم که ئه‌ویش ته‌مه‌نی 20 ساڵ بوو.
هه‌موو ئه‌و رووداوانه ده‌گێرمه‌وه که له‌گه‌ڵ ئه‌وو به هۆی ئه‌وه‌وه تووشی بووم. له راستی‌دا، له ڕوانگه‌ی خۆمه‌وه باسی هه‌موو چاکه‌و خراپه‌کانی دوکتۆر قاسملوو ده‌که‌م.
پ. باشه ژن، به تایبه‌تی ژنی کورد له‌م کتێوه‌دا چ ده‌ورێکیان هه‌یه؟
و. ئه‌زانی دوکتۆر قاسملوو وه‌کوو مرۆڤێکی دێموکرات که باوه‌ری قوڵی به دێموکراسی هه‌بوو به نووسینی به‌رنامه‌و پێره‌وی نێوخۆیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران، که به‌رهه‌می خوێندنه‌وه‌ی چه‌ند به‌رنامه‌و پێره‌وی نێوخۆیی حیزبه پێشکه‌وتوه ئورووپاییه‌کان بوو خزمه‌تێکی گه‌وره‌ی به ژنانی کورد کردو به‌م چه‌شنه ئه‌سڵی به‌رانبه‌ری له حیزبی دێموکڕات‌دا جێگیر کرد. ههر بۆیه ژنان ده‌ورێکی گه‌وره‌یان له خه‌باتی رزگاریخوازانه‌ی کورددا گێراوه‌و ده‌یگێرن.
له کتێبه‌که‌ی منیش‌دا به وردی باسی ده‌ورو ڕۆڵی ئهوان کراوه. وه‌کوو هه‌میشه داواکارم که ژنانی کورد پتر هه‌وڵی ئه‌وه بده‌ن که خۆیان په‌روه‌رده بکه‌ن‌و ئاستی خوێنده‌واری خۆیان ببه‌نه سه‌ره‌وه، چوونکه ته‌نیا به‌م شێوه‌یه ده‌توانن به‌سه‌ر که‌ند‌و کۆسپه‌کان‌دا زاڵ بن، من له تواناو ئازایه‌تی ئهوان گومانم نیه‌و له نێو جه‌رگه‌ی ئه‌و بزوتنه‌وه‌دا زۆر ژنی ئازاو به‌جه‌رگم دیوه که شایانی شانازی پێوه‌کردنن.
پ. وه‌کوو ده‌زانن خه‌ڵکی کوردستان، رۆژی 22ی پووشپه‌ڕ ساڵرۆژی تیرۆری شه‌هیدانی ڤیه‌ن، مانگرتنی گشتیی به‌رێوه ده‌به‌ن‌و ته‌نانه‌ت له نێو گرتوخانه‌کانی رژیمیشه‌وه، چالاکانی مه‌ده‌نی‌و مافی مرۆڤ، داوایان له خه‌ڵک کرد که له‌م رۆژه‌دا مان بگرن‌و به‌م چه‌شنه له‌گه‌ڵ تیرۆریزمی ده‌وڵه‌تی به‌ربه‌ره‌کانێ بکه‌ن، هه‌واڵه‌کانی پێوه‌ندی‌دار به‌م جۆره چالاکیانه چ کارتێکه‌رییه‌کیان له‌سه‌ر ئێوه هه‌یه؟
و. پێم خۆشه که ئه‌م پرسیاره‌ت لێکردم. خۆشحاڵم كه نه‌‌ته‌‌وه‌‌ی كورد به‌م شێوه خه‌باته شارستانی‌و پێشکه‌وتوه یادی دوکتۆر قاسملوو رێبازی رێبه‌‌رانی خۆی به‌رنادات‌و به ههر شێوه‌‌یه‌‌كی بۆی ده‌‌كرێ یادو بیره‌‌وه‌‌ریی ئهوان به زیندوویی راده‌گرێ.
خه‌باتی کورده‌کان له پێناوی شه‌‌ڕو خوێن رشتن‌دا نه‌‌بووه. دوکتۆر قاسملوو به‌رده‌وام باسی له ئاشتی‌و پێکه‌وه ژیان ده‌کردو ههر له‌م پێناوه‌ش‌دا گیانی به‌خشی. ئه‌و هه‌موو هه‌وڵێکی ده‌دا که بۆ گه‌یشتن به مافه‌کانی کورد حیزبی دێموکرات گه‌وره، به‌هێزو به‌رین بکاته‌وه، چوونکه باش له‌و راستییه گه‌یشتبوو که بۆ گه‌یشتن به ئامانج ده‌بێ حیزبه‌که به‌هێزو یه‌کگرتوو بێ، ههر له‌م ڕوانگه‌وه‌یه که من به‌رده‌وام باسم له‌وه کردوه ههر که‌س‌و لایه‌نێک له نێوخۆی حیزب‌دا هه‌وڵ بۆ لاواز کردنی ئه‌و حیزبه بدات خیانه‌تی کردوه.
له ساڵانی رابردوودا له‌سه‌ر ئه‌م بۆچوونه تووشی زۆر ره‌خنه‌و لۆمه هاتووم، به‌ڵام ئه‌وه هه‌ڵوێستی من بوه‌و قسه‌ی دڵی خۆمه‌و به قوڵی باوه‌رم پێیه‌تی، که‌س بۆ وه‌ها ده‌ربڕینێک ناچاری نه‌کردووم.
ئه‌گه‌ر له‌مه‌و به‌دواش ههر که‌س‌و لایه‌ێک هه‌وڵ بۆ دابڕان‌و لاواز کردنی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه بدات به هه‌مان ڕوانگه‌و هه‌ڵوێسته‌وه قسه‌ی له‌سه‌ر ده‌که‌م.
سوپاس بۆ ئیوه‌و هاورێکانیشتان که له ههر جێگایه‌ک بن بۆ به‌هێز کردن‌و به‌ره‌وپێش بردنی ئامانجه‌کانی کورد تێده‌کۆشن، له بیر مه‌که‌ن که میلله‌تێک چاوی له ئێوه‌یه...
تێبینی:
1. ئه‌مه به‌شێکی کورته له وتووێژێکی چه‌ند کاتژمێری له‌گه‌ڵ داده نه‌سرین قاسملوو که له داهاتوودا بڵاو ده‌کرێته‌وه.
2. ئه‌م وتووێژه یه‌م جار له ژوماره 561ی "کوردستان"دا، بڵاوبۆته‌وه.
No comments:
Post a Comment