وێنه: ئهمیر قازیرهحیم رهشیدی
1. بە باوەرى ئێوە، هەنووکە هۆکارى سەرەکى پێک نەهاتنى بەرەى کوردستانى لە کوردستانى ئێران چییە؟
له روانگهی منهوه ئهوهی که جارێ پێکهێنانی بهره وه ئاستهنگ کهوتوه، زیاتر له بهر ئهوهیه که هێزه کوردییهکان ناتهبان پێکهوه. ئهگهر له رهگو ریشهی ئهو ناتهباییه وێکهوینهوهو بمانههوێ له بنهوانی بگهین، دهگهینهوه سهر وته به ناوبانگهی شاعیری بهرێز مامۆستا مهلا مارفی کۆکهی که به توندی رهخنه له ناتهباییو ناکۆکی کورد به گشتی دهکا.
خۆ ئهگهر بمانهوێ ورده هۆۆ سهبهبیش رهگهڵ بخهین، دهگهینه سهر جهوههری نا دێموکراتی بزاوی رزگاریخوازیمانو لێرهدا رێکخراوو حیزبهکان مهبهستن. بهش بهش بوونی حیزبهکانو لهت بوون له نێوانیانداو بۆ یهکتر نهسهلماندنیانو یهکتر وهرنهگرتنیانو... لهو موکافاتانهن که یهکگرتوویی وه زهحمهت خستوه.
2. ئەدى هاوکارىو کۆدەنگیەکى گشتیى بۆ وڵامدانەوە بە پرسگەلێک کە کەمو زۆر پێوەندیدار بە هەموانەوەیە بۆ سەر ناگرێ؟
بهڵێ، وهک جهنابیشت ئاماژهت پێداوه، دهگهڵ ئهوهش که هاوکاریو کۆدهنگی پرسو ئهرکی ههموانیشهو ههموانیش له پێداویستێکهی حاڵین، کهچی سهرهرای ئهوهش به باوهری نهبوونی هاوکاریو کۆدهنگی نێوان لهوه دایه که له سهرهوه عهرزم کردن.
3. پێتان وایە سەرجەم هێزە کوردستانییەکان لە هەلو مەرجێکدان کە ئەگەر ئاڵوگۆرێک لە ئێراندا بێتە ئاراوە، بتوانن هەلەکە بە قازانجى مافو ئازادییەکانى خەڵکى کوردستان بقۆزنەوە؟.
زۆر به کورتیو به رای خۆم دهبێ عهرز بکهم، نهخێر! ئهگهر ههر ئاوابێ وهک ئێستا که ههیه، قازانجێک بهدی ناکرێ.
4. لە بارودۆخى ئێستادا، پرشو بڵاویى رێکخراوە سیاسییەکان لە ئاستى نێوخۆیىو دەرەوهدا چ مەترسیگەلێکى پێکهێناوە؟.
له ههموان ئاشکرایه که پرشو بڵاوی رێکخراوه سیاسییهکانی رۆژههڵات له ههلومهرجی ئهورۆدا، ئهگهر مهترسیش نهبێ، پشێوێکی تهواوی سیاسیی له ئاست ویسته رهواکانی گهلی ئێمهی لێکهوتۆتهوه، چ له ناو خۆی وڵات، چ له دهرهوهی کوردستاندا.
له ناوخۆدا، سهرهرای پهرهم پهرهمیو ناکۆکی نێوخۆیی له نێو حیزبهکاندا، ئاڵۆزێکی تهواو حاکمه لهو جێیانه که له پێوهندیدایه دهگهڵ داواو خواست، هاوکات شێوهی بۆچوونو کردهوه له مهیداندا بهرهو ئهنجامی ئهم ویستو خواسته سیاسیانه.
ئهو ئاڵوزییه له ئاستی دهرهوهشدا به تهواوی بهرچاوه، چونکه وهک کوترا کۆدهنگی له ئاست داوای سیاسیی گهلی کورد له رۆژههڵاتدا نییهو که ئهوهش نهبوو ههر کهس بۆ خۆی رادهکاته ئێرهوئهوێو ههر لایهنهش چهشنه داواو نهوعه رێگا چارهی خۆی دێنێته گۆر که زیاتر مهبهستی پروپاگهندهو خۆ نوێنی رێکخراوهیی لێ دهکهوێتهوه، له لانی جیهاتی نێونهتهوایهتێوه، به جیددی وهرناگیرێ. ئێسا ئیدی کاتی ساغبونهوهو کۆدهنگییه سهبارهت به ویستو داواکارییه سیاسییهکانی گهلی کورد له رۆژههڵات که مهرجێکی بنهرهتیه له ههموو لاوه.
5. قازانجەکانى پێکهاتنى بەرەى کوردستانى، یان کۆدەنگیەکى هەمەلایەنە لەنێو رێکخراوە سیاسیەکاندا بۆ پرسى سیاسى کورد لە ئێراندا چییە؟.
لانی ههره کهمی قازانجی ئهو کۆدهنگیه گشتییه دهبێ بهوهکه یهکێتێکی گهلی کوردستانی پێوه دیار دهبێ که مهرجی ههره بنهرهتی تێکۆشانی سیاسییه بۆ کۆمهڵگاو کۆمهڵێکی زیندو، له لای دیکهشهوه ئهو قازانجهی پێوه دیار دهبێ که ههم له داگیرکار روون دهبێ ویستهکان چینو له ناوخۆشو جیهاتو لایهنی جیهانییهوه ئهو بهرژهوهنده گشتییه، قسهی لهسهر نابێ.
6. باشە پێتان وانییە سەرەڕاى هەموو جیاوازیەکان، کۆمەڵێک خاڵى هاوبەش لە نێوان هەموواندا هەیەو پێویستە لەبەر قازانجى گشتیى لەسەر ئەو خاڵانە رێکبەکەون؟.
بهڵێ بێ گومان. خۆ ئهگهر بهرهیهکی گشتی هێزه کوردو کوردستانییهکان له ههلو مهرجی پهرهم پهرهمیدا، وهک خۆیان دهڵێن ناکرێو ناگونجێ، لانی کهم کۆدهنگیو هاوخهباتێک لهسهر چهند خاڵێکی بنهرهتی له پهیوهندی دهگهڵ ئارهزوه گشتییهکانی کۆمهڵگای ئێمهدا که ههموانیش تهک تهکو لایهن لایهن گونجاندویانهو داواکاریان لهسهری ههیه، به تهواوی دهگونجێو ههیه، له ههموانیش ههر ئاشکرایه، با لێرهشدا ئهو کۆخاڵو پرینسیپانه دیاریش نهکرابن.
7. پاش چوونەوە وڵات، بەو کولتورە سیاسیەى ئێستا لە نێو رێکخراوە کوردییە بەرهەڵستکارەکانی کۆماری ئیسلامیدا لە ئارادایە چەندە مەترسی شەری نێۆخۆیی بە شێلگیر دەزانن؟
به باوهری من، له ئهگهری ههڵکهوتنی ههل بۆ حیزبو کۆمهڵهکانی رهوهندی کوردستان که بتوانن لهو ههله ههڵکهوتهیهدا باڵا راست کهنهوه، مهترسی شهرو پێکدادانی ناوخۆیی، سهرهرای پرشو بڵاوی ئێستاو دوا رۆژیش، زۆر لاوازه چونکه پێ موایه خهڵکی ئێمه ئێستا ئیدی لهوه وشیارترو پر ههستترن که دیاردهیهکی ئهوتۆ ناحهز له نێو خۆیاندا قهبوڵ بکهن. نهتهوهی ئێمه بهگشتی دهستی بهم ئاگرهوه سوتاوه. بهڵان لام وایه، ئهگهر لهو دهرفهتهشدا، ههلومهرج ههر وهک ئێستای ناوخۆیی حیزبه سیاسییهکان بێ، که ههیه، توشی پشێویو کهس له کهسی زیاتر دهبینو لهوانهیه بۆ جارێکی دیکهش بدۆرێنینو رهنج به خهسار بکهوینهوه.
8. ئێوە بۆ ئەوەى شەڕى نێوخۆیى دروست نەبێ چیتان کردوەو لەم بەستێنەدا چ پرۆژیەکتان هەیە؟.
پارتی سهربهخۆییو منیش دهگهڵ، بهم ناکۆکیانهوه زۆر ماندووینو بهش به حاڵی خۆمان ئهوهندهی له دهستمان هاتبێ، له هاتووچۆی نێوانیان دابووین، بهو هیواو هومێدهوه که لایهنهکان رهزایهت بدهن کۆنفرانسێکی هێزه کوردییه رۆژههڵاتییهکان ببهسترێ تا لهوێدا لانی کهم کێشهی پێکنههاتن بۆ کۆدهنگیو سازانێک له سهر چهند بنهمایهکی سهلماو بۆ ههمووان، بۆ کۆمهڵگا روونو دیار بێ। ههڵبهت تا ئێستا دهگهڵ بوونی گشتیی رێکخراوه سیاسییهکان پێک نههاتوه بهڵان ئێمه له سهری دهرۆین।
9. چەندە باوەڕتان بە ئازادى هەڵسوڕانى سیاسى هەیە، ئامادەن لە داهاتوودا بۆ چارەسەرى کردنى گرفتو ئاستەنگەکان پەنا بۆ چەک نەبن؟
برای بهرێز، خهڵکی ئێمه خهڵکێکی بهشخوراوو لا شهره، قهت له فکری شهرو ئاژاوهو ماڵوێرانیدا نهبوه. مهگهر کورد کوتهنی: شهر خۆی له دهرکێ کێشابێ. بهڵان ئهو رۆژهی که نهتهوهی ئێمه بیههوێ ژیانی ئینسانی خۆی وه دهست بێنێو له ژێر دهستیو داگیرکراوی رزگار بێ، ههقی خۆیهتی ههر چهشنه خهباتێک که له ئازادیو رزگاری خۆی نیزیکی بکاتهوه، رهچاو بکا. رهنگه له ههلومهرجی ئێستادا زهحمهت بێ مرۆ بڵێ ههر ئهوه یان ههر ئهوی دی. خۆ ههمیشهش ههر ئێمه دیاریمان نهکردوه دهبێ چۆن ههڵسوکهوت بکهین، زۆر جار داگیرکارو زاڵمانی به سهرمانهوه پێیان هڵگرتووینو پێیان رهچاو کردوین، ئێستاش ههر وایهو بێ گومان له داهاتووشدا ههر بهو چهشنه دهبێ.
10. باشە ئەگەر وایە بۆچى دەسپێشەخەرى ئەو ناکەن تاکوو هەموو لایەنەکان لەسەر ئەوە رێبکەون کە نابێ هیچ لایەنک بۆ بڕینەوەى کێشەکانى لەگەڵ لایەنێکى دیکە دەست بۆ چەک بەرێ؟
دهست بۆ چهک بردنو نهبردن، چ لایهن لایهنو چ بهگشتیی، کێشهی کۆدهنگێکی گشتییه. ئهو کاته دێته کایهوه که ستراتێژیو بهرژهوهندی گشتیی نهتهوهو وڵات ببێ به زهمیرو ویژدانی سیاسیی بۆ گشتمان، دهنا دهچێتهوه پاڵ ههر کهس ههر کهسیهکهی ئێستامان.
بهرێز ئهمیر قازی، سهرۆکی پارتی سهربهخۆیی کوردستان له چهند دێڕێکدا:
ئهمیر قازی، له بنهماڵهی قازییهكانی مههاباده، له ساڵی 1938ی زایینی له دێیهك به ناوی حاجیاوا له دهورووبهری مهاباد له دایك بوه. ساڵی 1946 وهبهر خوێندن نراوه، دهورانی خوێندنی له شارهكانی بۆكان، مهاباد، تهورێزو تاران بوه.
له زانکۆی شاری تاران حقوقی خوێندوه، ئهو ماوهیهش كه له دهرهوهی وڵات بوه، له زانستگهكانی وڵاتی سوئێدو له شارهکانی ستوكهۆڵمو ئوپسالا له بهشی زمان خوێندویهتی.
له سهرهتای منداڵییهوه- پۆلی 3- 4ی سهرهتایی- كهوتۆته تێكۆشانی سیاسییهوهو رهگهڵ یهكیهتیی لاوانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران كهوتوه، تا ساڵهكانی 1984ی زایینی له ریزهکانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێراندا بوه.
له ساڵی 1984وه له حیزبی دێموكراتی كوردستاندا نهماوه، هاوڕێ دهگهڵ کۆمهڵه برادهرێكی دیكهی هاوفكرو هاوبیر ههر لهو ساڵهدا، رێكخراوی سیاسیی سهربهخۆخوازی خۆیان به ناوی "بهرهی یهكگرتووی دێموكراتی كوردستان" پێك هێناوه، ئهو رێكخراوهیه پاش چهند ساڵ تێكۆشان له یهكهمین كۆنگرهی خۆیدا له ساڵی 1990ی زایینیدا، ناوی گۆڕاوهو بۆته "پارتی سهربهخۆیی كوردستان".
ناوبرو لهو كاتهوه تا ئێستا دهگهڵ ئهو پارته کار دهکاتو سهرۆکی ئهو حیزبهیه که له دهرهوهی وڵات بۆ سهربهخۆیی کوردستان تێدهکۆشێ...
No comments:
Post a Comment